Własność
WłasnośćWłasność – to najszersze, podstawowe
prawo rzeczowe
, pozwalające właścicielowi korzystać z rzeczy i rozporządzać nią z wyłączeniem innych osób (w jego ramach właściciel korzysta z maksimum uprawnień względem rzeczy). Oznaką korzystania z rzeczy są uprawnienia do posiadania, używania, pobierania pożytków i innych dochodów z rzeczy (pożytki rzeczy – naturalne, np. płody, jabłka z sadu i cywilne, np. czynsz z tytułu dzierżawy lub najmu, odsetki od pożyczki albo leasingu itp.) oraz dysponowania faktycznego
rzeczą
(przetwarzanie rzeczy, zużycie, a nawet zniszczenie). Z kolei przez rozporządzanie rozumie się uprawnienia do wyzbycia się własności (np. przeniesienie, zrzeczenie, czy rozrządzenie na wypadek śmierci) i do obciążenia rzeczy poprzez ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego, np.
zastaw
,
hipoteka
lub poprzez dokonanie czynności – zobowiązań dotyczących rzeczy o skutkach obligacyjnych tj. oddanie w dzierżawę,
najem
,
pożyczkę
,
leasing
. Uprawnienia te nie stanowią granic prawa własności, które zakreśla obowiązujące ustawodawstwo. Właściciel nie może ani korzystać z rzeczy, ani też nią rozporządzać w sposób sprzeczny z przepisami ustaw i z zasadami współżycia społecznego. Właścicielem może być każda osoba (fizyczna lub prawna), z pewnymi wyjątkami, np. właścicielem nieruchomości nie może być to cudzoziemiec bez stosownego zezwolenia
Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
.
Współwłasność
polega na tym, że własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Ochrona własności oparta jest na systemie roszczeń (windykacyjne lub negatoryjne), jakie przysługują właścicielowi w razie naruszenia jego prawa. Własność jest funkcją rozwoju stosunków społecznych, politycznych i ekonomicznych. Na temat początków własności
rzymskiej
istnieje wiele hipotez. Powszechnie przyjmuje się, iż wcześniej wykształciło się prawo jednostki na rzeczach ruchomych, a dopiero później na
nieruchomościach
. Definicje własności Negatywna definicja własnościWskazywała, że właściciel mógł czynić ze swoją własnością wszystko, co nie jest sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Pozytywna definicja własnościUstawodawca w regulacjach prawnych wyliczał uprawnienia właściciela pełnego. - Pozytywna strona własności wyrażana rzymską triadą uprawnień: ius possidendi (prawo posiadania), ius utendi, fruendi, abutendi (prawo korzystania i pobierania pożytków, zużycia rzeczy) i ius disponendi (prawo rozporządzania).
- Występowanie: Landrecht pruski z 1794 roku, Kodeks cywilny zachodniogalicyjski z
1797
roku,
Allgemeines bürgerliches Gesetzbuch
, tom X
Zwodu Praw Cesarstwa Rosyjskiego
z
1835
roku.
- W polskim Kodeksie cywilnym z
1964
roku można wyróżnić pozytywną stronę prawa własności, czyli uprawnienia – atrybuty składające się na prawo własności jako prawo podmiotowe.
Nabycie i utrata własności Sposoby nabycia własności- Pierwotne sposoby nabycia własności:
-
zawłaszczenie
(własność rzeczy ruchomej niczyjej nabywa się przez jej objęcie w posiadanie samoistne – art. 181 kc.)
-
zasiedzenie
(nabycie własności wskutek upływu czasu);
-
przemilczenie
(nabycie wskutek braku zgłoszenia się właściciela);
- odłączenie
pożytków
naturalnych od rzeczy przez uprawnionego do ich pobierania
- przetworzenie, pomieszanie, połączenie rzeczy ruchomych
-
nacjonalizacja
- w drodze
egzekucji sądowej
- Pochodne sposoby nabycia własności:
- przez dziedziczenie;
- w drodze nadania przez władzę;
- przez umowę przenoszącą własność.
Przeniesienie własnościPrzeniesienie przez umowy zobowiązujące do przeniesienia własności: - Do przeniesienia własności rzeczy oznaczonej co do tożsamości wystarczy sama umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy (np.
umowa sprzedaży
, zamiany czy
darowizny
).
- Do przeniesienia własności rzeczy oznaczonej tylko co do gatunku lub rzeczy przyszłej potrzebne jest oprócz umowy zobowiązującej do przeniesienia własności rzeczy także przeniesienie
posiadania
rzeczy.
Ograniczenia prawa własności Ochrona prawa własnościŚrodki ochrony własności to tzw. środki ochrony petytoryjnej: roszczenie windykacyjne oraz roszczenie negatoryjne. Oba roszczenia są wskazane w art.222 kodeksu cywilnego. Dodatkowo właściciel może bronić się środkami ochrony posesoryjnej – chroniącymi posiadanie. Historia Własność w średniowiecznej Polsce- Określano ją jako dziedzictwo, dzierżenie wieczyste. Prawo średniowieczne nie tworzyło ścisłego wielkiego przedziału pomiędzy prawem własności a prawem na rzeczy cudzej. Własność zawierała prawo posiadania, użytkowania i – w dopuszczalnych przez prawo granicach – rozporządzania rzeczą i ustanawiania dziedzica. Typową dla średniowiecza była
własność podzielona
.
