1939
1939rok 1939 / MCMXXXIX
XIX wiek
·
XX wiek
·
XXI wiek
1937
«
1938
« 1939 »
1940
»
1941
Pozostałe wydarzenia w Polsce-
5 stycznia
-
6 stycznia
– po
kurtuazyjnym
spotkaniu z
Hitlerem
minister Józef Beck odbył spotkanie z szefem niemieckiej dyplomacji
Joachimem von Ribbentropem
. Ten wysunął konkretne żądania: włączenie
Gdańska
do
Rzeszy
, wydzielenie
eksterytorialnej autostrady
i linii kolejowej. W zamian za to Niemcy obiecali ostatecznie uznać polskie granice.
-
7 stycznia
– w Warszawie odbyła się ostatnia część uroczystości pogrzebowych Romana Dmowskiego. Trumnę złożono na
cmentarzu bródnowskim
, do grobu włożono urnę z ziemią nadmorską i wodą z Bałtyku.
-
8 stycznia
-
9 stycznia
– opracowany przez rząd 3-letni plan inwestycyjny został ujęty w projekcie specjalnej ustawy. Na realizację planu przewidziano 3,5 mld złotych.
-
13 stycznia
– „
Ilustrowany Kurier Codzienny
” pisał: „We
Lwowie
buduje się jednocześnie 7 pomników:
Józefa Piłsudskiego
,
Juliusza Słowackiego
,
Tadeusza Kościuszki
, biskupa
Władysława Bandurskiego
,
Marii Konopnickiej
, gen.
Tadeusza Rozwadowskiego
i płk.
Czesława Mączyńskiego
”.
-
19 stycznia
- prasa podała, że od pierwszego marca
Polskie Linie Lotnicze
uruchomią nową linię Warszawa – Rzym. Za lot pasażerowie mieli zapłacić 300
złotych
.
- „
Kurier Poranny
” pisał: „Z
bibliotek
oświatowych korzysta w Polsce 3 proc. ludności. W mieście jedna
książka
przypada na 2 mieszkańców, na wsi na 22. Nic zatem dziwnego, że mamy w Polsce ponad 6 mln
analfabetów
”.
-
10 lutego
–
okręt podwodny
ORP Orzeł
rozpoczął służbę.
-
marzec
–
Stanisław Cat-Mackiewicz
zesłany do
Berezy Kartuskiej
.
-
4 marca
– w sztabie głównym zaczęto pracę nad planem wojny z
Niemcami
(
Plan Zachód
).
-
7 marca
– odbyło się posiedzenie prezydium
Reprezentacji Zjednoczonego Żydostwa Miasta Krakowa
. Udział wzięli przedstawiciele
rabinatu
i cechu rzeźników żydowskich. Dyskutowano o ustawie o uboju rytualnym.
-
18 marca
– po zajęciu przez armię węgierską
Karpato-Ukrainy
została utworzona
granica polsko-węgierska
.
-
21 marca
– „
Kurier Poranny
” przytoczył wypowiedź
Joachima von Ribbentropa
, który w
Berlinie
spotkał się z
Józefem Lipskim
: „Tylko
Hitler
może zagwarantować granicę polsko-niemiecką i uznać przynależność
Pomorza Gdańskiego
do Polski. Warunkiem jest jednak powrót czysto niemieckiego
Gdańska
do
Rzeszy
oraz utworzenie eksterytorialnego połączenia kolejowego i szosowego między Polską a Niemcami”.
-
30 marca
- Sejm RP przyjął "Ustawę o komunikacjach w służbie obrony Państwa" (weszła w życie już 1 kwietnia 1939).
- uruchomiono produkcję w firmie oponiarskiej
"Dębica"
.
-
31 marca
–
Wielka Brytania
złożyła oświadczenie o gwarancjach dla niepodległości Polski.
-
15 kwietnia
– założenie partii
Stronnictwo Demokratyczne
.
-
16 kwietnia
– wszedł do służby okręt podwodny
ORP Sęp
.
-
28 kwietnia
–
Niemcy
wypowiedziały
deklarację polsko-niemiecką o niestosowaniu przemocy z 26 stycznia 1934
.
-
3 maja
– została uruchomiona
Elektrownia Stalowa Wola
.
-
5 maja
– minister
Józef Beck
wygłosił w Sejmie przemówienie, w którym odrzucił żądania Niemiec włączenia
Gdańska
do
III Rzeszy
i wyznaczenia
eksterytorialnych linii komunikacyjnych
.
-
16 maja
– szef
Sztabu Generalnego WP
, gen.
Wacław Stachiewicz
, polecił, by opracować plan fortyfikacji na polskiej granicy zachodniej.
-
17 maja
–
Wincenty Witos
stanął na czele Stronnictwa Ludowego.
-
18 maja
– otwarto
Stadion Miejski w Kielcach
.
-
21 maja
–
Ernest Wilimowski
ustanowił niepobity do dziś rekord polskiej ligi piłkarskiej, zdobywając 10 goli w meczu
Ruch Chorzów
-
Union Touring Łódź
(12:1).
-
23
-
30 maja
– polsko-brytyjska konferencja sztabowa w
Warszawie
.
-
30 maja
– na
lotnisku
w
Międzyrzecu Podlaskim
doszło do katastrofy samolotu, w której zginęły dwie osoby.
-
3 czerwca
– otwarcie nowego, nowoczesnego
toru wyścigów konnych na Służewcu
w Warszawie.
