Widok z kokpitu szybowca w locie
Szybowiec to
statek powietrzny
cięższy od powietrza (
aerodyna
) nie posiadający własnego napędu, czyli silnika.
Informacje ogólne
Start szybowca odbywa się dzięki
wyciągarce
lub
samolotowi
(na szybowiskach górskich rozpędzano też szybowce przy pomocy gumowych lin). Po wyholowaniu na żądaną wysokość szybowiec wyczepia linę holującą i rozpoczyna samodzielny lot.
Unosi się dzięki
sile nośnej
powstającej na
skrzydle
. Prędkość postępowa uzyskiwana jest dzięki lotowi ślizgowemu, kosztem utraty wysokości. Szybowiec może wykorzystywać
prądy termiczne
lub
prądy orograficzne
w celu utrzymania lub zwiększenia wysokości i prędkości.
W przeciwieństwie do
lotni
jest sterowany za pomocą automatyki skrzydeł (
lotek
) oraz sterów poziomych i pionowych. Zmiana położenia wzdłuż osi pionowej (odchylenie) dokonuje się przy pomocy steru kierunku, wzdłuż osi podłużnej (przechylenie) dokonuje się przy pomocy
lotek
, a wzdłuż osi poprzecznej (pochylenie) dokonuje się przy pomocy steru wysokości.
Istnieje wersja szybowca z silnikiem – jest to
motoszybowiec
Budowa
Szybowiec zazwyczaj posiada
kadłub
,
skrzydło
,
statecznik poziomy
i
statecznik pionowy
. Znane są przykłady innych konfiguracji (np.
układ kaczki
), ale nie zdobyły one popularności.
Pierwsze konstrukcje szybowców składały się ze skrzydeł i stateczników z drewnianymi dźwigarami i żebrami powleczonymi płótnem oraz prostego drewnianego kadłuba bez elementów chroniących pilota przed warunkami atmosferycznymi i wypadkami. Kolejne konstrukcje były bardziej zabudowane. Pojawiły się też szybowce mające poszycie skrzydeł ze sklejki. Niektóre modele były metalowe, z
duraluminium
. Obecnie większość szybowców jest robiona z
laminatu
.
Istotnymi cechami każdego szybowca są takie parametry jak:
doskonałość
, obciążenie powierzchni, rozpiętość,
prędkość minimalna
,
prędkość maksymalna
.
Historia
Pionierem szybownictwa był
Otto Lilienthal
(
1848
-
1896
), który projektował różne modele maszyn latających bez napędu, przypominające dzisiejsze lotnie. Na własnych konstrukcjach wykonał ponad 2 tysiące krótkich ślizgów. Zginął w wyniku obrażeń doznanych podczas jednego z nich. Obecnie przyznawany jest
medal Lilienthala
za wybitne osiągnięcia w szybownictwie. Pierwszym Polakiem, który go otrzymał, był
Tadeusz Góra
(
1918
–
2010
) za przelot otwarty 577,8 km. Pierwsze szybowce konstruował w Polsce
Czesław Tański
(
1862
-
1942
).
Odznaki
Zobacz też
Linki zewnętrzne