Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Aleksander VI

Aleksander VI

Aleksander VI
Alexander Sextus
Rodrigo Borgia
Rodrigo de Borgia y Borja
Papież
Aleksander VI
Herb Aleksander VI
Data i miejsce urodzenia 1 stycznia 1431
Játiva, Hiszpania
Data i miejsce śmierci 18 sierpnia 1503
Rzym, Włochy
Dziekan kolegium kardynalskiego
Okres sprawowania1483-1492
Wicekanclerz Św. Kościoła Rzymskiego
Okres sprawowania1457–1492
Wyznanie katolickie
Kościół rzymskokatolicki
Prezbiterat 1468
Kreacja kardynalska 1456
przez Kaliksta III
Pontyfikat 11 sierpnia 1492

Aleksander VI (właściwie Rodrigo de Borgia y Borja) (ur. 1 stycznia 1431 w Játivie, zm. 18 sierpnia 1503 w Rzymie ) – papież od 11 sierpnia 1492 do śmierci.

Spis treści

Życie

Był siostrzeńcem papieża Kaliksta III (Alfonsa de Borja). Ukończył studia prawnicze w Bolonii . Wuj w 1456 roku mianował go kardynałem i legatem w Marchii Ankonitańskiej, następnie (w 1457) – wicekanclerzem Kościoła rzymskiego i wodzem wojsk papieskich. W 1468 roku Rodrigo Borgia przyjął święcenia kapłańskie . Otrzymał także liczne biskupstwa. Jako urzędnik wyróżnił się dużą sprawnością, przeprowadził reformę kancelarii papieskiej, której poświęcił pismo Glossa in regulas Cancellariae. Żył wtedy w nielegalnym związku z Vanozzą Cattanei , która urodziła mu czworo dzieci – Cezara , Juana , Lukrecję i Joffrego . Miał jednak również innych potomków z nieznanymi kobietami i z Giulią Farnese.

Na konklawe 1492 wybrano go papieżem . Okazał się dobrym dyplomatą i politykiem . Prowadził jednak bardzo niemoralne życie (zarzucano mu nawet uczestnictwo w publicznych orgiach wraz z własną córką) i dbał nadmiernie o swoją rodzinę. Wszystkie swoje dzieci obsadził na wysokich stanowiskach w Państwie Kościelnym i zapewnił im dobrobyt. Zarzucano mu nadmierny przepych dworu papieskiego, symonię , nikolaizm i nepotyzm .

Główną sferą działań większości papieży renesansu było wzmocnienie świeckiej władzy papieży i Państwa Kościelnego, walka o duchową i polityczną niezależność papiestwa i Kościoła od potęg świeckich oraz odnowa administracyjnych struktur kościelnych. Aleksander VI m.in. dzięki nadaniu licznych beneficjów opanował istniejącą w Państwie Kościelnym samowolę lokalnych możnowładców i całkowicie zreorganizował jego administrację.

Celom tym służyły także nadane jego dzieciom beneficja. W 1492 Cezar Borgia został kardynałem i biskupem Walencji. Papież zabiegał także o wzmacniające jego wpływy we Włoszech małżeństwa swoich dzieci z najpotężniejszymi rodami Włoch i Hiszpanii. Ta typowa dla renesansowych władców polityka centralizacji państwa wzbudziła opór lokalnych notabli, którzy zwrócili się o pomoc przeciw Aleksandrowi do wrogiej Kościołowi Francji – królowie tego państwa, zwłaszcza w czasach niedawnej niewoli awiniońskiej , od dawna dążyli do podporządkowania sobie papiestwa i spraw kościelnych (zob. gallikanizm ). Przeciw Francuzom Aleksander VI opierał się na przyjaźni z Portugalią i rodzinną Hiszpanią.

