Albert Arnold Gore, Jr.
Data i miejsce urodzenia	31 marca 1948 Waszyngton
45. Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych
Okres urzędowania	od 20 stycznia 1993 do 20 stycznia 2001
Przynależność polityczna	Partia Demokratyczna
Poprzednik	Dan Quayle
Następca	Dick Cheney
Senator Stanów Zjednoczonych z Tennessee
Okres urzędowania	od 3 stycznia 1985 do 2 stycznia 1993
Poprzednik	Howard Baker
Następca	Harlan Mathews
Kongresman z 4. i 6. okręgu Tennessee
Okres urzędowania	od 3 stycznia 1977 (4.) 3 stycznia 1983 (6.) do 3 stycznia 1983 (4.) 3 stycznia 1985 (6.)
Poprzednik	Joe L. Evins (4.) Robin Beard (6.)
Następca	Jim Cooper (4.) Bart Gordon (6.)

Clinton i Gore z żonami

Wiceprezydent Gore, spiker Izby Reprezentantów Newt Gingrich i prezydent Clinton

Albert Arnold Gore, junior (znany jako Al Gore) (ur. 31 marca 1948 w Waszyngtonie ) – polityk amerykański , działacz Partii Demokratycznej , wieloletni członek Kongresu , 45. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych i kandydat swej partii w wyborach prezydenckich w 2000 roku, kiedy to uzyskał większość w głosowaniu powszechnym, ale przegrał w Kolegium Elektorskim . Z zawodu dziennikarz i autor kilku książek . Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w roku 2007 za działania na rzecz przeciwdziałania globalnemu ociepleniu . Gore wystąpił w uhonorowanym Oskarem filmie Niewygodna prawda , przedstawiającym problem globalnego ocieplenia . W 2008 roku uhonorowany tytułem doctora honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu ^[1].

Przed rozpoczęciem kariery politycznej

Gore przyszedł na świat w stolicy USA Waszyngtonie w zamożnej rodzinie. Jego ojcem był Albert Gore senior , wieloletni kongresman i senator ze stanu Tennessee (który jest także rodzinnym stanem przyszłego wiceprezydenta). Dzieciństwo Gore'a upłynęło między mieszkaniem w Waszyngtonie a rodzinnym domem w Tennessee.

Al uczęszczał do szkoły średniej w Waszyngtonie, gdzie poznał swoją przyszłą żonę Mary Elizabeth Atchieson (znaną jako Tipper Gore ).

Ukończył prestiżowy Uniwersytet Harvarda (gdzie studiował w latach 1965 - 1969 ). W latach 1969 - 1971 odbył służbę wojskową w Wietnamie w pionie prasowym armii (notabene uważał się za przeciwnika tamtej wojny). Gore nigdy potem nie eksponował swego kombatanctwa, które odróżniało go choćby od Billa Clintona czy George'a W. Busha .

W 1970 roku poślubił Tipper. Z tego małżeństwa, które trwa po dziś dzień, narodziło się czworo dzieci – Karenna (ur. 1973 ), Kristin (ur. 1977 ), Sarah (ur. 1979 ) i Al III (ur. 1982 ). Karenna wyszła za mąż za Drewa Schiffa, z którym ma swoje dzieci.

Po powrocie do Tennessee Gore pracował jako dziennikarz.

Izba Reprezentantów

W 1976 roku Gore zgłosił swoją swoją kandydaturę na członka Izby Reprezentantów z 4. okręgu wyborczego w Tennessee. W prawyborach pokonał Stanleya Rogersa, a w listopadzie tegoż roku swego republikańskiego oponenta. Gore zasiadał w Izbie przez cztery dwuletnie kadencje.

Senat

W 1984 nie kandydował ponownie, jako że postanowił zdobyć dawne miejsce swego ojca w Senacie , które zostało właśnie opróżnione przez odchodzącego na polityczną emeryturę dotychczasowego lidera republikanów w senacie Howarda Bakera . Gore wygrał wybory. Ponownie wybrano go w roku 1990 .

