Amfibolit masywny z widocznymi laminami biotytowymi. Najprawdopodobniej to ortoamfibolit. Znaleziony jako eratyk pod Grzywami Korzeczkowskimi w Górach Świętokrzyskich.

Amfibolit z widoczną lamina biotytową (czarna).

Amfibolit - obraz mikroskopowy przy skrzyzowanych nikolach. Na zdjęciu widoczne mniej więcej laminarnie ułożone kryształy hornblendy.

Amfibolit - skała metamorficzna barwy ciemnozielonej, ciemnoszarej, czarnej lub brunatnawej powstałej w wyniku wietrzenia . Skały te są masywne i bardzo zwięzłe. Tekstura amfibolitów w przeważającej części jest w miarę uporządkowana, a uporządkowanie te polega na subtelnym ułożeniu słupków hornblendy . Wielkość blastów klasyfikuje się jako średnie i drobnoblastyczne. Głównymi minerałami amfibolitów sa amfibole (głównie hornblenda , acz zdarza się gedryt , a w skałach bogatszych w Fe występuje cummingtonit ) i plagioklazy . Niemniej jednak istnieją odmiany amfibolitów ubogie w skalenie o wyraźnej laminowanej teksturze - skały te nazywa się łupkami amfibolitowymi. Po za tym w skład mineralogiczny amfibolitów wchodzi kwarc , epidot , granaty , turmaliny , tytanit i pirokseny . Skład plagioklazów obejmuje de facto całe możliwe spectrum, niemniej jednak stabilniejsze są te bogatsze w człon albitowy , gdyż zwiększenie zawartość Ca (np. labrador i bytownit ) powoduje ich rozpad i zastępowanie epidotem lub albitem.

Amfibolity dzielą się na:

• ortoamfibolity
• paraamfibolity
• amfibolity metasomatyczne

Ortoamfibolity

Powstają w wyniku metamorfizmu w warunkach facji amfibolitowej zasadowych skał plutonicznych jak gabra , dioryty i diabazy oraz metamorfizmu progresywnego skał wulkanicznych jak bazalty , andezyty i spility . Amfibolityzacji ulegać mogą także tufy i tufity . Są również częste w facjach metamorfizmu kontaktowego jak facja hornblendowo-hornfelsowa.

Paraamfibolity

Powstają głównie w wyniku progresywnego lub kontaktowego metamorfizmu skał marglistych i dolomitycznych .

Amfibolity metasomatyczne

Występują zazwyczaj lokalnie, i charakteryzują się małym rozprzestrzenieniem. Metamorfizm metasomatyczny powodujący amfibolityzację skał różni się zasadniczo od poprzednich zarówno typem procesu jak i protolitem . Metasomatoza może obejmować marmury doprowadzając do nich Mg i Fe w wyniku infiltracji. Mogą powstawać w wyniku ultrametamorfizmu również z doprowadzeniem Mg, Fe i czasami Na .

Innym powodem jest wymiana chemiczna skał kontaktujących ze sobą, a różniących się znacznie składem, np:

• serpentynity i gnejsy ,
• węglany i gnejsy,
• skały węglanowe i granitoidy ,
• łupki łyszczykowe i skały węglanowe,
• granodioryty biotytowe i żyły kwarcowo -albitowe.

Odróżnianie

Najpewniejszą metodą odróżniającą orto- od paraamfibolitów jest określenie ich pozycji litologicznej oraz charakteru petrograficznego skał otaczających dany amfibolit. Ponadto wykonuje się analizy petrograficzne i geochemiczne .

• Występowanie w amfibolitach niezgodnych żyłek, reliktów minerałów magmowych i stopniowe przejścia w stropie i spągu do skał magmowych świadczą o ich pochodzeniu jako ortoamfibolitów.
• Występowanie w postaci równoległych wkładek w skałach osadowych , obecność grafitu lub relikty struktur sedymentacyjnych jednoznacznie wskazują na paraamfibolity.
• Gdy amfibolit występuje na styku dwóch odmiennie petrograficznych skał oraz obserwowane pod mikroskopem zmiany metasomatyczne wskazują na ich metasomatyczne pochodzenie.

Skały przejściowe

Gnejs amfibolitowy

Przejścia amfibolitów w inne skały metamorficzne są trudne do precyzyjnego wyznaczania. Przy 30% objętościowych minerałów ciemnych przechodzą one w gnejsy amfibolowe, a za pośrednictwem amfibolitów biotytowych w łupki biotytowe. Tworzą także ciągłe przejścia do granulitów i eklogitów .

Występowanie

Jest to bardzo rozpowszechniona skała metamorficzna w Polsce. Występuje w Sudetach oraz w Tatrach . Eksploatowana w miejscowości Ogorzelec , oraz Piławie Górnej .

Zastosowanie

Wykorzystywany jest jako kruszywo łamane przy budowie dróg, linii kolejowych, ostatnio jako kamień ozdobny do urozmaicania ogrodów.

Bibliografia

• Kozłowski K., Żaba J., Fediuk F., Petrologia skał metamorficznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1986, ISSN 0239-6432
• Praca zbiorowa pod red. Manecki A, Muszyński M., Przewodnik do petrografii, Uczelniane Wydawnictwo Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków 2008,