Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch, w skrócie ABGB, w polskiej literaturze czasami jako Powszechny kodeks obywatelski^[1] – austriacki kodeks cywilny z 1811 roku, opracowany przez Franza Zeillera, sankcję cesarską uzyskał 1 czerwca 1811 roku, utworzony na bazie Kodeksu cywilnego zachodniogalicyjskiego opierał się na prawonaturalnych zasadach wolnej własności,swobodzie umów. Jedna z tzw. wielkich kodyfikacji XIX wieku. Oprócz regulacji typowych dla kapitalizmu zawierał wiele reliktów feudalnych.

Oprócz krótkiego wstępu ABGB obejmował trzy działy: prawo osobowe, prawo rzeczowe i przepisy wspólne prawu osobowemu i rzeczowemu. W ABGB po raz pierwszy pojawiły się m.in. domniemanie żywego urodzenia i instytucja uznania za zmarłego osoby zaginionej. W zakresie prawa zobowiązań ABGB przewidywał m.in., że pracodawca mógł udzielać pracownikowi wiążących zaleceń i wskazówek, a w celu ich wykonania stosować sankcje (ius castigandi). Przewidywał instytucję zachowku. Regulował dziedziczenie kontraktowe i przewidywał nieodwołalność kontraktu o dziedziczenie.

Powstał pod silnym wpływem doktryny prawa natury i niektórych ujęć wcześniej wydanego kodeksu francuskiego z 1804 r . Pod względem techniki ustawodawczej, jak i zawartości przewyższał on o wiele feudalny Landrecht pruski . Silne były również wpływy prawa rzymskiego . Kodeks ten w wysokim stopniu odpowiadał już ówczesnym potrzebom i dlatego przetrwał bez większych zmian do XX wieku. Dopiero w czasie I wojny światowej poddano go poważniejszej nowelizacji: I nowela 1914 – zmiany w dziedzinie prawa osobowego, spadkowego i rzeczowego, II nowela 1915 – zawierała sprostowania dotyczące zmiany granic, III nowela 1916 – zmieniała niektóre przepisy prawa zobowiązań. Na obszarze Galicji przyłączonym do Polski jego ostatnie postanowienia utraciły moc obowiązującą z dniem 1 stycznia 1947 r. W Austrii i w Liechtensteinie obowiązuje do dziś.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Tekst ABGB
• Fragment ABGB w tłumaczeniu na jęz. polski