Aktyn (Ac, łac. actinium) - nietrwały pierwiastek chemiczny , aktynowiec .

Odkrycie

Nazwa pochodzi od greckiego słowa aktinos oznaczającego promień. Francuski chemik André-Louis Debierne wykrył aktyn w 1899 na podstawie stwierdzenia promieniowania (stąd nazwa) jonizującego i widzialnego (niebieskawego) oraz wydzielania energii termicznej w przesączach otrzymanych od Pierre'a i Marii Curie . W tym samym czasie, co Debierne, wykrył ten pierwiastek chemik niemiecki Friedrich Otto Giesel, który proponował nieuznaną nazwę emanium ( łac. emanare – szerzyć się, rozpływać się, emanować).

Od nazwy pierwiastka aktyn pochodzi nazwa zbiorcza " aktynowce ". Według IUPAC aktyn jest zaliczany do aktynowców, jednak wielu chemików zalicza go do skandowców .

Izotopy

Znane izotopy aktynu mają liczby masowe od 221 do 230.

Otrzymywanie

Ze środowiska naturalnego pozyskuje się go z rud uranowych . Sztucznie, przez aktywację radu ²²⁶ neutronami . Po 41,2 minutach następuje rozpad β :

Aktyn oddziela się następnie od radu rozpuszczalnikami organicznymi.

Właściwości chemiczne

Aktyn jest bardzo aktywny chemicznie i ma wysoką radiotoksyczność. Na powietrzu łatwo się utlenia . Rozpuszcza się w kwasie solnym i azotowym . Związki aktynu są izoelektronowe z analogicznymi związkami lantanu - sole lantanu używa się jako nośniki aktynu. Najpopularniejsze związki:

• Ac₂O₃
• Ac₂S₃
• Ac(OH)₃
• AcF₃ - źródło neutronów aktywowane cząstkami alfa, 1 Ci tego związku emituje 1,21*10⁶ neutronów/s
• Ac₂(C₂O₄)₃
• Ac₂(PO₄)₃
• Ac₂(SiF₆)₃

Zobacz też

• Klasyfikacja lantanowców i aktynowców