Alki
Alka
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Nadrząd	neognatyczne
Rząd	siewkowe
Rodzina	alki
Nazwa systematyczna
Alcidae
Leach, 1820
Rodzaje
Alle Uria Alca Cepphus Brachyramphus Synthliboramphus Ptychoramphus Aethia Cerorhinca Fratercula Pinguinus

Alki (Alcidae) – rodzina ptaków z rzędu siewkowych . Obejmuje gatunki morskie zamieszkujące skaliste wybrzeża w strefie klimatów chłodnych (chociaż niektóre gatunki zapuszczają się nawet do zatoki Kalifornijskiej^[1]).

Cechy charakterystyczne

Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:

• stosunkowo duża głowa, małe skrzydła i krótkie nogi osadzone w tyle tułowia (w związku z tym na lądzie poruszają się w postawie wyprostowanej, prawie pionowej). Mimo, że są podobne do pingwinów nie są z nimi spokrewnione
• dziób niezbyt długi, bocznie spłaszczony, o różnym kształcie
• nogi o trzech palcach spiętych błoną pławną, tylny palec uwsteczniony
• w upierzeniu przeważa kolorystyka biało-czarna, gęste, przylegające do ciała i podbite puchem
• brak wyraźnego dymorfizmu płciowego , pojawia się dymorfizm wiekowy i sezonowy
• bardzo dobrze pływają i nurkują; wiosłują zarówno nogami, jak i skrzydłami (podobnie jak pingwiny ). Długie nurkowanie zapewnia ciężki szkielet z mniejszą ilością komór powietrznych. Przed podwyższonym ciśnieniem wody zabezpiecza wydłużony, szeroki mostek i klatka piersiowa
• latają raczej słabo, chodzą zwykle niezgrabnie (alka olbrzymia była nielotem^[1]) i mają krótkie sterówki oraz skrzydła, które służą pod wodą jak napęd, a nie do sterowania. Wiosłują nimi 15-20 ruchów na minutę ^[2]
• dobrze rozwinięty gruczoł kuprowy, którego wydzieliną namaszczają pióra
• pierzą się 2 razy rocznie, przez co mają upierzenie zimowe i godowe. Pozbywają się wtedy wszystkich lotek na raz i jako nieloty pływają na wodzie
• gruczoł nosowy wydziela sól ze względu na duże zasolenie w jakim przebywają
• gniazdo zazwyczaj wprost na skałach, w norze lub zagłębieniu. Przebywają wtedy w licznych koloniach, które mogą sięgać miliony osobników pokrywając zbocza i nabrzeżne skały
• zazwyczaj 1-2 jaja w lęgu
• pisklęta pokryte gęstym puchem, półgniazdowniki. Rosną szybko, potrafią wskakiwać do morza prosto ze skał. Inaczej jest z pisklętami karmionymi w norach, które przebywają tam nim nauczą się latać
• żywią się przede wszystkim rybami i bezkręgowcami morskimi

Osiągają od 15 do 40 cm długości, chociaż wymarła alka olbrzymia mogła mieć nawet 70 cm^[1].

Systematyka

Do rodziny należą następujące rodzaje i gatunki ^[3] Alcidae ( ang. ). Tree of Life Web Project. [dostęp 23 maja 2009].^[4]:

• Rodzaj: Alle
  • alczyk (traczyk) (Alle alle)
• Rodzaj: Uria
  • nurzyk (Uria aalge)
  • nurzyk polarny (Uria lomvia)
• Rodzaj: Alca
  • alka (alka krzywonosa) (Alca torda)
• Rodzaj: Cepphus
  • nurnik (Cepphus grylle)
  • nurnik aleucki (Cepphus columba)
  • nurnik ochocki (Cepphus carbo)
• Rodzaj: Brachyramphus
  • morzyk marmurkowy (Brachyramphus marmoratus)
  • morzyk kamczacki (Brachyramphus perdix)
  • morzyk krótkodzioby (Brachyramphus brevirostris)
• Rodzaj: Synthliboramphus
  • morzyk piskliwy (Synthliboramphus hypoleucus)
  • morzyk kalifornijski (Synthliboramphus craveri)
  • morzyk sędziwy (Synthliboramphus antiquus)
  • morzyk japoński (Synthliboramphus wumizusume)
• Rodzaj: Ptychoramphus
  • nurniczek ciemny (Ptychoramphus aleuticus)
• Rodzaj: Aethia
  • nurniczek czubaty (Aethia cristatella)
  • nurniczek wąsaty (Aethia pygmaea)
  • nurniczek krasnodzioby (Aethia psittacula syn. Cyclorrhynchus psittacula)
  • nurniczek malutki (Aethia pusilla)
• Rodzaj: Cerorhinca
  • alka rogata (Cerorhinca monocerata)
• Rodzaj: Fratercula
  • maskonur (Fratercula arctica)
  • maskonur pacyficzny (Fratercula corniculata)
  • maskonur złotoczuby (Fratercula cirrhata syn. Lunda cirrhata)
• Rodzaj: Pinguinus
  • alka olbrzymia (Pinguinus impennis syn. Alca impennis) † 1844 r.

Przypisy

Zobacz też