Akt supremacji (
ang.
Act of Supremacy) to ustawa uchwalona przez parlament angielski w roku
1534
(przywrócona później w
1559
), która przyznała władcy Anglii tytuł głowy
kościoła anglikańskiego
oraz uniezależniła faktycznie angielskie duchowieństwo od
papiestwa
.
Pierwszy akt supremacji z 1534
W
1527
król Anglii
Henryk VIII Tudor
wystąpił z prośbą o unieważnienie jego małżeństwa z
Katarzyną Aragońską
do papieża
Klemensa VII
. Główną przyczyną takiej decyzji była miłość do
Anny Boleyn
, dwórki Katarzyny. Papież nie udzielił zgody przez wzgląd na pokrewieństwo angielskiej królowej z
cesarzem rzymskim
i
królem hiszpanii
Karolem V
. Odmowa stała się pretekstem do otwartego wystąpienia przeciwko Rzymowi. W latach
1532
-1534 parlament angielski uchwalił szereg aktów mających na celu uniezależnienie angielskiego duchowieństwa od papiestwa; dokumenty te m.in. zakazywały uiszczania
annat
i
świętopietrza
(Act of Conditional Restraint of Annates), uchylały moc papieskich
interdyktów
wobec Anglii, a także znosiły prawo papieża do mianowania w anglii biskupów i arcybiskupów[1].
Zwieńczeniem dążeń Henryka był uchwalony przez parlament w 1534 roku akt supremacji, ogłaszający go głową kościoła anglikańskiego. Poza odrzuceniem władzy papieża, ustawa ta nie ingerowała w zakres dogmatów i ceremonii kościelnych[1]. Uchwalona niedługo później ustawa o zdradzie (ang. Treasons Act) orzekała, iż negowanie postanowień aktu supremacji ma być traktowane na równi ze zdradą stanu[2].
Pierwszy akt supremacji został uchylony przez najstarszą córkę Henryka VIII, katolicką królową
Marię I
.
Drugi Akt Supremacji z 1558
Po śmierci Marii pozycja katolicyzmu w kraju znacznie zmalała. Na tron wstąpiła córka Henryka i Anny Boleyn,
Elżbieta I Tudor
, która postanowiła kontynuować reformację Kościoła w duchu schizmy zapoczątkowanej przez swojego ojca. W
1558
królowa zwołała parlament, który w
1559
[3] uchwalił Akt uniformizacji ustanawiający wspólny modlitewnik anglikański oraz ponownie wprowadził w życie Akt supremacji. Elżbieta ogłosiła się Najwyższym Zwierzchnikiem Kościoła Anglii, narzucając przysięgę supremacji osobom ubiegającym się o stanowiska publiczne bądź kościelne, z czasem też kandydatom na wyższe uczelnie. Każdy, kto odmówił złożenia przysięgi mógł stracić cały swój majątek, a nawet zostać posądzony o zdradę stanu i stracony[4]. Elżbieta jednakże nie tępiła bezwzględnie pomniejszych wykroczeń przeciwko kościołowi, dopóki nie godziły one jakkolwiek w rację stanu lub interes władcy.
Przypisy
Zobacz też
Bibliografia
-
Henryk Zins
: Historia Anglii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, 2001. .
Linki zewnętrzne