W maju 1493 Aleksander VI, pragnąc doprowadzić do bliskiej współpracy między tymi krajami, rozgraniczył strefy wpływów pomiędzy Hiszpanią i Portugalią na mocy bulli (w 1494 zawarto traktat w Tordesillas ). Kościół już w roku 1493 decyzją papieża Aleksandra VI polecił chrzcić "dzikich" i tym samym uznał ich za ludzi. Aleksander VI prowadził także politykę przyjazną wobec Żydów, pozwolił osiedlić się w Rzymie wielu wygnanym z Hiszpanii i Portugalii nadając im liczne przywileje.

Antyfrancuska polityka Aleksandra VI była jedną z przyczyn wojen włoskich . Król Francji Karol VIII popierany przez wrogich papieżowi kardynałów i zgłaszający pretensje do władanego przez Hiszpanów, Królestwa Neapolu (spadkiu po Andegawenach) w czasie rozpoczętej w 1494 wojny zajął Rzym. Został jednak ostatecznie pokonany i wyparty z Włoch. Zwycięstwo znacznie wzmocniło siły papieża, który w 1497 mógł nadać ukochanemu synowi Juanowi, księciu Gandii – księstwo Benewentu.

14 czerwca 1497 Juan został skrytobójczo zamordowany. Istnieją domniemania, że w zabójstwie brał udział jego brat Cezar. Wydarzenie to wstrząsnęło Aleksandrem VI – 16 czerwca zwołał on specjalny konsystorz, na którym publicznie wyznał wszystkie swoje grzechy, zapowiedział wielką reformę całego Kościoła, powołał w tym celu komisję kardynalską i rozpoczął przygotowania do soboru trydenckiego. Plan reformy stanowił zapowiedź Soboru Laterańskiego V i późniejszego Soboru Trydenckiego , zamierzenia papieża nie zostały jednak zrealizowane, gdyż pod wpływem syna Cezara wkrótce powrócił on do dawnego trybu życia.

Papież Aleksander VI na obrazie Tycjana

Rządy Aleksandra VI to fala licznych skandali, ekscesów i oznak zepsucia moralnego w najwyższych władzach Kościoła Rzymskiego . Do historii przeszedł tzw. 'Bankiet Kasztanów', znany także jako 'Balet Kasztanów', którym określa się kolację wydaną przez Cezara Borgię 30 października 1501 . Johann Burchard, Mistrz Ceremonii kilku papieży w latach 1483–1503, tak opisał przebieg imprezy w swojej kronice Liber Notarum: "W niedzielny wieczór, 30 października, Don Cesare Borgia wydał kolację w swoim apartamencie w pałacu apostolskim, gdzie czekało pięćdziesiąt przyzwoitych prostytutek i kurtyzan, które po posiłku tańczyły ze służącymi i innymi obecnymi, najpierw w pełni ubrane a potem nagie. Następnie także po kolacji, świeczniki z zapalonymi świecami umieszczono na podłodze i porozrzucano kasztany, które prostytutki, nagie i na czworaka, musiały zbierać wczołgując się i wyczołgując spomiędzy świeczników. Papież, Doc Cesare i Donna Lukrecja byli wszyscy obecni i przyglądali się. Na koniec, oferowano nagrody – jedwabne koszule, pary butów, kapelusze i inne ubrania – dla tych mężczyzn, którzy mieli największe powodzenie u prostytutek."[1]

