19 października jest 292. (w latach przestępnych 293.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 73 dni.

Święta

• imieniny obchodzą: Akwilin , Ferdynand , Fredeswinda , Fryda , Izaak , Jan , Kleopatra , Laura , Lucjusz , Łucjusz , Paweł , Pelagia , Pelagiusz , Piotr , Ptolemeusz , Skarbimir i Ziemowit .
• Albania – Dzień Matki Teresy z Kalkuty
• wspomnienia i święta Kościoła katolickiego ^[1][2], obchodzą:
  • św. Filip Howard ( 20.hrabia z Arunde )
  • św. Jan de Babeuf , św. Izaak Jogues ( kapłani ) i Towarzysze:
    • św. Jan de Lalande
    • św. Rene Goupil
    • św. Karol Garnier
    • św. Antoni Daniel
    • św. Gabriel Lalemant
    • św. Noël Chabanel ( męczennicy kanonizowani przez Piusa XI w 1930 )
  • św. Kleopatra ( wdowa )
  • św. Paweł od Krzyża (Paweł Franciszek Danei)
  • św. Piotr z Alcántary , Juan de Garabito y Vilela de Sanabria ( franciszkanin )
  • bł. Jerzy Popiełuszko ( prezbiter i męczennik )

Wydarzenia w Polsce

Śmierć ks. Poniatowskiego w Elsterze, mal. January Suchodolski

• 1466 – w Toruniu został zawarty II pokój toruński z Zakonem Krzyżackim , na mocy którego Pomorze Gdańskie wraz z Warmią pozostały przy Polsce tworząc tym samym nową dzielnicę państwa Prusy Królewskie .
• 1595 – wyprawa Zamoyskiego do Mołdawii : rozpoczęła się I bitwa pod Cecorą .
• 1655 – potop szwedzki : król Karol Gustaw wkroczył na czele wojska do zdobytego Krakowa .
• 1670 – Warszawa : w kolegiacie św. Jana Eleonora Habsburżanka została koronowana na królową Polski .
• 1798 – papież Pius VI bullą Ad universam agri Dominici curam erygował diecezję warszawską .
• 1844 – otwarto odcinek kolei dolnośląsko-marchijskiej między Wrocławiem a Legnicą .
• 1918 – powołano Radę Narodową Księstwa Cieszyńskiego .
• 1918 – Lwów : powstała Ukraińska Rada Narodowa .
• 1927 – założono Aeroklub Warszawski .
• 1928 – Oficerską Szkołę Marynarki Wojennej w Toruniu przemianowano na Szkołę Podchorążych Marynarki Wojennej .
• 1956 – rozpoczęło się VIII Plenum KC PZPR . Na obrady bez uprzedzenia przybyła delegacja radziecka z Nikitą Chruszczowem .
• 1970 – premiera filmu Rejs .
• 1974 – zainaugurowała działalność Filharmonia Kaliska .
• 1980 – zakończył się X Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina . Zwycięzcą został wietnamski pianista Dang Thai Son .
• 1984 – w pobliżu Górska pod Toruniem został uprowadzony ksiądz Jerzy Popiełuszko .
• 1985 – 19-letni student Uniwersytetu Gdańskiego Marcin Antonowicz został śmiertelnie pobity przez funkcjonariuszy milicji w Olsztynie .
• 1987 – premiera filmu W zawieszeniu .
• 1990 – rozpoczął emisję ośrodek regionalny TVP Rzeszów .
• 1997 – dwóch posłów AWS zawiesiło nocą w sali obrad krzyż sejmowy .
• 2001 – Leszek Miller został premierem.
• 2005 – Kazimierz Marcinkiewicz został desygnowany na premiera.
• 2010 – w łódzkiej siedzibie Prawa i Sprawiedliwości doszło do zamachu .

