Stanisława Celińska w odpowiedniej aktorskiej charakteryzacji i kostiumie występująca jako Japonka po przejściach w sztuce teatralnej Udając ofiarę Braci Presniakow

Aktor – osoba odgrywająca rolę w teatrze lub w filmie.

Historia

Pierwsza informacja o występach aktorskich pochodzi z 534 roku p.n.e., kiedy to Tespis , grecki poeta i aktor, twórca tragedii, w swych dziełach obok chórów wprowadził pierwszego aktora. Przedstawienie prawdopodobnie odbyło się 23 października (zmiany w kalendarzu utrudniają dokładną ocenę) i jak głosi legenda, sam stanął na scenie Teatru Dionisosa, stając się pierwszą osobą, która wypowiedziała tekst nie w trzeciej osobie, ale jako postać z przedstawienia. Zrewolucjonizowało to natychmiast sposób prezentowania opowieści. Przed jego występem używano chórów, narratora, ale nikt nie odgrywał roli postaci. Pomiędzy aktorem a chórem lub aktorem a koryfeuszem zaistniała możliwość prowadzenia dialogu, a więc mógł się pojawić konflikt dramatyczny. Legenda teatralna mówi, że Tespis nadal istnieje, jako złośliwy duch, a katastrofy teatralne przypisuje się jego ingerencji. Drugiego aktora wprowadził Ajschylos , a trzeciego aktora - Sofokles .

Sztuka aktorska

Od aktorów oczekuje się zwykle całego zestawu umiejętności, między innymi dobrej emisji głosu, dykcji, wyrazistości ruchu i mimiki, zdolności analizowania i rozumienia tekstu dramatycznego, zdolności wywoływania i odgrywania uczuć. Obecnie nie przykłada się specjalnej wagi do cech fizycznych, przestały obowiązywać kanony piękna, które zresztą podlegały przemijającej modzie. Zwykle dobrzy aktorzy są wyszkoleni w śpiewie, tańcu, improwizacji, obserwacji i naśladowaniu, walce scenicznej i odgrywaniu tekstów klasycznych, posługiwaniu się dialektem i gwarą. Wielu aktorów bierze udział w długotrwałych kursach i uczęszcza do szkół pozwalających rozwinąć takie umiejętności. Szkoły te mają często bardzo różne filozofie i metodologie artystyczne.

Pionierzy nowoczesnej sztuki aktorskiej to m.in. Konstanty Stanisławski , Lee Strasberg , Uta Hagen , Stella Adler i Sanford Meisner.

Aktorstwo a płeć

W przeszłości pojęcie aktor ograniczało się jedynie do mężczyzn. W starożytności i średniowieczu uważano, że występowanie na scenie upadla kobietę. Dopiero w XVII w. zaprzeczyli temu Wenecjanie i kobiety zaczęły powszechnie brać udział w przedstawieniach. W czasach Szekspira role kobiet odgrywali mężczyźni i chłopcy, chociaż istnieją dowody na potajemne występowanie kobiet przebranych za mężczyzn.

Aktorki czasem występują w rolach młodych chłopców, ponieważ pod pewnymi względami chłopiec bardziej jest podobny do dorosłej kobiety niż dorosłego mężczyzny. W angielskich teatrach rola "Piotrusia Pana" jest tradycyjnie odtwarzana przez kobietę. Dorosły w roli dziecka występuje częściej w spektaklu niż w filmie. Wyjątkiem jest dubbing w filmach animowanych, gdzie głosy chłopców są zwykle zarezerwowane dla kobiet.

Długie korzenie w Wenecji ma tradycja grania przeciwnej płci dla efektu komicznego. Większość komedii Szekspira zawiera elementy przebierania się. W filmowych rolach wymagających gry w roli kobiety wystąpili Dustin Hoffman i Robin Williams .

Zobacz też

• Noty biograficzne
• Teatr
  • Sztuka
  • Spektakl
  • Przedstawienie
  • Pantomima
  • Mim
  • Opera
  • Operetka
• Kino
  • Telewizja
  • Teatr Telewizji
  • Kabaret
  • Film
  • Serial telewizyjny
• Aktor charakterystyczny