Święty (
hebr
. qodesz) – stosowane w
chrześcijaństwie
określenie człowieka w sposób wybitny realizującego określone specyficzne dla nich wartości - często pełniący funkcję wzorca osobowego lub wręcz otaczany kultem. Mianem świętego określa się zazwyczaj
męczenników
za
wiarę
,
mistyków
, ludzi o wielkiej pobożności, często założycieli
bractw religijnych
i
zakonów
, ale też
filozofów
i
kapłanów
.
W chrześcijaństwie
W Biblii
Pojęcie „święty” w
Biblii
często odnoszone jest do żyjącej osoby, która postępuje zgodnie z naukami
Boga
. Święty to ten, który poszedł za Chrystusem. W Nowym Testamencie pojęcie świętych jako chrześcijan pojawia się wielokrotnie, m.in. w: Dz. 9, 32, 40.; Rz. 12, 13; Rz. 15, 25; Rz. 16, 15; 1 Kor. 16, 1.
W Kościele katolickim
Oprócz znaczenia biblijnego, słowa "święty" używa się wobec:
- Osoby zmarłej, która po śmierci przebywa w niebie.
- Osoby kanonizowanej (tytuł) - ogłoszonej świętą. Pozwala się na jej powszechny kult w całym Kościele katolickim.
We wczesnym chrześcijaństwie świętość przypisywana była przez tradycję religijną np. wszyscy męczennicy od razu po śmierci byli uznawani za świętych. Z czasem wypracowano szczegółowe normy dotyczące ogłoszenia danej osoby świętą. Obecnie obowiązujące zasady określa
konstytucja apostolska
Divinus perfectionis Magister
z
1983
roku. Oficjalne uznanie za świętego w
Kościele katolickim
poprzedza skomplikowany proces
kanonizacyjny
, który może rozpocząć się dopiero po
beatyfikacji
danej osoby. Święty musi odznaczać się cnotami heroicznymi, a także za jego przyczyną musiał się wydarzyć cud (czyli zjawisko o charakterze nadprzyrodzonym) uznany przez Kościół. Do kanonizacji wymaga się jednego cudu, który nastąpił po beatyfikacji.
Kult świętych związany jest z przekonaniem, że mogą oni wstawiać się za wiernymi u Boga - są orędownikami u Boga, patronami zawodów, miast, grup społecznych. Zbudowano liczne
sanktuaria
ku czci świętych. W niektórych krajach często powierza im się patronat nad miastami, kościołami, instytucjami, grupami zawodowymi itp. Do świętych zaliczani są również
aniołowie
(np.
Święty Michał Archanioł
). Cnoty świętych przedstawiane są jako przykład do naśladowania.
Kościół katolicki
nie zna imion wszystkich świętych w pierwszym znaczeniu. Wszyscy święci, znani i nieznani, wspominani są w uroczystość
Wszystkich Świętych
-
1 listopada
.
W Kościele prawosławnym
Zgodnie z postanowieniami
VII Soboru Powszechnego w Nicei
(rok
787
) prawosławni oddają cześć świętym, przede wszystkim ich
relikwiom
, jako przebóstwionym ciałom świętych oraz przedstawiającym ich
ikonom
.
Święci Kościoła prawosławnego ogłaszani są przez Święty Sobór Biskupów lokalnego Kościoła (w Polsce -
Święty Sobór Biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego
) poprzez kanonizację, a następnie decyzją władz pozostałych Kościołów lokalnych włączani do grona świętych czczonych w tychże Kościołach.
W islamie
Ortodoksyjny
islam
nie uznaje kultu świętych, ponieważ wszelka cześć należna jest jedynie
Allahowi
. W
szyizmie
istnieje jednak kult
Ahl al-Bajt
, a w szczególności
Alego
. Alemu nadaje się tytuły takie jak:
- Książę wiernych (Amir ul-Muʾminin أمير المؤمنين)
- Ojciec Ziemi (Abū Turāb أﺑﻮ تراب)
- Lew Boży (Asadullāh أسدﷲ)
Kult świętych jest rozpowszechniony również w
sufizmie
, gdzie wierzy się iż Przyjaciele Allaha (Aulijaʾ أولياء) tworzą tajemny rząd świata. Święci ci mogą czynić cuda dorównujące cudom
Proroka Mahometa
. W krajach, gdzie sufizm jest szczególnie rozpowszechniony, na przykład w
Pakistanie
i
Czeczenii
, odbywają się święta ku czci sufickich świętych, przypominające pod wieloma względami katolickie odpusty.
W hinduizmie
W hinduizmie nie istnieje formalny proces kanonizacyjny. Dlatego co do niektórych świętych nie ma wśród hinduistów zgodności co do tego czy są świętymi. Za świętych hinduiści uważają osoby pobożne, które odznaczają się zaletami, czynią dobro i najczęściej są
joginami
i dokonują cudów. Imiona pod jakimi święci są znani, poprzedzane są często tytułem Sri, rzadziej też Srila, a także Paramahamsa czy Mahatma (co oznacza wielka dusza). Pod koniec ich imion występuje także czasem Baba (co oznacza czcigodny ojciec), lub Babadźi (jako wyraz szacunku) czy też Maharadż czy Maharadżdźi.
Zobacz też
Linki zewnętrzne