Ocena

Oceny pontyfikatu Aleksandra VI bywają skrajne – często uznaje się go za jednego z najgorszych papieży. Powstała też specyficzna czarna legenda Aleksandra VI i jego dzieci. Wiele faktów historycznych wciąż budzi spory – do złagodzenia opinii historyków o Aleksandrze VI, który szczególnie surowo oceniany był przez XIX-wieczną historiografię protestancką, przyczyniło się też odkrycie wielu nowych dokumentów historycznych. Istnieją jednak wśród historyków także tendencje do oczyszczania Aleksandra VI z wielu stawianych mu zarzutów oraz uwypuklania pozytywnych aspektów jego działalności. Powstała również "biała legenda" Aleksandra VI i całego renesansowego papiestwa – wielkim podziwem darzył Cezara Borgię Niccolò Machiavelli , jednym z największych apologetów papieży renesansu był Friedrich Nietzsche . Wśród historyków XX-wiecznych bardzo negatywnie ocenia Aleksandra VI Ludwig von Pastor . Aleksander VI stał się też bohaterem kultury popularnej – np. postacią powieści Mario Puzo Rodzina Borgiów oraz filmu pod tym samym tytułem (reż. Antonio Hernandez, 2006), a także komiksu – Borgia. Krew dla papieża . Młody kardynał Rodrigo de Borgia, uczestniczący po raz pierwszy w życiu w wyborze papieża podczas konklawe po śmierci Kaliksta III w 1458 , jest także bohaterem filmu Konklawe w reż. Christopha Schrewe (polska premiera odbyła się 16 lutego 2007 ). W 2010 została wydana gra komputerowa (Assassin's Creed II), w której Rodrigo Borgia pełni rolę głównego negatywnego bohatera.

Potomstwo

Według swojej drugiej bulli, Aleksander VI był ojcem Giovanniego Borgii . Pierwsza bulla podawała, że ojcem Giovanniego jest jednak Cezar Borgia, ale najprawdopodobniej Giovanni był nieślubnym synem siostry Cezara – Lukrecji.

Ciekawostki

  • Życie papieża Aleksandra VI i jego rodziny wykorzystał Mario Puzo w swojej książce Rodzina Borgiów , gdzie ukazał rodzinę, jako pierwszą włoską mafię, duchownych przodków klanu Corleone ; nie cofających się przed niczym, ale dbających o swą rodzinę.
  • Rodrigo Borgia występuje w grze Assassin's Creed II jako jeden z głównych celów Ezio Auditore Da Firenze.

Przypisy

  1. Johann Burchard, Diarium sive rerum urbanarum commentarii (Paris: E. Leroux, 1883–85), vol. 1, 443, vol. 2,167; translated by Geoffrey Parker as At the Court of the Borgia, Being an Account of the Reign of Pope Alexander VI Written by His Master of Ceremonies Johann Burchard (London: Folio Society, 1963), p. 194.; John Burchard, Pope Alexander VI and his Court. Extracts from the Latin Diary of the Papal Master of Ceremonies, 1484–1506. Ed. F. L. Glaser, New York, 1921.


Poprzednik
Francesco Condulmer
Wicekanclerz Św. Kościoła Rzymskiego
1457 –1492
Następca
Ascanio Maria Sforza Visconti
Poprzednik
Guillaume d'Estouteville
Dziekan kolegium kardynalskiego
1483-1492
Następca
Oliviero Carafa
Poprzednik
Innocenty VIII
Papież
Następca
Pius III


Inne hasła zawierające informacje o "Aleksander VI":

Tampere ...

Władysław Komar ...

1499 Jagiellończyk 1506 Sułtan Maroka 1472 Muhammad asz-Szajch al-Mahdi 1505 Mediolan 1494 Ludovico il Moro 1499 Lord Monako 1494 Jan II 1505 Nawarra 1484 Katarzyna z Nawarry i Jan d'Albret 1516 Norwegia 1483 Jan Oldenburg 1513 Papież 1492 Aleksander VI 1503 ElektorPalatynatu 1476 Filip 1508 Portugalia 1495 Manuel I Szczęśliwy 1521 Niemcy 1493 Maksymilian I Habsburg 1519 Rosja 1462 Iwan III Srogi (a. Wielki) 1505 Elektor Saksonii 1486 Fryderyk I Mądry 1525 Szkocja 1488 Jakub IV 1513 Król ...

XVI wiek ...

Dwudziestolecie międzywojenne na świecie ...

Elegia ...

1362 ...

1361 ...

1884 ...

Bereza (Białoruś) ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Aleksander VI":

229 Stosunki państwo-Kościół w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (plansza 9) ...

233 Życie religijne w XX wieku (plansza 7) ...

009. Imperium Macedońskie (plansza 4) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie