Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Hamlet

Hamlet - (ang. The Tragedy of Hamlet, Prince of Denmark; Tragedia Hamleta, Księcia Danii) - tragedia Williama Szekspira, jedno z najbardziej znanych dzieł teatralnych, arcydzieło teatru elżbietańskiego.

Napisany na przełomie XVI i XVII wieku dramat jest pierwszą z wielkich tragedii szekspirowskich i jednym z najczęściej interpretowanych dzieł Szekspira.

Od samego powstania "Hamlet" jest też jednym z najczęściej granych utworów teatralnych, a rola Hamleta – ze względu na objętość tekstu, dużą ekspresję i bogatą osobowość postaci – uważana jest za sprawdzian dojrzałości i umiejętności aktorskich. Z "Hamleta" pochodzi zapewne najpopularniejszy monolog, zaczynający się od słów Być albo nie być.

Umieszczone w poniższym opisie imiona bohaterów i cytaty pochodzą z tłumaczenia Józefa Paszkowskiego.

Geneza i historia

Geneza
Treść dramatu wywodzi się z historii spisanej przez Saxo Grammaticusa w jego Gesta Danorum (ok. 1200). Według wersji Saxo, król Danii Roryk dzieli władzę nad Jutlandią pomiędzy dwóch braci: Orvendila i Fengiego. Dodatkowo Orvendil zaręcza się z piękną córką króla – Geruth i ma z nią syna Amletha. Ale Fengi, pożądając narzeczonej brata i chcąc panować nad całą Jutlandią, zabija brata. Żeni się z Geruth i ogłasza się królem Jutlandii. Amleth obawiając się o własne życie udaje szaleństwo. Planuje zemstę, w czym dopomaga mu ukochana Ofelia, dokonuje jej i staje się nowym władcą.

Głównym źródłem Szekspira był zapewne Ur-Hamlet (Pra-Hamlet; 1588), grany na podobny temat; treść jednak nie przetrwała; wiadomo jedynie iż była to grana w Londynie tragedia o Hamlecie i że występował w niej duch, żądający od Hamleta zemsty. Treść tego utworu, którego autorem być może był Thomas Kyd, najpewniej wywodziła się z Histories Tragiques Thomasa Belleforesta (1570), w której zawarte było francuskie tłumaczenie łacińskiego tekstu Saxo Grammaticusa. Oczywiście, Szekspir, jeżeli znał biegle francuski, mógł korzystać bezpośrednio z Belleforesta, ale pośrednim dowodem na to, iż Szekspir korzystał z Ur-Hamleta ma być wg szekspirologów fakt zaistnienia Ducha jako jednej z centralnych postaci dramatu.

Historia
Sztuka powstała prawie na pewno w latach 1598-1601, być może między 1599 a 1600 rokiem. Świadczyć o tym mają odniesienia do Juliusza Cezara, wystawionego we wrześniu 1599 roku i odniesień do Hamleta w sztuce Johna Marstona Antonio’s Revenge, wystawianej pod koniec 1600 roku (wynikałoby z tego, iż Hamlet po raz pierwszy został wystawiony nie później, niż jesienią 1600 roku). Jednakże, odniesienie w dramacie do tzw. wojny teatrów (fragment o teatrach dziecięcych), która miała miejsce na początku 1601 roku, mogłoby świadczyć o tym, iż ostateczny tekst sztuki powstał nieco później. Istnieją dwie możliwości: albo Marston znał treść Hamleta przed ukończeniem, albo po prostu fragment dotyczący dziecięcych teatrów został dodany później. Być może Marston nie korzystał z Hamleta, a z innych źródeł i podobieństwo do dramatu Szekspira jest w takim razie przypadkowe. Od początku Hamlet stał się wielkim przebojem i źródłem wielkiej popularności grających główną rolę aktorów.

Hamlet po raz pierwszy został opublikowany przez Nicholasa Linga i Johna Trundella w tzw. Q1 (Quatro Edition zwanym Bad Quatro), w pirackiej (z dzisiejszego punktu widzenia) edycji, zawierającej wiele błędów. John Roberts i Nicholas Ling w 1604 roku wydali wersję poprawioną. Kolejne poprawione wydanie (Q2), podobno autoryzowane były przez Szekspira, istnieją jednak w stosunku do niego pewne wątpliwości: być może stwierdzenia mówiące iż „Dania jest więzieniem” (i dalej trochę rozwinięte) były zbyt obraźliwe dla nowej żony króla Jakuba I; także fragmenty dotyczące dziecięcych teatrów mogły być zbyt rażące biorąc pod uwagę, iż Jakub I popierał dziecięce teatry. Wydane zostały kolejne wydania Quatro (3 – 1611, 4 – 1622, 5 – 1637). Pierwsza edycja Folio miała miejsce w 1623 (była to pierwsza edycja Folio sztuk Szekspira). Treść wywodzi się z Q2, poprawiona została większa część niewielkich pomyłek i nieco „unowocześniony” został język dramatu. Co więcej, pierwsze Folio zawiera wiele istotnych cięć w stosunku do Q2. Późniejsze – w tym współczesne - anglojęzyczne (a co za tym idzie także obcojęzyczne) wersje dramatu bazują głównie na Q2, z uwzględnieniem ujętych w pierwszej edycji Folio niewielkich zmian i poprawek językowych.

