Aman ( hebr. אמ"ן; skrót od אגף המודיעין, Agaf ha-Modi'in, Zarząd Wywiadu Wojskowego) - Agencja Wywiadu Wojskowego Izraela utworzona w maju 1948 jako Departament Wydziału Operacyjnego Sztabu Generalnego, podlegająca Szefowi Sztabu Głównego Sił Obronnych Izraela , kontrolowana bezpośrednio przez ministra obrony.

Utworzenie wywiadu wojskowego w Izraelu

W 1953 podniesiony do rangi wydziału otrzymał oficjalną nazwę Aman (Afaf Modi'in - skrzydło informacyjne). Aman nie jest powszechnie znany jak Mossad , lecz jest jedną z największych agencji wywiadowczych w Izraelu , zatrudniając około 7 tys. pracowników wojskowych i cywilnych. Jego wkład w sukcesy wywiadowcze państwa żydowskiego jest bardzo ważny i znaczny.

Dysponowali najnowocześniejszym wyposażeniem, jak skomplikowane urządzenia podsłuchowe, zdalnie sterowane samochody. Dwóch z najskuteczniejszych agentów Izraela Eli Cohen i Wolfgang Lotz , choć swoje sukcesy odnieśli pracując dla Mossadu , zostali zwerbowani i byli wychowankami Amanu (inne źródła podają że Eli Cohen został zwerbowany przez Mossad ).

Aman zajmuje się zdobywaniem przetwarzaniem informacji wojskowych, geograficznych i elektronicznych , dotyczących przede wszystkim państw arabskich.

Schemat organizacyjny Amanu

Początkowo w strukturze organizacyjnej występowały m.in następujące piony

• Departament Zbierania Danych - zdobywanie informacji wywiadowczych
• Wydział Polityczny - organizowanie wywiadu agenturalnego

podlegała mu także tzw. Jednostka 131 zajmująca się prowadzeniem tzw. tajnych, długofalowych operacji w państwach arabskich, przygotowywanie agentów nielegalnych, (śpiochów).

• Departament ds. Wrogiej Działalności Terrorystycznej (Mador Faha) - infiltracja środowisk palestyńskich
• Wydział Libański
• Departament Bezpieczeństwa Polowego - kontrwywiadowcze zabezpieczenie armii Izraelskiej i obiektów wojskowych, oraz ochrona

tejemnic wojskowych

• Wydział Cenzury Wojskowej - kontrola informacji w środkach masowego przekazu
• Departament Informacyjno-Analityczny - gromadzenie danych wywiadowczych i opracowywanie informacji zbiorczych
• Jednostka Bezpieczeństwa Łączności Polowej - nasłuch radiowy, dekryptaż
• Departament Badań i Rozwoju (Machleket Meszar)
• Wydział Kontaktów Międzynarodowych utw.1955 (Hamadar Habeinleumi) - m.in koordynacja działań attachés wojskowych w Izraelu,

przedstawicielstwach zagranicznych, oraz współpraca z wywiadami wojskowymi USA i

Wielkiej Brytanii i Francji

• Departament Naukowo-Techniczny - produkcja środków techniki operacyjnej, oraz szyfry własne
• Sekcja Techniczna utw.1955 (Hamadar Hatemi) - badania nad bronią radziecką
• Jednostka Rozpoznawcza Sztabu Generalnego utw 1957 (Sayereth Matkal) - super tajna jednostka sztabu Generalnego IDF, będąca w dyspozycji Amanu

-

• Departament I (Machlekat Hahaka) - produkcja
• Departament II (Haman) - korpus wywiadowczy
• Departament III - stosunki zagraniczne, bezpieczeństwo polowe
• Departament IV - cenzura wojskowa
• Oddział Regionalny
  • Biuro Zachodnie ds. Egiptu , Sudanu i Libii
  • Wschodnie ds. Iraku , Syrii , Libanu
  • Południowe ds. Jordanii , Półwyspu Arabskiego
• Oddział Funkcjonalny - sprawy ekonomiczne na Bliskim Wschodzie
• Oddział Akt

Doświadczona kadra

Wielu oficerów Amanu wywodziło się z OSS i SIS oraz służyło w SOE , operując na tyłach wroga w Afryce Północnej i innych rejonach objętych okupacją państw Osi .

Niepomyślne początki (skandale i afery)

Początki Amanu nie były zbyt pomyślne. Trzech z czterech pierwszych szefów agencji zostało zdymisjowanych za skandale, które jeden po drugim głośno wybuchały w nowo utworzonej agencji.

• Pierwszy szef Amanu Isser Be'eri zdymisjowany został w 1949 , po tym jak skazał na śmierć Meira Toubiansky'ego, Żyda podejrzanego o szpiegostwo dla Brytyjczyków.
• W 1955 ze stanowiska szefa Amanu musiał zrezygnować płk. Binjamin Gibli - powodem jego dymisji była nieudana akcja sabotażowa w Egipcie .
• Jego następca, generał Jehoszafat Harkabi, został zdymisjowany w 1959 za fatalne zorganizowanie mobilizacji rezerwistów Sił Obronnych Izraela , co miało szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa Izraela .

Dyrektorzy Amanu

• Isser Be'eri 1948-1949
• pułkownik – Chaim Herzog 1949-1950
• pułkownik – Binjamin Gibli 1950-1955
• generał major – Jehoszaft Harkabi 1955-1959
• generał major – Chaim Herzog 1959-1962
• generał major – Meir Amit 1962-1963
• generał major – Aharon Jariv 1964-1972
• generał major – Eliahu Zeira 1972-1974
• generał major – Szlomo Gazit 1974-1978
• generał major – Jehoszua Saguy 1979-1983
• generał major – Ehud Barak 1983-1985
• generał major – Amnon Szahak (Lipkin) 1986-1991
• generał major – Uri Saguy 1991-1995
• generał major – Mosze Ja'alon 1995-1998
• generał major – Amos Malka 1998-2002

Amos Yidlin

• generał major – Aharon Zeevi-Farkash 2002-2005
• generał major – Amos Yidlin 2005 (obecny)

Źródła

• Normam Polmar, Thomas B. Allen, Księga szpiegów. Encyklopedia, Wyd. Magnum, Warszawa 2000, ss. 702. (hasło "Aman" na s. 18-19)
• Samuel M. Katz, AMAN. Wywiad wojskowy Izraela, Wyd. Bellona, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 1999, ss. 391. Seria: Kulisy Wywiadu i Kontrwywiadu, ,
• Gordon Thomas, Szpiedzy Gideona. Tajna historia Mossadu, Wyd. Magnum, Warszawa 2000, ss. 364.
• Guido Knopp, Elita szpiegów, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2004, s. 216. Seria: Kulisy Wywiadu i Kontrwywiadu,

Zobacz też

• Izrael
• Historia Izraela
• Siły Obronne Izraela