Ammianus Marcellinus (ur. ok. 330 w Antiochii , zm. po 392 ) - autor Res gestae (Dzieje), historii Rzymu obejmującej lata od panowania cesarza Nerwy ( 96 ) do roku 378. Do czasów obecnych zachowała się jedynie część dzieła obejmująca okres 353 – 378 .

O życiu Ammianusa nie wiadomo zbyt wiele, relacjonując wydarzenia, których był naocznym świadkiem, starannie pomijał swój w nich udział, usuwając się w cień.

Pochodził ze średniozamożnej rodziny, jego ojciec był urzędnikiem miejskim lub pełnił funkcję wojskową. Do osiągnięcia wieku około 20 lat Ammianus mieszkał w Antiochii. Odebrał staranne wykształcenie humanistyczne, greckie i łacińskie – na pewno znał Homera , prawdopodobnie Hezjoda , Symonidesa , Teognisa , Sofoklesa i Eurypidesa , z pisarzy łacińskich bardzo dobrze znał Cycerona . Być może znał również język perski.

Około roku 350 został członkiem przybocznej gwardii cesarskiej, tak zwanych protectores domestici. W roku 353 przydzielono go do ochrony Ursycyna , dowódcy jazdy stacjonującej w twierdzy Nisibis na wschód od Eufratu , na pograniczu z Persją .

W roku 355 wraz z Ursycynem udał się do Mediolanu na wezwanie cesarza Konstancjusza II , a stamtąd do Galii , gdzie Ursycyn rozbił wojska uzurpatora Sylwana . Prawdopodobnie wtedy zetknął się z przyszłym cesarzem, wówczas sprawującym urząd cezara , Julianem Apostatą . Kolejne pięć lat spędził w Mezopotamii walcząc z Persami , brał między innymi udział w obronie twierdzy Amida . Z tego okresu pochodzą również jego relacje dotyczące przybycia Hunów do Europy. Opisywał również ich obyczaje m.in. obrady prowadzone siedząc na koniach^[1].

Nie wiadomo, co działo się z nim w latach 360–363, jednak w marcu tego roku był już w orszaku cesarza Juliana Apostaty. Brał udział w bitwie pod Ktezyfontem 26 czerwca 363 roku, a po zawarciu pokoju wrócił do Antiochii.

Kolejne kilkanaście lat, aż do około roku 380 spędził dzieląc czas między podróże – zwiedził Egipt , Grecję, Trację i kraje Azji Mniejszej – i pobyt w rodzinnym mieście. Zajmował się pisaniem, być może pracował też jako adwokat.

Około roku 380 przeniósł się do Rzymu, gdzie zaczął pisać dzieło swego życia: Res gestae.

Dokładna data śmierci Ammianusa nie jest znana, pewne fragmenty Res gestae mogą wskazywać na wydarzenia toczące się w latach 395 – 398 .

Ammian był wyznawcą bogów.

Jego uczniem i przyjacielem był Jan Chryzostom .

Przypisy

Bibliografia

• Ammianus Marcellinus, Dzieje rzymskie t. I-II, przełożył, wstępem i przypisami opatrzył Ignacy Lewandowski, z serii: "Biblioteka Antyczna", Prószyński i S-ka, Warszawa 2001-2002. ,
• Dariusz Brodka, Państwo rzymskie wobec początków Wędrówki Ludów w ocenie Ammiana Marcellina, [w:] "Meander" R. 48 (1993), s. 325-337.
• Helena Cichocka, Ammianus Marcellinus a literatura grecka i rzymska, [w:] "Meander" R. 29 (1974), s. 289-306.
• Helena Cichocka, Mowy i listy w „Res gestae” Ammiana Marcellina, [w:] "Meander" R. 30 (1975), s. 157-165.
• Helena Cichocka, Zależność Ammiana Marcellina od Solinusa w ekskursje o Egipcie (XXII 15-16), [w:] "Meander" R. 30 (1975), s. 336-430.
• Ignacy Lewandowski, Historyk ginącego świata, [w:] "Meander" R. 48 (1993), s. 339-349.

Linki zewnętrzne

• Ammianus Marcellinus on-line project