Rycerstwo polskie 1333 - 1434

Wojna polsko-krzyżacka w latach 1431 - 1435 – jeden z konfliktów zbrojnych między Polską a zakonem krzyżackim , zakończony zwycięskim dla Polski pokojem w Brześciu Kujawskim 31 grudnia 1435 .

Podłoże konfliktu

Powodem wybuchu wojny było zawarcie 19 czerwca 1431 roku przez wielkiego mistrza Pawła Russdorfa przymierza z buntującym się przeciw Polsce Świdrygiełłą . Oznaczało to zaangażowanie się zakonu krzyżackiego w podejmowane przez Zygmunta Luksemburskiego próby rozbicia unii polsko-litewskiej .

Przebieg

W 1431 r., gdy główne siły polskie zaangażowane były przeciw Świdrygielle pod Łuckiem na Wołyniu , Krzyżacy, kilkanaście dni wcześniej zapewniając o pokojowych zamiarach, w dniu 17 sierpnia nieoczekiwanie najechali i spustoszyli ziemię dobrzyńską , Kujawy i Krajnę . Spustoszyli znaczne tereny i zniszczyli miasto Nieszawę , a tamtejszy zamek obsadziła załoga krzyżacka. Tylko na obszarze Krajny napastnicy napotkali znaczący opór, a nawet zostali pokonani 13 września przez nieliczne rycerstwo i ludność chłopską w bitwie pod Dąbkami (w pobliżu Nakła). W wyniku tego starcia Polacy zdobyli cztery chorągwie krzyżackie, cały obóz, a dowódca, marszałek inflancki Werner von Nesselrode dostał się do niewoli z wieloma dostojnikami. Doprowadziło to do dwuletniego rozejmu w Czartorysku .

Hugo Schüllinger, Czesi nad Morzem Bałtyckim

Chcąc ukarać Krzyżaków za poparcie udzielone Świdrygielle i za najazd z 1431 roku, w lipcu 1432 r. Polska zawarła w Pabianicach sojusz z czeskimi husytami .

W ramach tego porozumienia w następnym roku oddział sierotek wspólnie z wojskami polskimi dokonał najazdu na ziemie zakonu. Celem wyprawy było możliwie szybkie i rozległe spustoszenie kraju, by zastraszyć jego ludność, a sam zakon zmusić do zawarcia pokoju. W czerwcu 1433 roku husyci, którymi dowodził Jan Čapek z Sán , wtargnęli do krzyżackiej Nowej Marchii , zajmując bez oporu większość miast. Pod Gorzowem połączyli się z oddziałami Sędziwoja z Ostroroga , wojewody poznańskiego , a także księcia słupskiego Bogusława IX .

Wyprawa polsko-czesko-pomorska przeszła na Pomorze Gdańskie , gdzie przez sześć tygodni bezskutecznie oblegała Chojnice . Tam połączyły się z nią główne siły polskie kasztelana krakowskiego Mikołaja z Michałowa . Polacy i Czesi posuwali się dalej na północ przez Świecie nad Wisłą, Tczew do Gdańska , a następnie koło Oliwy na początku września dotarli do Morza Bałtyckiego . Wracając na południe przez Starogard , wyprawa zajęła nadgraniczny zamek w Jasińcu .

Rokowania i zawarcie pokoju

13 września 1433 roku w Jasińcu zawarto rozejm, który obowiązywał do Bożego Narodzenia, a w tym czasie miały się rozpocząć rokowania pokojowe w Brześciu Kujawskim . Polacy postawili cztery warunki: rezygnacja z uciekania się w sporach z Polską do arbitrażu cesarza , papieża czy soboru, oddanie Nieszawy , porzucenie Świdrygiełły, zagwarantowanie pokoju przez poddanych obu państw.

Ponieważ Krzyżacy owe warunki odrzucili, Polacy zagrozili nowym najazdem, co zmusiło wielkiego mistrza do zawarcia 15 grudnia 1433 roku w Łęczycy kolejnego rozejmu, który miał obowiązywać przez dwanaście lat ( rozejm w Łęczycy ). Krzyżacy zatrzymali Nieszawę, a Polacy – zajęte latem grody w Nowej Marchii .

Pod naciskiem stanów pruskich, obawiających się kolejnych najazdów i zainteresowanych w porozumieniu z Polską, Krzyżacy zgodzili się na rokowania. Po dość długich negocjacjach strona krzyżacka przyjęła wszystkie warunki, łącznie z oddaniem Polakom Nieszawy. Pokój podpisano w Brześciu Kujawskim 31 grudnia 1435 roku. Jego gwarantami miały być stany, które na wypadek jego nieprzestrzegania otrzymały prawo wypowiedzenia posłuszeństwa Krzyżakom.

Zobacz też

• Bitwa pod Wiłkomierzem

Bibliografia

• Roman Grodecki , Stanisław Zachorowski, Jan Dąbrowski , Dzieje Polski Średniowiecznej, tom 2, Wydawnictwo Platan, Kraków 1995 (wyd. pierwsze 1926), s. 103-125, .
• Marian Biskup , Gerard Labuda , Dzieje zakonu krzyżackiego w Prusach, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1986