Wydarzenia na świecie

• 202 p.n.e. – Republika rzymska pokonała Kartaginę pod Zamą , co spowodowało ostateczne zwycięstwo w II wojnie punickiej .
• 439 – król Wandalów i Alanów Genzeryk zajął Kartaginę .
• 1216 – Henryk II został królem Anglii .
• 1303 – Siegen w Nadrenii Północnej-Westfalii uzyskało prawa miejskie.
• 1469 – w Valladolid odbył się ślub późniejszej hiszpańskiej pary królewskiej Izabeli I i Ferdynanda II .
• 1781 – pod Yorktown Cornwallis poddał się Washingtonowi , co oznaczało koniec brytyjskiej dominacji nad koloniami , które utworzyły USA .
• 1796 – wojska francuskie zdobyły Bastię , likwidując zbuntowane Królestwo Anglo-Korsykańskie .
• 1806 – Johann Wolfgang von Goethe ożenił się z Christiane Vulpius .
• 1812 – Napoleon Bonaparte rozpoczął odwrót spod Moskwy .
• 1813 – skończyła się bitwa pod Lipskiem , zwana Bitwą Narodów. W czasie odwrotu w nurtach Elstery utonął książę Józef Poniatowski .
• 1864 – rabunek w St. Albans .
• 1870 – u północno-zachodnich wybrzeży Irlandii zatonął brytyjski statek pasażerski SS Cambria. Zginęło 179 osób.
• 1914 – I wojna światowa : rozpoczęła się I bitwa pod Ypres .
• 1917 – Niemcy przeprowadzili udany desant na leżące u brzegów Estonii Wyspy Moonsundzkie .
• 1921 – premier Portugalii António Granjo i kilku innych polityków zginęło w zamachu w Lizbonie .
• 1934 – została stłumiona komunistyczna rewolucja w hiszpańskiej Asturii .
• 1940 – niemieckie łodzie podwodne zatopiły w dniach 18 i 19 października rekordowych 28 statków, z płynących do Wielkiej Brytanii konwojów SC-7 i HX-79.
• 1943 :
  • Albert Schatz odkrył antybiotyk streptomycynę , stosowaną w leczeniu gruźlicy .
  • rozpoczęła się konferencja moskiewska .
• 1944 :
  • wojna na Pacyfiku : na Filipinach utworzono pierwszy oddział kamikaze .
  • w zajętym przez wojska radzieckie Debreczynie utworzono marionetkowy Tymczasowy Rząd Narodowy Węgier .
• 1953 – Francuzka Denise Perrier zdobyła w Londynie tytuł Miss World 1953 .
• 1954 – Austriacy Herbert Tichy i Sepp Joechler oraz Nepalczyk Pasang Dawa Lama dokonali pierwszego wejścia na himalajski ośmiotysięcznik Czo Oju .
• 1955 – Armia Czerwona ukończyła okupację Austrii .
• 1960 – rząd USA nałożył embargo na Kubę .
• 1963 – Alec Douglas-Home został premierem Wielkiej Brytanii .
• 1964 – Chiny przeprowadziły próbny wybuch jądrowy.
• 1967 – amerykańska sonda Mariner 5 przeleciała 3990 km nad powierzchnią Wenus .
• 1971 – otwarto metro w Monachium .
• 1974 – uchwalono konstytucję Niue .
• 1975 – premiera filmu Lot nad kukułczym gniazdem .
• 1986 – prezydent Mozambiku Samora Machel oraz 33 inne osoby zginęły , a 10 zostało rannych w katastrofie samolotu Tu-134 w górach Lebombo ( RPA ).
• 1987 – czarny poniedziałek na światowych giełdach. Wskaźnik Dow Jones spadł o 22%, FTSE 100 – 32%, CAC 40 i DAX – ponad 20%, Nikkei – 16%.
• 1988 – 124 osoby zginęły w katastrofie Boeinga 737 pod Ahmadabadem w zachodnich Indiach .
• 1993 – Benazir Bhutto po raz drugi objęła stanowisko premiera Pakistanu .
• 1994 – w samobójczym zamachu członka Hamasu w autobusie w centrum Tel Awiwu zginęły 22 osoby, a 50 zostało rannych.
• 2000 – w pakistańskim Beludżystanie została odkryta mumia księżniczki perskiej sprzed 2600 lat.
• 2002 – otwarto metro w Kopenhadze .
• 2003 – miała miejsce beatyfikacja Matki Teresy z Kalkuty .
• 2004 – Soe Win został premierem Birmy .
• 2005 – rozpoczął się proces Saddama Husajna .
• 2006 – w stolicy Uzbekistanu Taszkencie , podczas awaryjnego lądowania rozbił się samolot An-2 z wojskowymi spadochroniarzami. Zginęło 15 osób.
• 2007 :
  • 11 osób zginęło, a ponad 100 zostało rannych w zamachu bombowym na centrum handlowe w stolicy Filipin Manili .
  • została uchwalona Konstytucja Czarnogóry .
• 2009 – prezydent Ugandy Yoweri Museveni przywrócił tradycyjne królestwo Rwenzururu , którego monarchą został Charles Wesley Mumbere.
• 2010 – Europejska Rada Resuscytacji opublikowała wytyczne resuscytacji krążeniowo-oddechowej 2010.