-
8 czerwca
– uroczyste procesje
Bożego Ciała
. W wielkich Warszawie, Krakowie i Lwowie, przeszły głównymi ulicami. W procesji w
Spale
wziął udział prezydent
Mościcki
, przebywający tam na wypoczynku.
-
11 czerwca
– w
Lublinie
odbyły się pierwsze
Dni Lublina
.
-
26 czerwca
– minister rolnictwa i reform rolnych
Juliusz Poniatowski
wydał
zarządzenie
„O uznaniu nadleśnictwa Jaworzyna i Zakopane w krakowsko-śląskim okręgu lasów państwowych za lasy ochronne i o utworzeniu jednostki organizacyjnej szczególnej pod nazwą Park Przyrody w Tatrach”.
-
29 czerwca
– przysięga pierwszych żołnierzy
żywych torped
.
-
lipiec
- pierwsza polska wyprawa himalaistyczna.
- początek polskich doświadczeń nad telewizją.
-
25 lipca
– polscy kryptolodzy przekazali aliantom klucz do rozszyfrowania sekretów
Enigmy
– niemieckiej kryptograficznej maszyny cyfrowej.
-
26 lipca
– marsz.
Edward Rydz-Śmigły
wydał rozkaz ws. obrony polskiego wybrzeża.
-
27 lipca
– w
Gdyni
uroczyście poświęcono pasażerski motorowiec
MS Chrobry
.
-
17 sierpnia
– rząd polski zablokował graniczną wymianę handlową pomiędzy Niemcami a Polską.
-
22/23 sierpnia
– naczelne władze wojskowe podjęły decyzję o mobilizacji alarmowej 2/3 stanu sił zbrojnych.
-
23 sierpnia
– w
Moskwie
podpisanie paktu o nieagresji między ZSRR i III Rzeszą (
Pakt Ribbentrop – Mołotow
).
-
24 sierpnia
– częściowa
mobilizacja
.
-
25 sierpnia
-
28 sierpnia
– Antoni Guzy, Polak zwerbowany przez Niemców, dokonał zamachu na dworcu kolejowym w
Tarnowie
. Zginęło 20 osób.
-
30 sierpnia
-
31 sierpnia
-
31 sierpnia
/
1 września
– w rejonie
Chorzowa
i
Michałkowic
na
Śląsku
oddziały
Wojska Polskiego
, wspomagane przez ochotników rekrutujących się spośród byłych powstańców śląskich oraz harcerzy, rozbiły ponad 200-osobową grupę dywersantów niemieckich.
-
1 września
-
2 września
- ok. 50 bombowców nurkujących atakowało
Westerplatte
(zrzucono co najmniej 200 bomb, zniszczono wartownię nr 5 i wszystkie 4 moździerze).
-
Luftwaffe
ponownie zaatakowało następujące bazy lotnicze: Warszawa,
Dęblin
,
Rakowice
,
Ławica
,
Bydgoszcz
, Toruń, Małaszewicze,
Lwów
,
Radom
i
Grudziądz
.
-
Kriegsmarine
i
Luftwaffe
7-krotnie bombardowały okręt podwodny "
ORP Ryś
" (zrzucono 26 bomb).
- godz. 12:38 "
ORP Sęp
" z odległości 4.000 m nieskutecznie atakował jedną torpedą niemiecki niszczyciel "
Friedrich Ihn
" (pierwszy atak torpedowy okrętu podwodnego podczas II WŚ).
- samolot typu
PZL.23 Karaś
zbombardował fabrykę w
Oławie
(pierwsze bombardowanie Niemiec w czasie II wojny światowej).
- ostatnie posiedzenie
Sejmu
i Senatu II RP.
-
3 września
- godz. 6:50 pierwsza podczas II WŚ bitwa artyleryjska okrętów nawodnych. Dwa niemieckie niszczyciele: "
Leberecht Maass
" i "
Wolfgang Zenker
" przeciwko "
ORP Wicher
", "
ORP Gryf
" i baterii cyplowej 152,4 mm.
- po godz. 9:30 w
Bydgoszczy
padają pierwsze strzały do wycofujących się oddziałów polskich (początek
bydgoskiej 'krwawej niedzieli'
).
- godz. 16:30 "
ORP Wilk
" postawił pierwszą zagrodę minową (środkowa część Zatoki Gdańskiej, 20 min).
- 4 ataki lotnicze (ostatni o godz.17:25) spowodowały zniszczenie okrętów: "
ORP Wicher
", "
ORP Gryf
", trałowca "Mewa" i kanonierki "Generał Haller".
- godz. 20:25 niemiecki "
U-14
" próbował z odległości 1000 m zatopić "
ORP Sęp
" przy użyciu torpedy (pierwszy atak torpedą z zapalnikiem magnetycznym podczas II WŚ).
- powołano dowództwo
obrony Warszawy
, na czele którego stanął gen. bryg.
Walerian Czuma
.
-
4 września
- w
Warszawie
rozpoczęła się ewakuacja centralnych instytucji państwowych.
- godz. 5:45 niemieckie wodnosamoloty 3-krotnie atakowały bombami "
ORP Ryś
" (zrzucono 19 bomb).
- bateria "Canet" ostrzelała niemiecki torpedowiec "
T 196
", 3 flotyllę kutrów trałowych i 5 flotyllę przybrzeżną, uniemożliwiając próbę trałowania akwenu pod
Gdynią
.
