Niemiecka szkoła historyczna – nurt refleksji ekonomicznej powstały w Prusach pod koniec XIX wieku i występujący jako jednolita szkoła do połowy XX wieku. Była w wielu aspektach przeciwieństwem wobec Szkoły austriackiej , a konflikt z tą ostatnią znany jest jako Methodenstreit .

• Starsza szkoła historyczna (Wilhelm Roscher, Carl Knies i Bruno Hildebrand)
• Młodsza szkoła historyczna ( Gustav von Schmoller , Ernst Louis Étienne Laspeyres, Adolph Wagner , )
• Najmłodsza szkoła historyczna ( Werner Sombart , Max Weber )

Myśliciele szkół historycznych, zwłaszcza starszej szkoły historycznej wychodzili z założenia, że ludzkie działania stanowią nierozerwalną jedność i nie można ich dzielić na: ekonomiczne , religijne , artystyczne itp. Perspektywa szkół historycznych (wszystkich) była organicystyczna , czyli paradoksalnie opierała się na ahistorycznym ujęciu wszelkich działań ludzkich jako przejaw niepodzielnego, ponadindywidualnego Bytu. Ludzkie działania w kulturze nie wyrażały (w historycystycznym ujęciu) partykularnej woli działających jednostek. Nie wyrażały, także, historycznych uwarunkowań tych jednostek powstałych w konkretnym społeczeństwie i w konkretnej kulturze^[1].

Ludzkie działania wyrażały, w myśl założeń niemieckiej (starszej) szkoły historycznej, specyfikę ponadindywidualnego Bytu: Ducha , Narodu , lub Rasy (Adolph Wagner) czy Cywilizacji (Max Weber). Materialnym wcieleniem tego ponadindywidualnego bytu miało być pojmowane mistycznie i organicznie (jednocześnie) Państwo Narodowe.

Taka perspektywa wykluczała nie tylko ontologiczne twierdzenia o odrębności ekonomicznej sfery życia od innych, lecz nawet metodologiczne wyalienowanie wybranych ludzkich działań z kontekstu. Wszelkie ludzkie działania wyrażać miały podstawowe cechy momentu rozwoju „Ducha” danego Narodu bądź innego Bytu ponadindywidualnego.

Obecność państwowych instytucji w gospodarce postrzegano jako coś oczywistego i słusznego gdyż działania władzy państwowej realizowały interesy organicznie pojmowanego narodu/cywilizacji/rasy. Przedstawiciele starszej szkoły historycznej odrzucali ponadto całkowicie refleksję teoretyczną w ekonomii politycznej i propagowali wyłącznie empiryczne, aposterioryczne i faktograficzne badania zjawisk społeczno-gospodarczych co jednak wyróżniało ich zarówno od tzw. najmłodszej szkoły historycznej ( Max Weber ), jak i od zwolenników innego ważnego dla współczesnej refleksji ekonomiczno-politycznej nurtu myślowego związanego z historycznym ujęciem ekonomii politycznej, czyli marksowskiego materializmu historycznego i jego rozwinięcia czyli marksizmu ^[2].

Przypisy

Zobacz też

• Szkoła austriacka

Bibliografia