Urodzili się

• 1276 – Hisaaki, japoński shogun (zm. 1328 )
• 1562 – George Abbot , arcybiskup Canterbury (zm. 1633 )
• 1582 – Dymitr Iwanowicz , rosyjski carewicz (zm. 1591 )
• 1631 – Dymitr Jerzy Wiśniowiecki , hetman wielki koronny (zm. 1682 )
• 1669 – Anioł z Acri , błogosławiony, włoski kapucyn (zm. 1739 )
• 1834 – Ferdynand Radziwiłł , książę, polski polityk (zm. 1926 )
• 1841 – Mikołaj I Petrowić-Niegosz , król Czarnogóry (zm. 1921 )
• 1862 – Auguste Lumière , francuski chemik, współtwórca kinematografu (zm. 1954 )
• 1865 – Stanisław Sokołowski , polski leśnik, profesor (zm. 1942 )
• 1871 – Karol Adwentowicz , polski aktor (zm. 1958 )
• 1882 – Umberto Boccioni , włoski malarz, rzeźbiarz (zm. 1916 )
• 1890 – Konstanty Pągowski , polski aktor (zm. 1967 )
• 1899 :
  • Miguel Ángel Asturias , gwatemalski pisarz, noblista (zm. 1974 )
  • Irena Netto, polska aktorka (zm. 1992 )
• 1901 – Aleksander Maliszewski , polski pisarz, krytyk teatralny i filmowy, tłumacz (zm. 1978 )
• 1910 – Subrahmanyan Chandrasekhar , indyjski fizyk, noblista (zm. 1995 )
• 1911 – Roman Mann , polski scenograf (zm. 1960 )
• 1912 – Rafał Grzondziel , ksiądz katolicki, twórca polskich "Kaszub" w kanadyjskiej prowincji Ontario (zm. 1998 )
• 1913 :
  • Vinicius de Moraes , brazylijski poeta, autor piosenek (zm. 1980 )
  • Robert Jennings , brytyjski prawnik (zm. 2004 )
  • Vasco Pratolini, włoski pisarz (zm. 1991 )
• 1916 :
  • Jean Dausset , francuski immunolog, noblista (zm. 2009 )
  • Emil Gilels , rosyjski pianista
• 1919 – Józef Łodyński , polski aktor (zm. 1984 )
• 1921 :
  • Bogusław Klimczuk , polski kompozytor, pianista, dyrygent (zm. 1974 )
  • George Nader, amerykański aktor (zm. 2002 )
  • Gunnar Nordahl ,szwedzki piłkarz (zm. 1995 )
  • Sylwester Zawadzki , polski prawnik, polityk, minister (zm. 1999 )
• 1922 – Jack Anderson , amerykański dziennikarz (zm. 2005 )
• 1924 – Lubomír Štrougal , czechosłowacki polityk, premier
• 1925 :
  • Czesław Kiszczak , polski generał, polityk, członek WRON , minister spraw wewnętrznych, premier
  • Mieczysław Staner , polski pisarz (zm. 2003 )
• 1927 :
  • Pierre Alechinsky , belgijski malarz, grafik, pisarz belgijski.
  • Hans Schäfer , niemiecki piłkarz
• 1928 – Mizanur Rahman Chowdhury, polityk Bangladeszu , premier (zm. 2006 )
• 1931 :
  • Rubens de Falco , brazylijski aktor (zm. 2008 )