-
ORP Orzeł
usiłował usunąć uszkodzenia w rejonie
Gotlandii
, początek choroby dowódcy okrętu (kmdr ppor.
Henryk Kłoczkowski
).
- samotny samolot
Karaś
z 51 eskadry rozpoznawczej ostrzelał i obrzucił bombami niemiecki pociąg przewożący uzbrojenie i sprzęt wojskowy na dworcu w
Białej Piskiej
na terenie
Prus Wschodnich
.
- wtargnięcie Niemców do Katowic i ostrzelanie ich z rejonu
wieży spadochronowej
.
-
5 września
–
ORP Sęp
operował u wybrzeża
Gotlandii
.
-
6 września
-
7 września
- zakończyła się obrona
Westerplatte
(straty Polaków: 16 zabitych, 13 ciężko rannych, 40 lekko rannych i kontuzjowanych).
-
Naczelny Wódz
opuścił Warszawę, zabierając większość środków obronnych stolicy.
- 720 żołnierzy pod komendą kpt.
Władysława Raginisa
stawiło czoło 42 200 żołnierzom
XIX. Armeekorps
gen.
Heinza Guderiana
zmierzającym w stronę
Brześcia
– początek heroicznej
obrony Wizny
.
- bateria "Canet" uniemożliwiła trałowanie niemieckiej 5 flotylli przybrzeżnej (pod
Gdynią
).
- popołudnie, "
ORP Ryś
" postawił drugą zagrodę minową (10 Mm na pn-wsch. od
Helu
, 10 min).
- godz. 23:10 niemiecki "
U-22
" próbował z odległości 400 m zatopić "
ORP Żbik
" przy użyciu torpedy z zapalnikiem magnetycznym.
-
8 września
- początek ataku niemieckiego na Warszawę.
- rano "
ORP Żbik
" postawił trzecią zagrodę minową (10 Mm na pn. od
Helu
, 20 min).
-
9 września
- rozpoczęcie bitwy nad
Bzurą
.
- podpisano umowę polsko-francuską o tworzeniu polskich oddziałów wojskowych we
Francji
.
-
10 września
-
11 września
-
12 września
- 3 trałowce: "Jaskółka", "Czajka" i "Rybitwa" skutecznie ostrzelały oddziały niemieckie atakujące
Kępę Oksywską
z pozycji położonej 4 km na wsch. od Cypla Rewskiego (każdy trałowiec posiadał tylko 1 działo 75 mm). Akcję tę powtórzono 2 dni później podczas walk o wioskę
Mechelinki
.
- helska bateria 105 mm uszkodziła jednym pociskiem niemiecki trałowiec "
Otto Braun
".
- wieczorem polskie oddziały opuściły
Gdynię
, wycofując się w sposób zorganizowany na
Kępę Oksywską
.
- wieczorem
ORP Ryś
u pd. brzegów
Olandii
naprawiał uszkodzenia.
-
13 września
- godz. 1:15 polskie trałowce: "Jaskółka", "Czajka" i "Rybitwa" postawiły zagrodę minową (4 Mm na południe od
Helu
, 60 min).
-
Schleswig-Holstein
ostrzeliwał
Gdynię
.
-
14 września
- wojska niemieckie wkroczyły do Gdyni.
-
Kępa Oksywska
(obszar 49 km²) została całkowicie okrążona od strony lądu i zablokowana od strony morza. Broniło jej 8000 żołnierzy polskich, 4 działa 105 mm, 1 działo 100 mm baterii "Canet", 15 dział 75 mm, 9 działek ppanc. 37 mm i kilkanaście moździerzy.
- poranny atak 11 niemieckich bombowców na 5 polskich trałowców w
Jastarni
(250 kg bomby zatopiły trałowce "Jaskółka" i "Czapla").
- przed południem działo 100 mm baterii "Canet" prowadziło 10-minutowy pojedynek ogniowy z niemieckim torpedowcem "
T 196
" i 1 flotyllą kutrów trałowych, uniemożliwiając im wytrałowanie ostatniego odcinka toru wodnego
Gdańsk
-
Gdynia
o długości 1 Mm. Dwa dni później bateria "Canet" powtórzyła swą akcję, zmuszając do ucieczki niemieckie trałowce pod Kępą Oksywską.
- wieczorem
ORP Orzeł
wszedł na redę estońskiego
Tallinna
(podejrzenie choroby zakaźnej u dowódcy okrętu).
- przed północą wynurzony
ORP Wilk
przeszedł cieśninę
Sund
, mijając idące kontrkursem 2 niemieckie niszczyciele (w odległości zaledwie 70 m!).
- władze
Rumunii
wyraziły zgodę na przewiezienie przez swoje terytorium złota z rezerw
Banku Polskiego
.
-
15 września
– chory dowódca
ORP Orzeł
odwieziony do szpitala w
Tallinnie
.
-
16 września
– władze estońskie próbowały bezprawnie internować
ORP Orzeł
(usunięto 10 torped, amunicję i zamki do dział oraz wszystkie mapy).
-
17 września
-
18 września
- zakończyła się
bitwa nad Bzurą
.
- Niemcy wkroczyli do
Lublina
.
- ucieczka
ORP Orzeł
z
Tallinna
.
- uszkodzony
ORP Sęp
internowany na wodach szwedzkich w pobliżu
Nynäshamn
.
- internowanie władz polskich w
Rumunii
.
