Abd-ul-Hamid II

Abd-ul-Hamid II (ur. 21 września 1842 , zm. 10 lutego 1918 , Stambuł ) – sułtan turecki .

Wstąpił na tron w wyniku przewrotu pałacowego kierowanego przez Midhada Paszę 31 sierpnia 1876 , po detronizacji swego brata Murada V , jako obłąkanego. Początkowo, pod wpływem polityków młodoosmańskich i w wyniku opłakanego położenia skarbu (bankructwo państwa w 1875 ), 23 grudnia 1876 nadał państwu konstytucję Kanun-ı Esasî^[1]); wybrano także parlament.

Rychło jednak pod wpływem terroru stronnictwa konserwatywnego jednak konstytucję zniósł, parlament rozwiązał (14 stycznia 1878 ), a liberalnego wielkiego wezyra Midhata Paszę skazał na wygnanie. Dalsze jego rządy były nieudolne i despotyczne, jednak potrafił walczyć z pałacowymi intrygami, posuwającymi się aż do zamachów na jego życie (grudzień 1878 ). Zmuszony dramatyczną sytuacją budżetu państwa, musiał wyrazić zgodę na międzynarodową kontrolę finansów Turcji.

W 1876 wybuchła wojna z Serbią , do której w 1877 dołączyła się Rosja . W rezultacie przegranej wojny przyjął ciężkie warunki pokoju w San Stefano , mimo złagodzenia ich na kongresie berlińskim ( 1878 ) było to poważne uszczuplenie obszaru państwa. Rzezie Ormian z 1894 - 1898 wywołały oburzenie na całym świecie i nadanie mu przydomka "krwawego" lub "czerwonego". W rezultacie powstania na Krecie i rzezi Greków na tej wyspie ( 1895 - 1896 ) wybuchła wojna z Grecją , w której odniósł zwycięstwo w 1897 . W polityce zagranicznej szukał oparcia zarówno w panislamizmie , jak też w Niemczech , którym zapewnił przeważający wpływ w Turcji, zaś przy pomocy urzędników i oficerów niemieckich od 1880 przeprowadził szereg reform finansowych i wojskowych. W 1903 nadał Niemcom koncesję na budowę kolei bagdadzkiej. W 1908 zmuszony rewolucją młodoturków przywrócił państwu konstytucję, 27 kwietnia 1909 , jako podejrzany o organizację kontrrewolucyjnego przewrotu, został zdetronizowany i internowany w Salonikach .

Przypisy

Bibliografia

• G. Roy, Abdul-Hamid, le soutan rouge, Paris 1936.
• Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej, pod red. M. Serwańskiego i J. Dobosza, wyd. Poznańskie, Poznań 1998, s. 13-14.

Poprzednik Murad V

sułtan Imperium osmańskiego 1876-1909

Następca Mehmed V