  • John Le Carré , brytyjski pisarz
• 1932 – Robert Reed , amerykański aktor (zm. 1992 )
• 1933 – Geraldo Majella Agnelo , brazylijski duchowny katolicki, arcybiskup Sao Salvador da Bahia, kardynał
• 1934 – Yakubu Gowon , nigeryjski wojskowy
• 1935 – Andrzej Jastrzębiec-Kozłowski , polski pisarz, autor tekstów piosenek (zm. 2009 )
• 1937 – Teresa Ciepły , polski lekkoatletka, medalistka olimpijska (zm. 2006 )
• 1938 – Karel Svoboda , czeski kompozytor (zm. 2007 )
• 1940 :
  • Michael Gambon , irlandzki aktor
  • Jerzy Kulej , polski pięściarz
• 1942 – Péter Medgyessy , węgierski polityk, premier
• 1943 – Adán Martín Menis , kanaryjski polityk, prezydent Wysp Kanaryjskich (zm. 2010 )
• 1944 – Joe Barr , amerykański pisarz, programista (zm. 2008 )
• 1945 :
  • Divine , amerykański aktor (zm. 1988 )
  • John Lithgow , amerykański aktor
• 1946 – Keith Reid, brytyjski kompozytor
• 1949 – Stanisław Gądecki , polski duchowny katolicki, arcybiskup poznański
• 1960 :
  • Józef Klim , polski polityk, historyk
  • Craig C. Mello , amerykański biochemik, noblista
• 1962 :
  • Andrzej Bulski , polski dziennikarz (zm. 2007 )
  • Evander Holyfield , amerykański bokser
• 1963 – Katarzyna Żak , polska aktorka, wokalistka
• 1964 – Agnès Jaoui , francuska aktorka, reżyserka filmowa
• 1965 – Marzena Kipiel-Sztuka , polska aktorka
• 1966 – Jon Favreau , amerykański reżyser, scenarzysta, aktor
• 1967 – Beata Mazurek , polska socjolog, polityk
• 1969 :
  • Janusz Kulig , polski kierowca rajdowy (zm. 2004 )
  • Dieter Thoma , niemiecki skoczek narciarski
• 1971 – Hansjörg Jäkle , niemiecki skoczek narciarski
• 1973 – Hicham Arazi , marokański tenisista
• 1974 :
  • Serginho , brazylijski piłkarz (zm. 2004 )
  • Wout Van Dessel, belgijski muzyk zespołu Sylver
• 1975 :
  • Hilde Gerg , niemiecka narciarka alpejska
  • Viorica Susanu , rumuńska wioślarka
• 1976 :
  • Desmond Harrington , amerykański aktor
  • Paul Hartley , szkocki piłkarz
  • Coby Miller , amerykański sprinter
  • Michał Zadara , polski reżyser teatralny
• 1977 :
  • Habib Beye , senegalski piłkarz
  • Jason Reitman , kanadyjski aktor, reżyser, scenarzysta, producent
  • Mariusz Zaniewski , polski aktor
• 1978 – Henri Sorvali , fiński muzyk metalowy
• 1980 – Anna-Karin Kammerling , szwedzka pływaczka
• 1981 – Heikki Kovalainen , fiński kierowca wyścigowy
• 1988 – Saša Starović , serbski siatkarz