- godz. 8:00 trzygodzinny pojedynek artyleryjski pomiędzy: szkolnym pancernikiem
Schleswig-Holstein
, torpedowcem "
T 196
", okrętem artyleryjskim "
Fuchs
" i 2 trałowcami a baterią "Canet" (1 działo 100 mm) i oksywską 1. baterią plot. (2 działa 75 mm).
- w popołudnie
Schleswig-Holstein
ostrzeliwał baterię cyplową 152,4 mm (wystrzelił 20 salw z dział 280 mm).
-
19 września
- rano
Kępy Oksywskiej
, a właściwie jej wąskiego pd-wsch. skrawka o dł. 5 km i szer. 1-2 km, broniło już tylko 2.000 polskich żołnierzy.
- ok. godz. 6 okręty niemieckie: trałowce "M 3" i "Nautilius", okręty artyleryjskie "Drache" i "
Fuchs
" ostrzeliwały z dział 105 mm, polskie pozycje i baterie na
Kępie Oksywskiej
. Walkę podjęły bateria "Canet" oraz nieliczne działa polowe i plot., uszkadzając 1 trałowiec.
- godz. 10:30 ostrzał Kępy Oksywskiej i baterii cyplowej na
Helu
(odległość 27 km) przez szkolny pancernik
Schleswig-Holstein
(co najmniej 35 salw dział 280 mm).
- pozbawiony paliwa, uszkodzony
ORP Ryś
internowany na wodach szwedzkich w rejonie Sandhamn.
-
20 września
-
21 września
-
22 września
-
23 września
-
24 września
–
bitwa pod Husynnem
.
-
25 września
- przekazanie władzy przez prezydenta
Ignacego Mościckiego
Polskiemu Rządowi na Uchodźstwie.
- godz.10:00 początek pierwszej bitwy 2 szkolnych pancerników
Schleswig-Holstein
i
Schlesien
(łącznie: 8 × 280 mm i 20 × 150 mm) z baterią cyplową 152,4 mm. Wynik: lekkie uszkodzenia 1 pancernika, bateria cyplowa miała kilkunastu rannych i uszkodzenia 2 dział.
-
26 września
-
27 września
-
28 września
-
29 września
– kapitulacja
Twierdzy Modlin
.
-
30 września
-
1 października
-
2 października
– Niemcy zajęli
Półwysep Helski
.
-
5 października
-
9 października
– wieczorem
ORP Orzeł
sforsował Sund (przeszedł wąską cieśniną pomiędzy
Helsingør
a Hälsingborg
-
11 października
– po raz pierwszy ukazał się
Nowy Kurier Warszawski
-
12 października
-
14 października
–
ORP Orzeł
wszedł do szkockiej bazy
Rosyth
w zatoce
Firth of Forth
.
-
20 października
– w
Kostrzynie
w ramach
Operacji Tannenberg
, Niemcy zamordowali tu 27 wytypowanych wcześniej mieszkańców.
-
22 października
-
26 października
– na podstawie dekretu Adolfa Hitlera z
12 października
powstało
Generalne Gubernatorstwo
.
-
27 października
–
Stefan Starzyński
, przedwojenny
Prezydent Warszawy
, aresztowany przez
Niemców
.
-
5 listopada
– wydanie pierwszego numeru
Biuletynu Informacyjnego
(organ prasowy
Służby Zwycięstwu Polski
).
-
6 listopada
– rozpoczęła się
Sonderaktion Krakau
, skierowana przeciwko inteligencji krakowskiej.
-
7 listopada
–
Sikorski
został mianowany
Naczelnym Wodzem Wojska Polskiego
i
Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych
.
-
11 listopada
– aresztowanie profesorów
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
.
-
13 listopada
–
Służbę Zwycięstwu Polski
przemianowano na
Związek Walki Zbrojnej
, późniejszą
Armię Krajową
.
-
18 listopada
– podpisanie polsko-
brytyjskiego
układu morskiego.
-
22 listopada
– siedziba polskich władz emigracyjnych przeniesiona z
Paryża
do
Angers
.
-
26 listopada
– zatonął
MS Piłsudski
– polski statek pasażerski,
transatlantyk
.
-
1 grudnia
– weszło w życie zarządzenie władz okupacyjnych z
30 listopada
1939, nakazujące nosić wszystkim
Żydom
powyżej 10 roku życia przebywającym w
Generalnym Gubernatorstwie
, opaskę szerokości co najmniej 10 cm, z
gwiazdą Dawida
na prawym rękawie ubrania.
-
9 grudnia
– w Paryżu powstała emigracyjna
Rada Narodowa
.
-
18 grudnia
– deklaracja polskich władz emigracyjnych, prezentująca cele wojny.
-
26
/
27 grudnia
–
zbrodnia w Wawrze
: w nocy pierwsza masowa egzekucja Polaków (
Wawer
pod Warszawą, zginęło 107 osób).
Pozostałe wydarzenia na świecie-
1 stycznia
– założono firmę
Hewlett-Packard
.
-
5 stycznia
-
6 stycznia
– niemiecki chemik
Otto Hahn
podał do publicznej wiadomości odkrycie
rozpadu jądrowego
.
-
13 stycznia
-
24 stycznia
– w wyniku
trzęsienia ziemi
w
Chile
zginęło 28 tysięcy ludzi.
-
9 lutego
– wojska Generała Franco zajęły
Majorkę
.
