Anastazjusz

Anastazjusz (Flavius Anastasius; ur. ok. 430 , zm. 9 lipca 518 ), zwany Dikoros – jeden z pierwszych cesarzy bizantyjskich , panował w latach 491 - 518 . Pochodził prawdopodobnie z okolic miasta Dyrrachium (obecnie Durrës w Albanii ), leżącego w Epirze . Zanim został imperatorem, sprawował rozmaite godności w administracji pałacowej, m.in. był sekretarzem (silentarius). Tron objął 14 kwietnia 491 r. przy poparciu Ariadny , żony poprzedniego cesarza Zenona Izauryjskiego, którą poślubił 20 kwietnia .

W początkach panowania Anastazjusz musiał walczyć^[1] z Longinem , bratem Zenona i jego zwolennikami, głównie wywodzącymi się z małoazjatyckiego plemienia Izauryjczyków. Ostatecznie oddziały prawowitego władcy pokonały buntowników w bitwie pod Cotyaeum (ob. Kütahya ) w 496 r., ale mimo to walki w Azji Mniejszej trwały jeszcze jakiś czas, zwłaszcza w górach Taurus , gdzie schronili się przegrani.

Palącą kwestią początków panowania tego cesarza stało się rozwiązanie problemów Półwyspu Apenińskiego . Od upadku cesarstwa zachodniorzymskiego Italia pogrążona była w chaosie. W Rzymie władał wódz germański z plemienia Herulów Odoaker , który w 476  r. obalił ostatniego cesarza Romulusa Augustulusa , a insygnia imperialne odesłał do Konstantynopola . Tymczasem do Italii zbliżała się kolejna fala germańskich najeźdźców - Ostrogotów pod wodzą ich króla Teodoryka , zwanego później Wielkim z rodu Amalów . Zamiarem tego najwybitniejszego z ówczesnych władców było stworzenie silnego państwa. W 493 zdobył Rzym, a następnie zabił Odoakra i ogłosił się królem Italii . Bezradny wobec trudności w polityce wewnętrznej Anastazjusz w 497 roku uznał władzę Teodoryka Wielkiego w Italii jako (formalnie) cesarskiego namiestnika, zwracając insygnia. Ostrogoci wspierali wojska cesarskie w walkach z koczowniczymi plemionami Unogodurów i Kotrigurów.

W 502 r. wybuchła wojna Bizancjum z perskim imperium Sasanidów . Armia perska będąca stroną atakującą, zdobyła kilka twierdz bizantyjskich m.in. Teodosipolis i Amidę . Jednakże wodzom Anastazjusza udało się opanować groźną sytuację i po kilku latach bezowocnych walk w 506 r. podpisano pokój przywracający granice sprzed wojny.

W przeciwieństwie do kompromisowego w polityce religijnej Zenona , Anastazjusz był jawnym zwolennikiem monofizytyzmu . Początkowo do ortodoksów odnosił się łaskawie. Sytuacja zmieniła się pod wpływem uzurpacji Areobindusa i Witaliana. W wystąpieniach obu buntowników kwestie natury religijnej odgrywały ważną rolę.

Do jego niewątpliwych zasług należy uspokojenie i ustabilizowanie sytuacji wewnętrznej i obniżenie podatków, zwłaszcza likwidacja podatku bezpośredniego zwanego chrysargyron przysporzyła mu popularności. W 498 dokonał reformy monetarnej, faktycznie likwidując inflację. W 502 roku wprowadził emancipatio Anastasiana.

Przypisy

Poprzednik Zenon

Cesarz bizantyjski 491 – 518

Następca Justyn I