Treść sztuki

Akcja sztuki rozgrywa się prawie w całości na zamku króla Danii w Elsynorze (Helsingør) i rozpoczyna się po nagłej śmierci króla Hamleta. Na tron wstępuje jego brat Klaudiusz i żeni się z wdową po Hamlecie – królową Gertrudą.

Do kraju wraca z Wittenbergi syn zmarłego króla – o imieniu identycznym jak ojciec – Hamlet. Zrozpaczony po śmierci ojca książę jest dodatkowo zgorszony postępowaniem matki, która wyszła za jego stryja niedługo po śmierci poprzedniego męża (w czasach Szekspira uznawane było to za kazirodztwo). Tymczasem na zamku zaczyna pojawiać się duch zmarłego króla Hamleta. Poinformowany o tym przez swego przyjaciela Horacego i oficerów straży książę spotyka się z Duchem. Ten wyznaje młodemu Hamletowi, iż został zabity przez brata – obecnego króla i każe mu przysiąc, że zostanie przez syna pomszczony; zakazuje mu jednak mścić się na matce. Hamlet ma wątpliwości, czy Duch mówił prawdę, mógł być przecież diabłem, który przybrał jedynie postać jego ojca, by go oszukać i sprowadzić na złą drogę. Postanawia znaleźć dowody zbrodni. Przybiera pozę niezrównoważonego psychicznie szaleńca, który popada w apatię, przerywaną niekontrolowanymi wybuchami. Ma mu to pomóc w śledzeniu poczynań stryja oraz uśpieniu jego czujności. Nie wiadomo do końca, czy objawy szaleństwa to tylko poza, czy wywołane są rzeczywiście przez szaleństwo (Hamlet myśli o samobójstwie).

Za zgodą króla Laertes, syn Poloniusza i brat Ofelii wyjeżdża do Francji. Przed wyjazdem radzi Ofelii, by nie wierzyła w wyznania miłosne Hamleta, które, nawet jeżeli są prawdziwe, nie doprowadzą do niczego dobrego z powodu różnicy w pochodzeniu. Także Poloniusz zakazuje córce spotykać się z Hamletem, bojąc się o jej dobre imię.

Król i królowa nie wiedzą co jest przyczyną obłędu księcia; przysyłają do niego jego szkolnych przyjaciół , Gildensterna i Rozenkranca. Hamlet jednak domyśla się, iż są oni szpiegami pary królewskiej i udziela na ich pytania wymijające odpowiedzi. Odpowiedź na powody obłędu Hamleta podsuwa Klaudiuszowi Poloniusz, który wcześniej zakazał Ofelii spotykać się z Hamletem. Teraz doszedł do wniosku, że Hamlet jest nieszczęśliwy z powodu niespełnionego uczucia do dziewczyny. Organizuje spotkanie młodych, któremu przysłuchują się on i Klaudiusz. Wg planu Poloniusza Hamlet ma wyznać na tym spotkaniu miłość. Ten jednak zrywa z Ofelią i to w dosyć brutalny sposób.

Świetną okazją do uzyskania poszlak zbrodni okazuje się przyjazd do zamku aktorów (znajomych Hamleta). Hamlet prosi o wystawienie Zabójstwa Gonzagi i przerabia nieco treść sztuki. Klaudiusz widząc, iż aktorzy odgrywają jego własną zbrodnię, unosi się gniewem i wychodzi. Widzi to zarówno Hamlet, jak i poproszony o obserwowanie króla Horacy. Hamlet uzyskuje więc poszukiwaną poszlakę. Jednak równocześnie demaskuje się – Klaudiusz już wie, że Hamlet zna prawdę o jego zbrodni. Hamlet ma możliwość zabicia króla w czasie modlitwy, nie czyni jednak tego tłumacząc się, iż gdyby zabił modlącego się, ten mógłby zamiast do piekła trafić do nieba.