-
15 lutego
-
2 marca
– kardynał Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli został obrany
papieżem
i przyjął imię
Piusa XII
.
-
14 marca
–
Słowacja
proklamowała niepodległość i odłączyła się od
Czech
(rozpad
Czechosłowacji
).
-
15 marca
-
16 marca
– utworzono
Protektorat Czech i Moraw
.
-
22 marca
– rząd
Niemiec
wymusił na
Litwie
odstąpienie Rzeszy obszaru
Kłajpedy
.
-
23 marca
– atakiem na
Słowację
Węgry
rozpoczęły
wojnę węgiersko-słowacką
.
-
26 marca
– ambasador RP w Berlinie
Józef Lipski
poinformował
Joachima von Ribbentropa
o odrzuceniu przez Polskę niemieckich żądań.
-
28 marca
– wojska generała
Franco
zajęły
Madryt
,
wojna domowa w Hiszpanii
dobiegała końca.
-
1 kwietnia
-
3 kwietnia
– niemieckie
OKW
przygotowało ostateczną wersję "
Fall Weiss
".
-
4 kwietnia
-
6 kwietnia
– podczas wizyty
Józefa Becka
w
Londynie
wydano polsko-brytyjski komunikat o przekształceniu jednostronnych gwarancji brytyjskich dla Polski w
gwarancje wzajemne
.
-
7 kwietnia
-
11 kwietnia
-
12 kwietnia
– parlament albański pod naciskiem
Włoch
uznał unię personalną
Albanii
z Włochami.
-
13 kwietnia
– premiera filmu
Wichrowe Wzgórza
.
-
16 kwietnia
– utworzono
Królestwo Albanii
pod włoskim protektoratem.
-
26 kwietnia
–
Wielka Brytania
: uchwalono powszechną służbę wojskową.
-
28 kwietnia
– Niemcy wypowiedziały traktat morski Wielkiej Brytanii.
-
30 kwietnia
– w Nowym Jorku otwarto
Wystawę Światową
.
-
3 maja
– otwarcie pawilonu polskiego w czasie Wystawy Światowej w Nowym Jorku.
-
4 maja
– we
francuskim
dzienniku J’Oevre ukazał się niechętny Polsce artykuł pt. Umrzeć za Gdańsk (Mourir pour Danzig) autorstwa
Marcela Deata
,
filozofa
i zwolennika
faszyzmu
.
-
11 maja
–
japońsko-radzieckie walki graniczne
: rozpoczęła się
bitwa nad Chałchin-Goł
.
-
14 maja
–
Lina Medina
w wieku 5 lat, 7 miesięcy i 21 dni została najmłodszą matką w historii medycyny.
-
19 maja
– w Paryżu podpisano protokół o natychmiastowej pomocy francuskich sił zbrojnych w wypadku agresji Niemiec na Polskę.
-
22 maja
–
Niemcy
i
Włochy
podpisały tzw.
pakt stalowy
.
-
23 maja
– Adolf Hitler wygłosił tego dnia poufne przemówienie do wyższych dowódców: „Nie chodzi o Gdańsk. Chodzi o rozszerzenie przestrzeni życiowej i wyżywienie. Stanowisko Polski wobec bolszewizmu jest wątpliwe. Dlatego Polska jest wątpliwą barierą od strony Rosji. Odpada zatem pogląd, by Polskę oszczędzić, i pozostaje decyzja: zaatakować Polskę przy pierwszej lepszej sposobności”.
-
24 maja
– dokonano oblotu włoskiego myśliwca
Reggiane Re.2000
.
-
1 czerwca
– dokonano oblotu myśliwca
Focke-Wulf Fw 190
.
-
16 czerwca
– w
Helsinkach
, Fin Taisto Maeki ustanowił rekord świata w biegu na 5000 m wynikiem 14.08,8 s.
-
15 lipca
– w
Mediolanie
, Niemiec Rudolf Harbig ustanowił rekord świata w biegu na 800 m wynikiem 1.46,6 s.
-
23 lipca
– w
Garmisch-Partenkirchen
, Włoszka
Claudia Testoni
ustanowiła rekord świata w biegu płotkarskim na 80 m wynikiem 11,3 s.
-
24 lipca
– premier Węgier
Pál Teleki
wystosował list do rządu polskiego z zapewnieniem, że w razie wojny polsko-niemieckiej
Węgry
nie wystąpią przeciw Polsce.
-
12 sierpnia
– we
Frankfurcie nad Menem
, Niemiec Rudolf Harbig ustanowił rekord świata w biegu na 400 m wynikiem 46,0 s.
-
23 sierpnia
–
ZSRR
i
III Rzesza
podpisały
pakt o nieagresji
, tzw.
Pakt Ribbentrop-Mołotow
.
-
24 sierpnia
– oficjalna prezentacja niemieckiego samolotu
Heinkel
He-178, pierwszego samolotu z silnikiem turboodrzutowym.
-
25 sierpnia
– do
Gdańska
pod pretekstem kurtuazyjnej wizyty wszedł niemiecki szkolny okręt liniowy "
Schleswig-Holstein
".
-
31 sierpnia
– ok. 20:00 rozpoczęła się
prowokacja gliwicka
.
-
1 września
– początek
II wojny światowej
.
-
1 września
- wojska niemieckie zajęły obszar Wolnego Miasta Gdańska.
-
1 września
- komisarz Ligi Narodów, Carl Jacob Burckhard, opuścił ze swoją komisją Gdańsk.
