Aleksander Fredro
Aleksander FredroTablica
MSI
na budynku przy ul. Aleksandra Fredry w Warszawie Aleksander Fredro
hrabia
herbu
Bończa
(ur.
20 czerwca
1793
w
Surochowie
, zm.
15 lipca
1876
we
Lwowie
) –
polski
komediopisarz
,
pamiętnikarz
,
poeta
,
wolnomularz
. Tworzył w epoce
romantyzmu
. ŻycieUrodził się
20 czerwca
1793
u stóp
Karpat
, w
Surochowie
niedaleko
Jarosławia
w bogatej rodzinie szlacheckiej (niegdyś senatorskiej). Do
Beńkowej Wiszni
rodzice Aleksandra Fredry sprowadzili się w
1797
. Nauki pobierał w domu rodzinnym, nigdy nie uczęszczał do szkół publicznych.
12 stycznia
1806
w pożarze dworu w Beńkowej Wiszni zginęła jego matka, Marianna Fredrowa. Ojciec,
Jacek hrabia Fredro
, przeniósł się wraz z nim do
Lwowa
. Dalsze koleje losu przyszłego pisarza były następujące. - W
1809
(w wieku 16 lat) zaciągnął się do armii
Księstwa Warszawskiego
, później był w wojsku
Napoleona
.
- W
1812
wziął udział w wyprawie
Napoleona
na
Moskwę
(otrzymał wówczas Złoty Krzyż
Virtuti Militari
).
- W latach
1813
–
1814
przebył całą kampanię napoleońską jako oficer ordynansowy w sztabie cesarza.
- W
1814
został odznaczony Krzyżem
Legii Honorowej
.
- W
1815
, po abdykacji Napoleona, wrócił do domu i gospodarował w rodzinnym majątku Beńkowa Wisznia. Opuszczając Paryż po klęsce Napoleona, Aleksander hr. Fredro napisał: Wyjechaliśmy razem, z odmiennych pobudek: Napoleon na Elbę, ja zasię do Rudek.
- Wstąpił do
lubelskiej
loży wolnomularskiej.
- W
1818
, mając 25 lat, napisał pierwszą ważną komedię, "Pan Geldhab". Sztuka, napisana z dużym humorem i wdziękiem, opowiada o perypetiach młodego szlachcica starającego się o rękę córki tytułowego dorobkiewicza, usiłującego jednocześnie wydać ją za księcia. Sztuka została wystawiona w 1821 r.
-
8 listopada
1828
[1], po jedenastu latach starań, poślubił w kościele w
Korczynie
właścicielkę zamku w
Odrzykoniu
,
Zofię de domo hrabinę Jabłonowską
, primo voto hrabinę Skarbkową.
- W
1828
, po śmierci ojca, przejął i pomnożył odziedziczony majątek. Był już wtedy autorem kilkunastu komedii.
- Od
1829
był członkiem
Towarzystwa Przyjaciół Nauk
.
-
1830
– udział w pracach Obywatelskiego Komitetu Pomocy dla Powstania, który został utworzony we Lwowie.
- W
1832
przechowywał w swoim majątku dwóch powstańców z Wielkopolski, którzy w obawie przed represjami ze strony władz pruskich schronili się w
Galicji
.
- W
1846
, po 18 latach pobytu na wsi, Fredrowie zakupili we Lwowie dworek z ogrodem na Chorążczyźnie, w którym zamieszkali.
- W rewolucyjnym roku
1848
był członkiem lwowskiej
Rady Narodowej
.
- W latach
1850
–
1855
(z niewielkimi przerwami) przebywał po raz drugi we
Francji
, gdzie po powstaniu węgierskim znalazł schronienie jego syn,
Jan Aleksander Fredro
(także komediopisarz, lecz niższego lotu).
- Od
1861
był posłem do
Sejmu Krajowego
, czynił starania o budowę w Galicji pierwszej linii kolejowej, organizował Towarzystwo Kredytowe Ziemskie i Galicyjską Kasę Oszczędności.
- Od
1873
był członkiem
Akademii Umiejętności
.
- Zmarł we Lwowie
15 lipca
1876
, został pochowany w rodzinnej krypcie kościoła w
Rudkach
koło
Lwowa
.
- W
latach 70. XX wieku
wrocławski
znawca i miłośnik twórczości Fredry,
profesor
Bogdan Zakrzewski, odwiedzając Rudki miał skraść z grobowca poety jeden z palców jego szkieletu; kości te zamurowano w ścianie
kościoła św. Maurycego we Wrocławiu
.
Aleksander Fredro był człowiekiem pełnym wewnętrznych sprzeczności: aktywny i zaangażowany w sprawy publiczne, szukał zarazem samotności i przejawiał skłonność do
mizantropii
. Ostatnie lata życia, naznaczone chorobami, spędził z dala od świata w ścisłym gronie rodzinnym. Był autorem komedii obyczajowych z życia
szlachty
, głównie prowincjonalnej. Pisywał również
wiersze
,
poematy
,
aforyzmy
. Debiutował w
1817
, jednak pozostał obcy problemom
romantyzmu
. Naraziło go to na ostre ataki ze strony
Seweryna Goszczyńskiego
i Leszka Dunina Borkowskiego, w wyniku których zaprzestał publikowania swoich utworów, pisując do szuflady przez ok. 18 lat. Wychowany w tradycjach
oświecenia
, był bliski
L. Sterne'owi
. W swych
komediach
Fredro ukazał mistrzostwo w charakterystyce bohaterów, kształtowaniu akcji i giętkości języka. Do utworów wprowadzał akcenty humorystyczne i elementy komiki ludowego
teatru
, ówcześnie właściwe tylko
farsie
. Utwory Fredry weszły na stałe do kanonu
polskiej literatury
i
teatru
. Jego
bajki
, jak np. "Małpa w kąpieli", "Zupa na gwoździu" czy "
Paweł i Gaweł
", są
lekturami
literatury dziecięcej
. Etapy jego edukacji: - I – nauka w domu (pod okiem guwernera), polegała na pamięciowym opanowywaniu wiedzy książkowej, Fredro wspomina ją następująco: "w młodych latach nie okazywałem zdolności do nauki",
- II (szkoła życia) – nabieranie doświadczenia życiowego, "odtąd zaczęła się dla mnie szkoła świata, najpraktyczniejsza, najbardziej urozmaicona".
Twórczość Utwory przypisywane A. Fredrze RodzinaJesienią 1828 r. ożenił się z
Zofią z Jabłonowskich
primo voto
Skarbkową
. Miał z nią syna
Jana Aleksandra
i córkę
Zofię z Fredrów, zamężną hrabinę Szeptycką
, która była matką m.in. biskupa
Andrzeja Szeptyckiego
i generała
Stanisława
. Przypisy Zobacz tez Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Aleksander Fredro":
Tampere
...
Władysław Komar
...
1499
...
XVI wiek
...
Dwudziestolecie międzywojenne na świecie
...
Elegia
...
1362
...
1361
...
1884
...
Bereza (Białoruś)
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Aleksander Fredro":
229 Stosunki państwo-Kościół w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (plansza 9)
...
233 Życie religijne w XX wieku (plansza 7)
...
009. Imperium Macedońskie (plansza 4)
...
|