Królowa spotyka się z synem i próbuje czynić mu wymówki. Ten oskarża ją o zdradę ojca i jego pamięci. W czasie rozmowy zabija ukrytego za kotarą Poloniusza, mając przez chwilę nadzieję, że to Klaudiusz. W czasie burzliwej rozmowy Hamleta z matką pojawia się Duch przypominając, że Hamlet przysiągł nie mścić się na niej. Ducha widzi tylko Hamlet, co sprawia, że matka bierze rozmowę między Hamletem a duchem za kolejny dowód szaleństwa syna. Hamlet uspokoiwszy się ukrywa ciało Poloniusza. Zostaje zatrzymany na rozkaz króla i jeszcze tego samego dnia wysłany do Anglii. Klaudiusz postanawia pozbyć się bratanka. Wysyła z Hamletem Gildensterna i Rozenkranca, dając im list, na podstawie którego Hamlet miał zostać uwięziony i zabity. Po drodze Hamlet napotyka wojska norweskie pod wodzą Fortynbrasa maszerujące na Polskę. Na statku Hamlet wykrada list Klaudiusza i zmienia jego treść, wydając tym samym wyrok śmierci na Gildensterna i Rozenkranca. Statek atakują piraci. Hamlet zostaje wzięty do niewoli, piraci jednak odstawiają go do Danii.

Do kraju tymczasem z Francji wraca Laertes, syn Poloniusza, brat Ofelii. Wywołuje rebelię i wdziera się do zamku, żądając ukarania zabójcy Poloniusza. Klaudiusz uspokaja Laertesa, obiecując mu zorganizowanie sprawiedliwego procesu. Obiecuje także, iż nie będzie dłużej osłaniał Hamleta. Kolejnym, po śmierci ojca, ciosem dla Laertesa jest obłęd Ofelii, w jaki popadła po śmierci ojca.

Do Elsynoru powraca Hamlet. Trafia na pogrzeb Ofelii, która utopiła się w rzece; ma miejsce ostra wymiana zdań między Hamletem a Laertesem, który wini go za utratę ojca i siostry. Postanawia wykorzystać to Klaudiusz. Proponuje Laertesowi pojedynek z Hamletem. Laertes wpada na pomysł, by posmarować trucizną klingę swojej broni, a król planuje podać Hamletowi w czasie walki kielich z zatrutym winem. Hamlet, chociaż żałuje swoich ostrych słów wobec Laertesa, przyjmuje wyzwanie. W czasie pojedynku Laertes rani Hamleta, jednak w ferworze walki zatruty floret przechodzi do rąk Hamleta, który także rani swojego przeciwnika. Tymczasem zatrute wino wypija królowa i umiera. Laertes przed śmiercią wyznaje Hamletowi prawdę o zdradzie swojej i Klaudiusza. Hamlet zabija króla. Umierając wyraża swą wolę, by nowym władcą Danii został Fortynbras. Tuż po śmierci Hamleta do zamku przybywają: Fortynbras powracający z wojny z Polską i posłowie angielscy z informacją o śmierci Gildensterna i Rozenkranca. Horacy, który w obliczu tragedii także chciał wypić zatrute wino, oznajmia im o ostatniej woli księcia.


Inne hasła zawierające informacje o "Hamlet":

Wittenberga ...

Chronologia powstawania dzieł Williama Szekspira ...

Ekranizacje dzieł Williama Szekspira ...

Wojciech Bogusławski ...

Boris Blacher Opera (1973) BaletyFest im Süden. (Święto na południu) Dramat taneczny (1935)Chiarina. Balet (1946)Hamlet. Balet (1949)Lysistrata. Balet (1950)Tristan. Balet (1965) Utwory chóralneGesang der Rotationsmaschinen (Śpiew ...

David Garrick ...

Literatura – przegląd chronologiczny ...

Teatr ...

Ferenc Liszt Niemczech Wybrane dziełaOrkiestroweSymfonia faustowskaSymfonia dantejska13 poematów symfonicznych:Co słychać w górachTassoPreludiaOrfeuszPrometeuszMazepaFestklänge (Uroczyste brzmienia)Héroïde funèbreHungariaHamletDie Hunnenschlacht (Bitwa Hunów)IdeałyOd kołyski do grobuWalc Mefisto (Taniec w wiejskiej karczmie)Walc ...

Hypatia z Aleksandrii Historia Kościoła, Pax, Warszawa 1986, s. nn↑ "Traktat moralny" w Serwisie Humanistycznym Hamlet ↑ Lunar Topographic Orthophotomap (LTO) Series - LTO-78B4 Hypatia . Lunar and Planetary ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Hamlet":

Między sercem a rozumem - ˝Romantyczność˝ A. Mickiewicza (plansza 4) ...

Elementy baśniowe i fantastyczne w ˝Balladynie˝ Juliusza Słowackiego (plansza 16) jest także pojawienie się podczas uczty na zamku ducha zamordowanej siostry ("Makbet', "Hamlet") współcześni Słowackiemu nie przyjęli "Balladyny" zbyt entuzjastycznie, krytyków raziły "udziwnienia" w kompozycji ...

Na wsi (plansza 18) ludzie są przyjaźni i mają mniej stresów niż ci, którzy mieszkają w miastach. Hamlet - mała wioska ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie