Joachim Litawor Chreptowicz
Joachim Litawor Chreptowicz Joachim Litawor Chreptowicz
Odrowąż Odrowąż
Data urodzenia	4 stycznia 1729
Data śmierci	4 marca 1812
Rodzina	Chreptowiczowie

Joachim Litawor Chreptowicz herbu Odrowąż ( 4 stycznia 1729 - 4 marca 1812 ) – kanclerz wielki litewski .

W 1752 został stolnikiem nowogródzkim , w 1754 posłem na sejm . Został wówczas stronnkiem familii Czartoryskich. Na sejmie koronacyjnym 1764 został sekretarzem wielkim litewskim . W 1765 został marszałkiem Trybunału Litewskiego . W 1765 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława . ^[1]W końcu 1769 roku i na początku 1770 zabiegał we Francji (z polecenia Stanisława Augusta) o wsparcie dyplomatyczne dla Polski.

W 1773 został podkanclerzym litewskim . Był jednym z twórców Komisji Edukacji Narodowej . Przez 2 lata wchodził do Rady Nieustającej jako przewodniczący Departamentu Interesów Cudzoziemskich. W 1790 oczynszował i rozkolonizował swoich poddanych we włościach szczorsowskich .^[2] W czasie obowiązywania konstytucji 3 maja został 8 czerwca 1791 ministrem spraw zagranicznych Rzeczypospolitej i wszedł w skład Straży Praw . W czasie wojny polsko-rosyjskiej 1792 nakłaniał króla Stanisława Augusta do przystąpienia do konfederacji targowickiej . 14 czerwca 1792 został z mianowania targowiczan kanclerzem wielkim litewskim. W 1795 zamieszkał w Warszawie , oddając się pracy naukowej. Był jednym z najwybitniejszych w Polsce fizjokratów .

Interesował się również pszczelarstwem i w tej dziedzinie wypowiedział wiele nowych myśli, np.: że matka pszczela jest jedyną płodną samicą w rodzinie pszczelej, robotnice są samicami niepłodnymi, a trutnie samcami. Zajmował się również konstrukcjami uli .

W Szczorsach wybudował pałac w stylu francuskim, w którym zgromadził pokaźna bibliotekę. W 1790 jako pierwszy na Litwie oczynszował chłopów ze swoich włości.

W 1773 odznaczony Orderem Orła Białego .^[3]

Źródła

• Historia Dyplomacji Polskiej - tom II 1572-1795, PWN Warszawa 1981, s. 525.
• Krzysztof Tracki, Problem reformy miejskiej w ideach i działalności politycznej podkanclerzego litewskiego Joachima Chreptowicza (w okresie Sejmu Czteroletniego)

Zobacz też

Liceum Ogólnokształcące nr II im. Joachima Chreptowicza w Ostrowcu Świętokrzyskim

Źródła

1. ↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006 s. 177.
2. ↑ Szczorse w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich , Tom XI (Sochaczew – Szlubowska Wola) z 1890 r.
3. ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008 , s. 212.