W kongresie dał się poznać jako tzw. konserwatywny demokrata, czyli jeden z tych przedstawicieli tego stronnictwa z południa, którzy opowiadają się przeciwko liberalizacja prawa do przerywania ciąży czy ograniczeniu prawa do posiadania broni . Był też znany z działania na rzecz ochrony środowiska naturalnego^[2]. Zwrócił też na siebie uwagę, krytykując prezydenta Ronalda Reagana , kiedy ten postanowił wprowadzić nowy typ uzbrojenia nuklearnego:

Jest to błąd w ocenie równie poważny jak dostarczanie broni Iranowi . Jest to błąd o znaczeniu historycznym , jest to drugi wielki błąd za kadencji Reagana (cytat za Longin Pastusiak "Ronald Reagan").

W czasie I wojny w Zatoce Perskiej Gore jako jeden z nielicznych demokratycznych senatorów poparł wysłanie wojsk do Kuwejtu i Iraku .

W czasie kiedy zasiadał w senacie napisał bestsellerową książkę traktującą o ochronie środowiska pt. Ziemia na krawędzi .

Kandydat do nominacji prezydenckiej w roku 1988

Podczas prawyborów demokratycznych w roku 1988 40-letni wówczas senator Gore zgłosił swoją kandydaturę. Dość dobrze wypadł w prawyborach, mierząc się zwłaszcza z kongresmanem Dickiem Gephardtem , ale ani on, ani Gephardt nominacji nie uzyskali. Zdobył ją gubernator Michael Dukakis z Massachusetts , który przegrał z republikaninem George'em H. W. Bushem .

Wiceprezydent USA

Al Gore

W 1992 Gore nie ubiegał się o nominację prezydencką, którą uzyskał wówczas gubernator Arkansas Bill Clinton . Clinton zaproponował 44-letniemu wówczas Gore'owi wspólny start w roli kandydata na wiceprezydenta. Decyzja ta spotkała się początkowo z krytyką, ale nie ze względu na sama osobę nominata, ile ze względu na strategię wyborczą (stany Tennessee i Arkansas sąsiadują ze sobą).

W listopadzie 1992 roku demokratyczny tandem Clinton-Gore pokonał urzędujących prezydenta i wiceprezydenta George'a H. W. Busha i Dana Quayle'a i silnego kandydata niezależnego Rossa Perota .

20 stycznia 1993 roku Gore został zaprzysiężony na urząd wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych.

Konstytucja nie daje wielkiej władzy wiceprezydentowi, jednakże Gore był jedną z najważniejszych osób w Białym Domu i jednym z najbliższych doradców prezydenta. Miał duży udział w opracowywaniu projektów, które doprowadziły wówczas do największego wzrostu gospodarczego w historii USA. Powszechnie uważano go za jednego z najbardziej wpływowych i popularnych wiceprezydentów w historii.

Nic więc dziwnego, że w 1996 roku ponownie został nominowany i wraz z Clintonem pokonali republikanów Boba Dole'a i Jacka Kempa .

Kontrowersje wokół wyborów w 2000

Kiedy Clinton nie mógł w wyborach 2000 roku ubiegać się po raz trzeci o prezydenturę, logicznym jego następcą wydawał się Gore. Wiceprezydent z łatwością wygrał prawybory i został nominowany na konwencji w Los Angeles . Swoim kandydatem na wiceprezydenta wybrał senatora z Connecticut Josepha Liebermana , który był pierwszym Żydem nominowanym na to stanowisko przez jedną z dwóch głównych partii.

Rywalami Gore'a i Liebermana z ramienia republikanów był syn byłego prezydenta i gubernator stanu Teksas George W. Bush i były sekretarz obrony Dick Cheney .

