Adrian Willaert

Adrian Willaert (ur. ok. 1490 roku, zm. 7 grudnia 1562 roku w Wenecji ) – kompozytor flamandzki epoki Renesansu ; pierwszy przedstawiciel Szkoły Weneckiej . Należy do IV generacji kompozytorów franko–flamandzkich, generacji Nicolasa Gomberta (1500-1556) i Jacoba Clamensa non Papy (1510-1555). Przez większość życia związany z Włochami .

Uczy się w Paryżu u Jeana Moutona i Josquina des Prés , zostaje członkiem kapeli paryskiej na dworze francuskim.

W 1515 roku wstępuje na służbę do kardynała Hippolita d'Este (brata księcia Ferrary – Alfonsa I d'Este ; u księcia Alfonsa I również przez krótki czas na służbie). Dwór w Ferrarze gości w tym okresie z najsławniejszych muzyków z Europy. Razem z kardynałem Willaert podróżuje między innymi po Węgrzech .

W 1527 roku zostaje maestro di cappella w Wenecji w bazylice św. Marka .

Nazywany "nowym Pitagorasem " przez Gioseffo Zarlino (1517–1590, znany też jako Zarlinus Clodiensis, teoretyk muzyki i kompozytor włoski, również maestro di cappella w bazylice Św. Marka w Wenecji tyle że w latach 1565–1590, uczeń A. Willaerta od 1541 roku). Większość informacji o Willaercie posiadamy właśnie od G. Zarlino.

Do uczniów Willaerta należeli również: Cypriano de Rore , Andrea Gabrieli i Nicola Vicentino.

A. Willaert jest uważany za pierwszego kompozytora weneckiego, który używa techniki cori spezzati (wielochórowej)

Cechy charakterystyczne twórczości

• technika cori spezzati, czyli t. wielochórowa (słabo słyszalna u A. Willaerta (chóry występują naprzemiennie), ale jest używana)
• technika koncertująca (w innym znaczeniu niż dziś powszechnie używana), czyli: stosowanie kontrastów fakturalnych, rytmicznych, melodycznych i innych w ramach jednej kompozycji)
• style: francuski, włoski, niderlandzki

Twórczość

• 170 motetów - do tekstów religijnych (antyfon, hymnów, ewangelii) i świeckich ("Dulces egzurie" – lament Dydony z Eneidy Wergilego; motet "O soci neque enim" z tekstem Wergilego; "Inclite sforziadum" – tekst okazjonalny, poświęcony rodzinie Sforziadów), wczesne motety komponował w kontrapunkcie niderlandzkim (bardziej skomplikowanym)
• 9 mszy - większość typu parodia
• muzyczne opracowanie psalmów - zbiór "Psalmi Spezzati", 1550 rok, w technice polichóralnej [cori spezzati], w technice nota contra notam , w kontrapunkcie niderlandzkim
• hymny
• magnifikaty
• madrygały
• villanelle
• chanson
• ricercary

Oraz zbiory:

• "Musica Nova" – zbiór utworów religijnych (33 motety) i świeckich (25 madrygałów), w tech. cori spezzati. Takie połączenie jest nie spotykane w całym XVI wieku.
• "Salmi spezzati" – opracowania psalmów (strofy psalmów wykonywane naprzemiennie przez chóry, czyli tech. cori spezzati; materiał nachodzi na siebie)

Źródła/Bibliografia

• Gustave Reese, Music in the Renaissance, New York 1954, 1959
• Instytut Muzykologii wydziału historycznego Uniwersytetu Warszawskiego
• Mała encyklopedia muzyki, Stefan Śledziński (red. naczelny), PWN, Warszawa 1981,