Zmarli

• 1187 – Urban III , papież (ur. 1120 )
• 1216 – (lub 18 października ) Jan bez Ziemi , król Anglii (ur. 1167 )
• 1310 – Gottfried von Hohenlohe , wielki mistrz zakonu krzyżackiego (ur. 1265 )
• 1335 – Ryksa Elżbieta , królowa czeska i polska (ur. 1288 )
• 1607 – Sebastian Grabowiecki , polski poeta (ur. ok. 1543 )
• 1634 – Agnès Galand , francuska dominikanka, mistyczka i stygmatyczka, błogosławiona katolicka (ur. 1602 )
• 1682 – Thomas Browne , angielski lekarz, pisarz i uczony (ur. 1605 )
• 1745 – Jonathan Swift , angielski pisarz pochodzenia irlandzkiego (ur. 1667 )
• 1806 – Stanisław Zawadzki , architekt doby oświecenia (ur. 1743 )
• 1813 – Józef Poniatowski , książę, polski generał dywizji, minister wojny i Wódz Naczelny Wojsk Polskich Księstwa Warszawskiego , marszałek Francji (ur. 1763 )
• 1846 – Władysław Strzelnicki, polski pisarz (ur. 1820 )
• 1856 – Said ibn-Sultan , sułtan Omanu (ur. 1790 )
• 1889 – Ludwik I , król Portugalii (ur. 1838 )
• 1890 – Sir Richard Francis Burton , angielski podróżnik, orientalista, pisarz, tłumacz (ur. 1821 )
• 1897 – George Pullman , amerykański konstruktor wagonów kolejowych (ur. 1831 )
• 1909 – Cesare Lombroso , włoski psychiatra, antropolog, kryminolog (ur. 1835 )
• 1918 – Harold Lockwood, amerykański aktor (ur. 1887 )
• 1920 – John Reed , amerykański dziennikarz, pisarz (ur. 1887 )
• 1936 – Lu Xun , chiński pisarz (ur. 1881 )
• 1937 – Ernest Rutherford , nowozelandzki chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1871 )
• 1941 – Leo Belmont , polski pisarz (ur. 1865 )
• 1942 – Cyryl Ratajski , polski polityk, prezydent Poznania , minister spraw wewnętrznych , delegat Rządu na Kraj (ur. 1875 )
• 1945 – Plutarco Elías Calles , meksykański polityk, prezydent Meksyku (ur. 1877 )
• 1950 – Edna St. Vincent Millay , amerykańska poetka (ur. 1892 )
• 1957 – Vere Gordon Childe , australijski archeolog i antropolog kultury (ur. 1892 )
• 1967 – Marian Mariański, polski aktor, reżyser teatralny (ur. ?)
• 1968 – Anatol Stern , polski poeta (ur. 1899 )
• 1969 – Józef Kostrzewski , polski archeolog, muzeolog, profesor, jeden z odkrywców Biskupina (ur. 1885 )
• 1970 – Jacek Woszczerowicz , polski aktor, reżyser teatralny (ur. 1904 )
• 1971 – Hieronim Żuczkowski , polski śpiewak, aktor (ur. 1896 )
• 1976 – Zofia Nakoneczna, polska aktorka, modelka (ur. 1910 )
• 1983 – Maurice Bishop , grenadyjski polityk, premier Grenady (ur. 1944 )
• 1984 :
  • Henri Michaux , francuski pisarz, malarz (ur. 1899 )
  • Jerzy Popiełuszko , polski ksiądz związany z Solidarnością (ur. 1947 )
• 1986 :
  • Moses Asch , założyciel Folkways Records , (ur. 1905 )
  • Samora Machel , mozambicki polityk, prezydent Mozambiku (ur. 1933 )
• 1987 :
  • Jacqueline du Pré , angielska wiolonczelistka (ur. 1945 )
  • Igor Newerly , polski pisarz (ur. 1903 )
• 1988 – Son House , amerykański muzyk bluesowy (ur. 1902 )
• 1991 – Jan Zieja , polski duchowny katolicki, duszpasterz ruchu chłopskiego, współzałożyciel KSS KOR (ur. 1897 )
• 1995 – Don Cherry , amerykański muzyk jazzowy (ur. 1936 )
• 1997 – Zofia Oraczewska , polska reżyser, scenograf i scenarzystka filmów animowanych (ur. 1931 )
• 1999 :
  • Penelope Mortimer, angielska pisarka (ur. 1918 )
  • Nathalie Sarraute , francuska pisarka (ur. 1900 )
• 2002 – Nikołaj Rukawisznikow , radziecki kosmonauta (ur. 1932 )
• 2003 :
  • Guido Bachmann, szwajcarski pisarz (ur. 1940 )
  • Alija Izetbegović , bośniacki polityk, prezydent Bośni i Hercegowiny (ur. 1925 )
• 2005 – Janusz Kotliński , polski lekkoatleta(ur. 1932 )
• 2007 – Jan Hendrik Wolkers , holenderski pisarz (ur. 1925 )
• 2008 :
  • Jacek Bednarski , polski szachista (ur. 1939 )
  • Richard Blackwell , amerykański projektant mody (ur. 1922 )
  • Józef Wasiołek , polski malarz (ur. 1921 )
• 2009 :
  • Anna Jurczyńska , polska szachistka (ur. 1926 )
  • Zdzisław Pakuła , polski ekonomista, polityk, prezes NBP (ur. 1934 )
  • Miron Pomirski , polski polityk, poseł na Sejm RP (ur. 1941 )
  • Joseph Wiseman , kanadyjski aktor (ur. 1918 )
  • Dhimitër Xhuvani , albański pisarz, scenarzysta filmowy (ur. 1934 )
• 2010 – Tom Bosley , amerykański aktor (ur. 1927 )

Przypisy