Walka wyborcza była wyjątkowo wyrównana. Ostatecznie Gore uzyskał więcej o ponad pół miliona głosów powszechnych od Busha, ale przez długi okres wyniki wyborów w stanie Floryda pozostawały niewiadomą, a jej właśnie głosy elektorskie miały zadecydować o zwycięstwie. Gubernatorem tego stanu jest brat Busha Jeb Bush , który naciskał na to, aby zaprzestać liczenia spornych głosów powołując się na stanowe prawo, które zobowiązywało władze do zakończenia przeliczania głosów w 7 dni po zakończeniu głosowania. Spór ostatecznie rozstrzygnął Sąd Najwyższy , który uznał sposób w jaki przeliczano sporne głosy na Florydzie (w szczególności fakt, iż ponowne przeliczanie głosów odbywało się tylko w niektórych okręgach) za sprzeczny z 14. poprawką do Konstytucji. Wiele osób uznało decyzję SN za skandal i podważyło jego wiarygodność. Dla innych sytuacja, gdy ktoś, kto przegrał w głosowaniu powszechnym jednak zostaje prezydentem, była jawnym dowodem słabości systemu. Ponadto, niedługo przed wyborami wykreślono z rejestru uprawnionych wyborców ok. 50 tysięcy ludzi, w większości czarnych i zarejestrowanych demokratów (potencjalnych zwolenników Gore'a). Rząd Florydy tłumaczył się błędami technicznymi i dodawał, że "prawo nie działa wstecz".

Po wiceprezydenturze

Gore po odejściu na emeryturę nie krył, iż zamierza ubiegać się o ponowną nominację w 2004 roku. W istocie był jak najbardziej logicznym oponentem Busha. Jednakże w końcu zrezygnował z tego zamiaru – zapewne w obliczu popularności Busha po wydarzeniach 11 września 2001 roku – i poparł, co było dużym zaskoczeniem, kandydaturę byłego gubernatora stanu Vermont Howarda Deana . Wielu twierdziło, iż chce w ten sposób doprowadzić do porażki demokratów w tym roku i mieć wolną drogę do ponownej nominacji w 2008 roku. Nominację jednak uzyskał wówczas nie Dean, ale senator John Kerry , który przegrał z Bushem. Gore był pierwszym mówcą na konwencji partii w Bostonie .

Dziś Gore zasiada w radzie nadzorczej koncernów Apple i Google , a także wykłada gościnnie na wielu amerykańskich uniwersytetach . Warto też wspomnieć, że Gore krytykuje ostro od samego początku administrację Busha za decyzję o ataku na Irak. Popiera legalizację małżeństw osób tej samej płci ^[3].

W 2006 roku wydał książkę i wziął udział w filmie dokumentalnym An Inconvenient Truth , w którym przedstawia zagrożenie związane z globalnym ociepleniem . 7 lipca 2007 roku współorganizował wielkie koncerty Live Earth na wszystkich kontynentach w Hamburgu , Nowym Jorku , Londynie , Johannesburgu , Sydney , Rio de Janeiro , Szanghaju . Wystąpiły tam wielkie gwiazdy m.in. Madonna , UB40 , Metallica i inni. 12 października 2007 otrzymał pokojową nagrodę Nobla.

Pełnione funkcje

Ciekawostki

W swojej książce pt. "Earth in the Balance"( Ziemia na krawędzi ) wspomniał o Polsce następującymi słowami:

Dowiedzieliśmy się, na przykład, że w niektórych miejscach w Polsce dzieci regularnie zabiera się pod ziemię do głębokich kopalni, by mogły odpocząć od gazów i zanieczyszczeń unoszących się w powietrzu. Można sobie niemal wyobrazić ich nauczycieli, wyprowadzających dzieci tymczasowo z kopalni, trzymających kanarki by ostrzegały o tym, że dalsze przebywanie na powierzchni jest niebezpieczne.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Biografia w Biographical Directory of the United States Congress ( ang. )

• Biografia Senat Stanów Zjednoczonych ( ang. )
• Al Gore 2008
• Al Gore Support Center
• Al Gore on the Issues
• Sylwetka Gore'a we Wprost
• Al Gore ostrzega o ostatnich zmianach klimatu - mini wyklad audio/video na lamach TED, 2009