- Sposoby nabywania własności: zawłaszczenie rzeczy niczyjej lub porzuconej, zasiedzenie, zdobycz wojenna,
prawo nadbrzeżne
, z tytułu polowania i rybołówstwa.
Własność w Rzeczypospolitej szlacheckiej-
Szlachecka
własność ziemska była z reguły własnością alodialną (dziedziczoną, nie lenną).
- W
XVII wieku
w niektórych
latyfundiach
oddziaływała własność warunkowa: szlachta zależna dzierżyła ziemie na prawie lennym i podległa – również pod względem sądowym – swoim panom.
- O przeniesieniu tytułu własności przy jej nabyciu decydowało dokonanie wpisu (inskrypcji) do ksiąg sądowych.
- W XVI wieku w prawie ziemskim ograniczenia prawa własności z tytułu bliższości uległy osłabieniu: zgłoszenie zamiaru pierwokupu skrócono do 6 tygodni. Z kolei w prawie wiejskim prawo bliższości miało szerszy zakres.
Własność na ziemiach polskich w XIX wieku-
Kodeks Napoleona
stwierdził, że właściciel nie może ze swego prawa czynić użytku zabronionego przez ustawy lub rozporządzania.
-
Austriacki kodeks cywilny (ABGB)
uregulował zasady własności
burżuazyjnej
. W określonych warunkach zachowano niektóre formy feudalnej własności ziemi.
-
Niemiecki kodeks cywilny (BGB)
stał na zasadzie pełnej własności prywatnej. Akcentował, że prawa właściciela nie są nieograniczone, ale najpełniejsze. Drobna i średnia własność zostały ograniczone licznymi przepisami administracyjnymi.
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Własność":
Wittenberga
który urządził tu dom dla stypendystów. Po rozwiązaniu uniwersytetu dom przeszedł na Własność seminarium ewangelickiego, które jednak nie używało budynku. W 1834 powstała tu ...
Wnioskowanie
jako o wnioskowaniu ze szczegółu o ogóle (schemat: przedmiot x 1 posiada Własność p, przedmiot x 2 posiada Własność p, przedmiot x 3 posiada ...
Nowa Polityka Ekonomiczna
przywrócono rynek towarowo-pieniężny, obowiązkowe dostawy towarów rolnych zastąpiono podatkiem żywnościowym, zezwolono na Własność prywatną w tych gałęziach, które znajdowały się poza państwowym monopolem, w ...
Cieplice Śląskie-Zdrój
dolnośląskim
, w latach
1935
-
1976
samodzielne miasto. DziejeOd XIV wieku do 1945 r. Własność rodziny
Schaffgotschów
(w 1935 r. stały się miastem).W czasach nowożytnych osada ...
Narodowy socjalizm
Etatyzm likwidował instytucję wolnego rynku, której Niemcy masowo nie akceptowali, ale zachowywał Własność prywatną, której mieszczanie nie zamierzali się wyrzec. Etatyzm ten, połączony z ...
Order Orła Białego
x 70 mm (order)80 x 80 mm (gwiazda)
Kollana
królewska Orderu Orła Białego, Własność króla Augusta II Mocnego przed
1730
August II Mocny
z Wielką Wstęgą ...
Publikacja naukowa
cytowanej publikacji.Tytuł, adresy i nazwiska autorów, słowa kluczowe i abstrakty stanowią tradycyjnie Własność publiczną, t.j. są nieodpłatnie udostępniane przez wydawców czasopism naukowych wszystkim zainteresowanym, ...
1983
zostało rannych.
19 grudnia
–
FIFA
: w
Rio de Janeiro
skradziono przyznaną na Własność
reprezentacji Brazylii
Złotą Nike
.
21 grudnia
– w
elektrowni jądrowej w Czarnobylu
...
Traktaty welawsko-bydgoskie
uzyskał
Drahim
tytułem zastawu,
Lębork
i
Bytów
jako lenno oraz
Elbląg
na Własność z zastrzeżeniem prawa wykupu oraz wpłaty 400 tys. talarów (ostatecznie Elbląg ...
Nacjonalizacja przemysłu
nacjonalizacji mówiła ustawa z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na Własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej , a zmienił ją
dekret
Rady ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Własność":
203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 10)
poddawano nieludzkiemu terrorowi, rozstrzeliwano ich lub wysyłano do obozów pracy zagarniając ich Własność siłą. Chłopi dla państwa pracowali gorzej i mniej efektywnie, w związku ...
033a.Kultura wczesnego i pełnego średniowiecza. Czas kościołów i wielkich katedr (plansza 3)
polityczny zwany monarchią patrymonialną (system, w którym władca traktuje państwo jako swoją Własność, a sprawowaną dożywotnio władzę przekazuje potomstwu). W 813 r. Karol Wielki ...
014. Epikur - umiarkowany hedonizm (plansza 6)
Życie jest dobrem, i to jedynym, jakie naprawdę jest nam dane na Własność.
...
|