Agresja (
łac.
aggresio – napaść) to w
psychologii
określenie
zachowania
ukierunkowanego na zewnątrz lub
do wewnątrz
, mającego na celu spowodowanie szkody fizycznej lub psychicznej.
Wyróżniana jest m.in.:
- agresja wroga – agresja, która ma na celu zranienie lub zadanie bólu.
- agresja instrumentalna – agresja służąca innemu celowi niż zranienie lub zadanie
bólu
, np. zastraszenie, usunięcie konkurencji itp.
- agresja prospołeczna – chroniąca interesy społeczne, obrona
- agresja indukowana – powstająca w efekcie
psychomanipulacji
.
- agresja odroczona
-
autoagresja
- agresja skierowana na własną osobę
W
psychologii
nie ma zgody co do przyczyn i mechanizmów powstawania zachowań agresywnych.
Agresja w innych nurtach psychologii
Nie wszyscy zgadzają się jednak z definicją agresji, przyjmowaną w psychologii społecznej. Niektórzy badacze rozumieją agresję raczej jako wrodzony
popęd
, a nie zachowanie. Tak rozumiana jest agresja w teoriach
psychologii głębi
, np. w
psychoanalizie
i teoriach pochodnych,
psychologii ewolucyjnej
oraz po części w
neuropsychologii
. Wg badaczy z tego nurtu agresja jest popędem wrodzonym, który działa podobnie jak popęd seksualny: wraz z upływem czasu dochodzi do kumulowania się napięcia popędowego, które co pewien czas musi zostać rozładowane w odpowiednim zachowaniu. Ludzie różnią się siłą popędu (czytaj: częstością aktów agresywnych) oraz dojrzałością mechanizmów, które przekładają siłę popędu (impuls popędowy) na zachowanie - czyli dojrzałością reakcji agresywnych. Badacze z tego nurtu skupiają się na opisaniu rozwoju agresji w ciągu życia oraz badaniu biologicznego podłoża agresji (np. wpływu
hormonów
,
genów
,
neurotransmiterów
i innych czynników biologicznych na zachowania agresywne). Zobacz też:
teoria agresji wrodzonej
.
Jeszcze inne ujęcie proponuje
teoria frustracji - agresji
. Badacze ci są zdania, że przyczyną zachowań agresywnych są nieprzyjemne sytuacje i stany -
frustracje
. W myśl tej teorii zachowania agresywne są zwykle sprowokowane przez czynniki zewnętrzne, które wywołują u ludzi nieprzyjemne stany wewnętrzne takie jak
gniew
,
lęk
,
ból
,
nuda
etc.
Instynktowną
reakcją na te nieprzyjemne stany staje jest zachowanie agresywne. Badacze z tego nurtu opisywali przyczyny pojawiania się frustracji, czynniki nasilające frustrację oraz procesy poznawcze, od których zależy interpretowanie danej sytuacji jako frustrującej, w odróżnieniu od sytuacji wywołującej
deprywację
.
Zobacz też