-
1 września
- Adolf Hitler powołał Alberta Forstera na szefa zarządu cywilnego dla obszaru Wolnego Miasta Gdańska.
-
2 września
– założenie przez Niemców obozu koncentracyjnego w
Stutthofie
.
-
3 września
–
Francja
,
Wielka Brytania
,
Nowa Zelandia
i
Australia
wypowiedziały wojnę
III Rzeszy
; rozpoczęła się
dziwna wojna
.
-
4 września
–
Japonia
ogłosiła neutralność.
-
5 września
– Stany Zjednoczone ogłosiły neutralność w wojnie.
-
6 września
–
RPA
wypowiedziała wojnę Niemcom.
-
10 września
–
Kanada
wypowiedziała wojnę Niemcom.
-
12 września
– na konferencji
aliantów
w
Abbeville
we
Francji
zdecydowano o nieudzielaniu
Polsce
pomocy w walce z
Niemcami
.
-
17 września
– fiński długodystansowiec Taisto Mäki, jako pierwszy lekkoatleta w historii, pokonał dystans 10 000 m w czasie poniżej 1/2 godz. (wynik: 29.52,6 s.).
-
21 września
– w
Bukareszcie
rumuński premier
Armand Călinescu
został zastrzelony przez zamachowca z
Żelaznej Gwardii
.
-
23 września
-
28 września
– w
Moskwie
podpisano niemiecko-radziecki układ graniczny, zmieniający przebieg granicy po zajęciu Polski. Do układu załączono trzy protokoły: jeden poufny i dwa tajne. Granica biegła wzdłuż rzek
Pisa
,
Narew
,
Bug
,
Wisłoka
i
San
.
-
18 października
– na podstawie wymuszonych paktów o wzajemnej pomocy
Armia Czerwona
wkroczyła do
Estonii
.
-
25 października
– konferencja przedstawicieli lotnictwa Francji, Wielkiej Brytanii i Polski, podpisano memorandum wg którego Wielka Brytania miała przyjąć 300 polskich członków personelu latającego i 2000 osób personelu technicznego i pomocniczego (do końca grudnia 1939 do Francji przedostało się >8.000 polskich lotników).
-
26 listopada
–
ZSRR
wypowiedział
Finlandii
pakt o nieagresji, co doprowadziło do tzw.
wojny zimowej
.
-
29 listopada
– Rada Najwyższa ZSRR wydała dekret o przymusowym nadaniu obywatelstwa radzieckiego "byłym obywatelom polskim".
-
30 listopada
–
Armia Czerwona
dokonała inwazji na
Finlandię
, co rozpoczęło wojnę zimową.
-
1 grudnia
–
Heinrich Himmler
, Reichsführer
SS
, zarządził deportacje wszystkich Żydów do
obozów koncentracyjnych
w Polsce.
-
14 grudnia
–
ZSRR
zostało wykluczone z
Ligi Narodów
.
-
15 grudnia
– odbyła się premiera
Przeminęło z wiatrem
.
-
22 grudnia
– na dworcu kolejowym w
Genthin
zderzyły się dwa pociągi, zginęło 196 osób. Tego samego dnia na linii
Bodenseegürtelbahn
, między
Markdorf
a
Kluftern
pociąg towarowy zderzył się z pasażerskim, w wyniku czego zginęło 101 osób. Był to najgorszy dzień w historii
niemieckiego
kolejnictwa.
-
27 grudnia
–
trzęsienie ziemi
w
Turcji
spowodowało śmierć około 10 tys. osób.
-
Edward Adelbert Doisy
wyodrębnił (niezależnie od C.P.H. Dama i P. Karrera) witaminy K1 i K2.
Urodzili się-
6 stycznia
–
Murray Rose
, australijski pływak
-
8 stycznia
–
Władysław Wróblewski
, polski artysta plastyk
-
10 stycznia
-
11 stycznia
–
Anne Heggtveit
, kanadyjska narciarka
-
17 stycznia
–
Christodoulos I
, arcybiskup Aten, zwierzchnik greckiego kościoła prawosławnego (zm.
2008
)
-
20 stycznia
–
Chandra Wickramasinghe
, brytyjski astronom
-
21 stycznia
–
Anna Polony
, polska aktorka
-
29 stycznia
–
Germaine Greer
, australijska pisarka, dziennikarka i wykładowca uniwersytecki
-
2 lutego
–
Marcin Libicki
, polski polityk konserwatywny
-
6 lutego
–
Mike Farrell
, amerykański aktor
-
10 lutego
–
Adrienne Clarkson
, kanadyjska dziennikarka i działaczka chińskiego pochodzenia,
Gubernator generalny Kanady
-
12 lutego
–
Ray Manzarek
, amerykański muzyk polskiego pochodzenia, pianista zespołu
The Doors
-
16 lutego
–
Czesław Niemen
, polski muzyk (zm.
2004
)
-
20 lutego
–
Antonina Girycz
, polska aktorka
-
21 lutego
–
Zdzisław Fortuniak
, polski duchowny katolicki, biskup
-
26 lutego
–
Josephine Tewson
, brytyjska aktorka
-
28 lutego
–
Daniel C. Tsui
, amerykański fizyk chińskiego pochodzenia, laureat Nagrody Nobla
-
1 marca
–
Leo Brouwer
, kubański kompozytor, gitarzysta i dyrygent
-
6 marca
–
Peter Glotz
, niemiecki socjolog, działacz
Związku Wypędzonych
(zm.
2005
)
-
8 marca
–
Lidia Skoblikowa
, rosyjska łyżwiarka
-
10 marca
–
Stanisław Radwan
, polski reżyser, scenarzysta i kompozytor
-
11 marca
–
John Henry
, brytyjski toksykolog (zm.
2007
)
-
13 marca
–
Neil Sedaka
, amerykański piosenkarz
-
20 marca
–
Brian Mulroney
premier
Kanady
-
31 marca
–
Volker Schlöndorff
, niemiecki reżyser
-
2 kwietnia
–
Marvin Gaye
, amerykański piosenkarz (zm.
1984
)
-
7 kwietnia
–
Francis Ford Coppola
, reżyser i scenarzysta amerykański
-
10 kwietnia
–
Claudio Magris
, włoski pisarz, eseista, felietonista i tłumacz
-
13 kwietnia
-
16 kwietnia
–
Dusty Springfield
, brytyjska piosenkarka (zm.
1999
)
-
20 kwietnia
–
Anna Radziwiłł
, polska pedagog, polityk, senator I kadencji, wiceminister edukacji (zm.
2009
)
-
23 kwietnia
-
27 kwietnia
–
Stanisław Dziwisz
, polski duchowny katolicki,
kardynał
-
1 maja
–
Judy Collins
, amerykańska piosenkarka
-
7 maja
-
9 maja
–
Ralph Boston
, amerykański lekkoatleta
-
13 maja
–
Harvey Keitel
, amerykański aktor, producent filmowy
-
19 maja
-
21 maja
–
Heinz Holliger
, szwajcarski dyrygent i pedagog
-
25 maja
-
28 maja
–
Wojciech Karolak
, polski muzyk jazzowy
-
29 maja
,
Al Unser
, amerykański kierowca wyścigowy
-
3 czerwca
-
4 czerwca
–
Ireneusz Iredyński
, polski pisarz (zm.
1985
)
-
8 czerwca
–
Norman Davies
, brytyjski historyk
-
9 czerwca
–
Ileana Cotrubas
, rumuńska śpiewaczka operowa
-
11 czerwca
–
Jackie Stewart
, brytyjski kierowca wyścigowy
-
14 czerwca
–
Marek Gaszyński
, polski dziennikarz muzyczny
-
17 czerwca
–
Krzysztof Zanussi
, polski reżyser filmowy
-
22 czerwca
–
Jerzy Grzegorzewski
, polski reżyser i scenograf teatralny (zm.
2005
)
-
2 lipca
–
Iga Cembrzyńska
, polska aktorka
-
6 lipca
-
Michał Boszko
, polski polityk
-
14 lipca
–
Karel Gott
, czeski piosenkarz
-
15 lipca
–
Anibal Cavaco Silva
, portugalski ekonomista i polityk
-
17 lipca
-
18 lipca
–
Dion DiMucci
, amerykański piosenkarz
-
26 lipca
–
John Howard
, polityk australijski
-
27 lipca
–
Michael Longley
, irlandzki poeta
-
5 sierpnia
-
9 sierpnia
–
Maria Czubaszek
, polska poetka, pisarka i satyryk, scenarzystka, felietonistka i dziennikarka
-
12 sierpnia
–
George Hamilton
, amerykański aktor
-
17 sierpnia
–
Luther Allison
, amerykański gitarzysta bluesowy (zm.
1997
)
-
19 sierpnia
-
22 sierpnia
–
Carl Yastrzemski
, amerykański baseballista polskiego pochodzenia
-
23 sierpnia
–
Edward Linde-Lubaszenko
, polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.
-
29 sierpnia
–
Joel Schumacher
, amerykański reżyser
-
30 sierpnia
–
John Peel
, brytyjski prezenter radiowy i dziennikarz muzyczny (zm.
2004
)
-
5 września
-
6 września
–
David Allan Coe
, amerykański muzyk
country
-
9 września
–
Zbigniew Namysłowski
, polski saksofonista jazzowy
-
13 września
–
Richard Kiel
, amerykański aktor
-
18 września
-
23 września
–
Janusz Gajos
, polski aktor
-
29 września
–
Larry Linville
, amerykański aktor (zm.
2000
)
-
30 września
–
Jean-Marie Lehn
, chemik francuski, laureat Nagrody Nobla
-
5 października
–
Marie Laforêt
, francuska piosenkarka i aktorka
-
7 października
–
Harold Kroto
, amerykański chemik, laureat Nagrody Nobla
-
8 października
–
Paul Hogan
, australijski aktor
-
11 października
–
Zenon Grocholewski
, polski duchowny katolicki,
kardynał
-
13 października
–
Melinda Dillon
, amerykańska aktorka
-
14 października
–
Ralph Lauren
, amerykański projektant mody
-
16 października
–
Andrzej Jastrzębski
, polski muzyk jazzowy
-
18 października
-
22 października
–
Joaquim Chissano
, polityk mozambicki
-
24 października
–
F. Murray Abraham
, amerykański aktor
-
27 października
–
John Cleese
, brytyjski aktor komediowy, członek grupy
Monty Python
-
30 października
-
31 października
–
Ron Rifkin
, amerykański aktor
-
5 listopada
–
Jan Nowicki
, polski aktor
-
9 listopada
–
Paul Cameron
, amerykański psycholog
-
18 listopada
-
26 listopada
–
Tina Turner
, amerykańska piosenkarka
-
2 grudnia
–
Harry Reid
, polityk amerykański
-
8 grudnia
–
James Galway
, irlandzki flecista
-
10 grudnia
–
Russell Means
, amerykański działacz społeczny, polityk i aktor
-
18 grudnia
-
27 grudnia
–
John Amos
, aktor amerykański
-
29 grudnia
–
Konrad Fiałkowski
, polski
informatyk
i pisarz
science fiction
Zmarli-
2 stycznia
–
Roman Dmowski
, polski polityk (ur.
1864
)
-
10 lutego
–
Pius XI
, właśc. Achille Ratti, włoski duchowny katolicki,
papież
(ur.
1857
)
-
2 marca
–
Howard Carter
, brytyjski archeolog i egiptolog, odkrywca grobowca
Tutanchamona
(ur.
1874
)
-
6 marca
–
Ferdinand Lindemann
, niemiecki matematyk (ur.
1852
)
-
21 marca
–
Adolf Martens
, polski budowniczy (ur.
1875
)
-
3 kwietnia
–
Walery Sławek
, polski polityk i premier (ur.
1879
)
-
4 kwietnia
–
Joaquín García-Morato y Castaño
, hiszpański pilot (ur.
1904
)
-
10 kwietnia
– Alfredo Panzini, włoski pisarz (ur.
1863
)
-
9 maja
–
Henryk Przeździecki
, polski duchowny katolicki,
biskup siedlecki
(ur.
1873
)
-
13 maja
–
Stanisław Leśniewski
, polski filozof, logik i matematyk (ur.
1886
)
-
24 maja
–
Aleksander Brückner
, polski językoznawca (ur.
1856
)
-
4 czerwca
– Tommy Ladnier, amerykański muzyk jazzowy (ur.
1900
)
-
8 lipca
–
Havelock Ellis
, brytyjski lekarz i reformator społeczny, twórca
seksuologii
(ur.
1859
)
-
14 lipca
–
Alfons Mucha
, czeski malarz, grafik (ur.
1860
)
-
20 lipca
–
Emanuel Sonnenberg
, polski lekarz, łódzki lekarz społecznik (ur.
1863
)
-
27 lipca
–
Stanisław Baczyński
, polski pisarz i krytyk literacki (ur.
1890
)
-
17 sierpnia
–
Wojciech Korfanty
, polski polityk, działacz narodowy (ur.
1873
)
-
9 września
–
Józef Czechowicz
, polski poeta (ur.
1903
)
-
10 września
–
Władysław Raginis
,
kapitan
Korpusu Ochrony Pogranicza
, legendarny dowódca w
bitwie pod Wizną
(ur.
1908
)
-
18 września
-
19 września
–
Stanisław Dąbek
, polski pułkownik, dowódca Lądowej Obrony Wybrzeża podczas
kampanii wrześniowej
(ur.
1892
)
-
23 września
–
Sigmund Freud
, austriacki psychiatra i neurolog (ur.
1856
)
-
12 grudnia
–
Douglas Fairbanks
, amerykański aktor, scenarzysta, reżyser i producent filmowy (ur.
1883
)
Nagrody Nobla Zobacz też Święta ruchome | |
Inne hasła zawierające informacje o "1939":
Cmentarz Pietraszuński w Kownie
Kownie (
lit.
Petrašiūnų kapinės) – centralny cmentarz w
Kownie
założony w latach 1939–1940, na którym ostatni spoczynek znalazło wielu wybitnych
Litwinów
. CmentarzObejmuje obszar około ...
Oddychanie komórkowe
...
Linz
1862 r.), Volksgartenviertel/ ogród ludowy, Römerberg-MargarethenWaldegg: (od 1873 r.)Freinberg, Froschberg, Keferfeld (od 1939 r.), Bindermichl, Spallerhof, Wankmüllerhofviertel, Andreas-Hofer-Platz-ViertelLustenau: (od 1873 r.)Makartviertel, Franckviertel, HafenviertelSt. Peter (od ...
Brno
...
Wiktor Sukiennicki
...
Tadeusz Kognowicki
się z dwóch zastępów i gromady zuchowej, której został drużynowym. Na przełomie 1938/1939 r. zdobył, po uprzednio odbytych w Polsce kursach, stopień harcmistrza. W ...
Julius Jewelowski
Brytanii
, gdzie mieszkał do końca życia. BibliografiaAndrzejewski Marek, "Ludzie Wolnego Miasta Gdańska (1920-1939)", Gdańsk 1997, ...
Adolf Giżyński
w Kownie, a od 1937 r. również drużyny zuchów w Łopiach.Od września 1939 r. wraz ze swoimi harcerzami włączył się aktywnie w niesienie pomocy ...
1972
...
Uniwersytet Witolda Wielkiego
...
Inne lekcje zawierające informacje o "1939":
218a Sprawa polska podczas II wojny światowej (plansza 11)
...
203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 3)
bohra.svg.png" align=right hspace=10>
Sytuacja gospodarcza i technika na świecie w latach 1919 - 1939
Jeszcze przed I Wojną Światową atom uznano za podstawową cząstkę materii i ...
206 Kultura, nauka i sztuka okresu międzywojennego (plansza 3)
z siedzibą w Hollywood, który stał się głównym ośrodkiem przemysłu filmowego. W 1939 r. został wypuszczony obraz „Przeminęło z wiatrem”, który do 1965 r. ...
|