Aktynowce – grupa
pierwiastków chemicznych
wydzielona z
układu okresowego
.
Grupa ta liczy 14 metali:
tor
,
protaktyn
,
uran
,
neptun
,
pluton
,
ameryk
,
kiur
,
berkel
,
kaliforn
,
einstein
,
ferm
,
mendelew
,
nobel
,
lorens
.
Metale te są dość aktywnych chemicznie o zróżnicowanym, w odróżnieniu od
lantanowców
,
stopniu utleniania
od +3 pierwiastków o
jądrze
większym od kiuru do +6 dla uranu.
Zgodnie ze współczesną terminologią
IUPAC
aktyn
jest również zaliczany do aktynowców, choć jego miejsce w układzie okresowym sugeruje, że bardziej pasowałby do
skandowców
[1].
Wszystkie aktynowce są
promieniotwórcze
. Praktycznie tylko tor, protaktyn i uran występują w skorupie ziemskiej, ponieważ ich
okres połowicznego rozpadu
jest rzędu
wieku Ziemi
. Śladowe ilości neptunu i plutonu można znaleźć w rudach uranu. Są one prawdopodobnie produktem oddziaływania szybkich neutronów pochodzących z
promieniowania kosmicznego
na jądra uranu.
Aktynowce położone w układzie okresowym za
uranem
tzw.
transuranowce
(zwane również uranowcami[2]), praktycznie nie występują w przyrodzie i muszą być otrzymywane w drodze sztucznych
przemian jądrowych
.
Wśród aktynowców wyróżnia się również cisuranowce[3], czyli aktynowce o
liczbie atomowej
mniejszej niż 92. Natomiast grupa transuranowców o liczbie większej od 95 bywa nazywana kiurowcami[3] dla pokreślenia ich podobnych właściwości chemicznych.
Przypisy