Sztuczne ognie (fajerwerki, od niemieckiego Feuerwerk[1]) – wyroby
pirotechniczne
wykorzystywane do celów widowiskowych i sygnalizacyjnych, po zapaleniu dające efekty świetlne i akustyczne. Obecnie największym producentem fajerwerków są
Chiny
.
Historia
Pokaz sztucznych ogni, video
Około
206 r. p.n.e.
w czasach
dynastii Han
w
Chinach
prażono
bambusy
aby wywołać huk odstraszający złe duchy. W czasach
Dynastii Południowych i Północnych
(
420
-
589
naszej ery) sztuczne ognie były również wykorzystywane podczas modlitw o pomyślność i szczęście. Fajerwerki były także stosowane w celach bojowych. Obecnie są stosowane głównie w celach widowiskowo-rozrywkowych. Często w połączeniu z
pokazami laserowymi
oraz muzyką elektroniczną. Pokazy sztucznych ogni są też punktem kulminacyjnym wielu imprez plenerowych przebiegających w okresie wieczorowo-nocnym. Imprezą nie mogącą się odbyć bez takich pokazów jest
Sylwester
. Pierwsze znane pokazy sztucznych ogni zorganizowano na dworze cesarskim w Chinach XII wieku. W zastosowanych wtedy
racach
użyto zwykłego
prochu
, stosowanego potem w Europie jako
dymny
proch strzelniczy
. Obecnie w racach i petardach stosuje się współczesne, bardziej widowiskowe i zaawansowane technologicznie środki pirotechniczne. Do roku 1965 do odpalania rac i ładunków używano lontu pirotechnicznego, o stałym czasie spalania. Czas odpalenia kolejnych petard regulowano używając różnej długości
lontu
. Od 1965 do odpalania sztucznych ogni używa się elektrycznych zapłonników pozwalających na dużo lepszą ingerencję w czas odpalania oraz zwiększających bezpieczeństwo obsługi technicznej pokazów (odpalanie może odbywać się z większej odległości i nie ma niebezpieczeństwa zamoknięcia lontu).
W Polsce pokazy sztucznych ogni odbyły się po raz pierwszy w
1918
r., kilka dni po ogłoszeniu niepodległości. Trwały wtedy zaledwie 3 minuty.
Efekty
Efekty świetlne powstające podczas pokazów sztucznych ogni można podzielić na 3 rodzaje:
- wybuchy koliste
- świetliki
- eksplozje znacznikowe.
Oprócz tego producenci stosują własne nazwy w celach handlowych:
- Chryzantemy
- gęste kule o nierównej długości ramion.
- Palmy
- kilkanaście ramion o różnej długości.
- Peonie
- gęste kule o równomiernie rozkładających się ramionach.
- Wierzby
- kilkanaście ramion opadających w dół.
- Bukiety
- zebrane ramiona w bukiet razem z kulami na końcu.
Kolorystyka
Kolory sztucznych ogni powstają w wyniku obecności jonów niektórych
metali
. Pod wpływem ciepła zostają one wzbudzone, a następnie oddają dostarczoną im energię w postaci kolorowego światła (zob.
widmo emisyjne
). Temperaturę, a przez to jaskrawość barw, zwiększa się dodając do soli pyłów
magnezowych
lub
aluminiowych
i uzyskując w ten sposób temperaturę nawet 2100 °C. Związki
baru
dają kolor zielony,
sodu
- żółty,
strontu
- czerwony, a
miedzi
- niebieski (zazwyczaj
chlorek miedzi(II)
). Purpury i fiolety powstają ze zmieszania barwy czerwonej z niebieską. Uzyskuje się więc je dodając do chlorku miedzi związki strontu w odpowiednich proporcjach.
Przypisy
- ↑ Słownik wyrazów obcych, z. Rysiewicz, J. Safarewicz, E. Słuszkiewicz, E. Tryjarski (komitet redakcyjny),
PIW
, Warszawa 1961
Linki zewnętrzne