Algieria
Algieria - (al-Dżaza`ir, Algierska Republika Ludowo-Demokratyczna – Al-Dżumhurijja al-Dżaza`irijja ad-Dimukratijja asz-Szabijja) – członek Unii Afrykańskiej, 11 co do wielkości państwo świata (drugie Afryki po Sudanie), położone w Afryce północnej nad Morzem Śródziemnym. Znaczną część obszaru Algierii zajmują pustynie i półpustynie, wchodzące w skład Sahary.
Ustrój polityczny
Algieria zgodnie z konstytucją z 19 listopada 1976 (wielokrotnie nowelizowaną) jest republiką, w której głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych. Prezydent mianuje premiera, który stoi na czele rządu. Zmieniona w 2008 roku Konstytucja zniosła ograniczenie dwóch kadencji, na jakie maksymalnie mógł być wybierany prezydent.
Dwuizbowy parlament składa się z izby niższej – Narodowego Zgromadzenia Ludowego oraz izby wyższej – Rady Narodu. W Narodowym Zgromadzeniu Ludowym zasiada 389 deputowanych wybieranych w powszechnych wyborach na 5-letnią kadencję. 1/3 ze 144 członków Rady Narodu jest mianowana przez prezydenta, a 2/3 wybierane przez izbę niższą. Kadencja Rady Narodu wynosi 6 lat, ale konstytucja wymaga, aby połowa składu była wymieniana co 3 lata.
Podział administracyjny: 48 wilai Stolica: Algier 1,6 mln mieszkańców (zespół miejski 3,8 mln)
Geografia
Algieria leży w północnej Afryce nad Morzem Śródziemnym, między Marokiem i Tunezją.
Położenie: 28° 00 N, 3° 00 E
Powierzchnia całkowita: 2 381 740 km² (powierzchnia wód śródlądowych pomijalna).
Granice lądowe: 6343 km, w tym z poszczególnymi państwami:
- Libia 982 km,
- Mali 1376 km,
- Mauretania 463 km,
- Maroko 1559 km,
- Niger 956 km,
- Tunezja 965 km,
- Sahara Zachodnia 42 km
Linia brzegowa: 998 km
Morskie długości:
- powierzchnia połowów: 32-52 mil morskich
- wody należące do kraju: 12 mil morskich
Historia
Rdzenna berberyjska ludność Algierii przez ostatnie 3000 lat przeważnie znajdowała się pod rządami obcych władców. Do czasu przybycia Arabów w VIII wieku najważniejszymi z nich byli Fenicjanie (1000 r. p.n.e.) i Rzymianie (200 r. p.n.e.).
Formalnie będąc częścią imperium osmańskiego, wybrzeże Algierii było używane przez piratów jako ich baza. Ten proceder zakończyła inwazja francuska w roku 1830, po której nastąpiło zajęcie całego kraju, zakończone w roku 1847. W roku 1881 Algieria Francuska została włączona do Francji jako terytorium zamorskie; rozpoczął się masowy napływ osadników francuskich. W roku 1954 wybuchło powstanie zbrojne – wojna o niepodległość Algierii pod kierownictwem Frontu Wyzwolenia Narodowego (FLN). Sytuację skomplikowało odkrycie w 1956 bogatych złóż ropy naftowej oraz działalność OAS – francuskiej organizacji terrorystycznej, domagającej się zachowania władzy francuskiej. Na mocy układu z Evian Francja (prezydent Charles de Gaulle) uznaje niepodległość Algierii.
W niepodległej Algierii socjalistyczny FLN stał się jedyną legalną partią. Urząd prezydenta objął Ben Bella, a po wojskowym zamachu stanu w 1965 – Huari Bumedien. Algieria znacjonalizowała firmy naftowe i przyłączyła się do Ruchu Państw Niezaangażowanych (NAM). Po śmierci Bumediena w 1978 urząd prezydenta objął Szadli Bendżedid. Nowa, demokratyczna konstytucja, uchwalona w 1989 roku, spowodowała chaos polityczny. Olbrzymie poparcie społeczne uzyskał islamistyczny Islamski Front Ocalenia (FIS), który w roku 1990 wygrywa wybory komunalne i regionalne. Po wygranej pierwszej turze wyborów parlamentarnych w roku 1991 doszło do reakcji wojska i zwolenników państwa laickiego: FIS został zdelegalizowany, a wybory unieważnione. W latach 90. XX wieku trwała wojna domowa – dochodziło do masakr ludności cywilnej, organizowanych przez fundamentalistów islamskich, ale także spowodowanych przez reakcje władz.
W styczniu 2000 rozwiązała się Islamska Armia Ocalenia, zbrojne skrzydło Islamskiego Frontu Ocalenia (FIS), a wielu jej bojowników poddało się w zamian za amnestię.
Gospodarka
Algieria należy do eksporterów ropy naftowej i gazu ziemnego wydobywanych na Saharze i transportowanych rurociągami do portów: Arziw, Dżidżili i Bidżaja. Ponadto wydobycie fosforytów, cynku, ołowiu, miedzi, węgla kamiennego, soli kamiennej, gipsu, rtęci (4. miejsce na świecie w wydobyciu), uranu i rud żelaza, Elektrownie opalane ropą i gazem; elektrownie atomowe. Przemysł rafineryjny, środków transportu, metalowy, elektroniczny, cementowy i chemiczny; rzemiosło. Uprawa zbóż, oliwek, winorośli, pomarańcz, mandarynek i pomidorów. Hodowla owiec, kóz, wielbłądów, bydła; rybołówstwo. Transport samochodowy i kolejowy; żegluga kabotażowa. Handel z Francją, Włochami, Niemcami, USA, Hiszpanią.
- PKB 7100 USD na osobę (2008)
- bezrobocie: 12,9% (2008)
- 23% ludności poniżej poziomu ubóstwa.
- na osobę przypada 713 kilowatogodzin
- 114 telefonów na 1000 osób
- 16 użytkowników Internetu na 1000 osób.
- 1000 osób na 1 lekarza
- 513 osób na łóżko szpitalne
Ludność
- Przyrost naturalny: 1,22% (2005)
- Śmiertelność niemowląt: 32,16 na 1000 żywych narodzin
- Średnia długość życia: 73 lata
- Religia:
- islam – 96,68% (głównie sunnici, ale też ibadyci- 1-2%)
- protestantyzm - 0,22%
- katolicyzm - 0,06%
- bahaizm - 0,01%
- prawosławie - 0,01%
- analfabetyzm: 30%
Inne hasła zawierające informacje o "Algieria":
Grenoble
...
1986
...
Tablica rejestracyjna
R S Ś T U V W Z Ź Ż AAfganistan (AFG)Albania (AL)Algieria (DZ)Andora (AND)Angola (ANG)Anguilla (XX)Antigua i Barbuda (AG)Antyle Holenderskie (NA)Arabia Saudyjska (SA)Argentyna ...
1983
...
1979
...
1962
...
1980
...
2010
...
1655
...
1987
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Algieria":
040. Sahara (plansza 5)
Sahara - Algieria
...
238. Nowa mapa polityczna świata (plansza 6)
...
136. Konflikty zbrojne w Afryce, walka z terroryzmem i oś Północ-Południe (plansza 3)
...
|