Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Kasztelan

Kasztelan

Ostatni kasztelan chełmski , Wojciech Poletyłło .

Kasztelan ( łac. comes castellanus komes grodowy, nazwa kasztelan pojawia się od XII w.) – urzędnik lokalny w średniowiecznej Polsce . Zajmował się administracją gospodarczą (ściąganiem danin na rzecz panującego), obroną i sądownictwem na terenie kasztelanii . Podlegali mu chorąży , wojski , sędzia grodowy i włodarz.

Wśród urzędów senatorskich I Rzeczypospolitej najwyższą pozycję między senatorami świeckimi miał kasztelan krakowski , wyższą nawet od wojewodów. Kasztelanowie wileński i trocki także zasiadali pomiędzy wojewodami. Za wojewodami siedziało trzydziestu jeden kasztelanów większych (krzesłowych): kasztelan poznański , kasztelan sandomierski (sandomirski), kasztelan kaliski , kasztelan wojnicki , kasztelan gnieźnieński , kasztelan sieradzki , kasztelan łęczycki , kasztelan żmudzki , kasztelan brzeski (kujawski, brzesko-kujawski), kasztelan kijowski , kasztelan inowrocławski , kasztelan lwowski , kasztelan wołyński , kasztelan kamieniecki (kamienicki-podolski), kasztelan smoleński , kasztelan lubelski , kasztelan połocki (połocki), kasztelan bełski (bełzki), kasztelan nowogrodzki , kasztelan płocki , kasztelan witebski , kasztelan czerski , kasztelan podlaski , kasztelan rawski , kasztelan brzeski (litewski, brzesko-litewski), kasztelan chełmiński , kasztelan mścisławski , kasztelan elbląski , kasztelan bracławski , kasztelan gdański i kasztelan miński .

Za nimi plasowali się kasztelanowie mniejsi nazywani też drążkowymi, gdyż zasiadali w izbie senatorskiej na końcu i nie na krzesłach ale na wąskich ławach pod ścianą. Dopiero w 1775 r. zniesiono tę dyskryminację. Było ich czterdziestu dziewięciu. W kolejności byli to: k. inflancki ; k. czernihowski ; k. sandecki (sądecki); k. międzyrzecki ; k. wiślicki ; k. biecki ; k. rogoziński ; k. radomski ; k. zawichostski (zawichojski); k. lendzki (lądzki); k. szremski (śremski); k. żarnowski ; k. małogoski ; k. wieluński ; k. przemyski ; k. halicki ; k. sanocki ; k. chełmski ; k. dobrzyński ; k. połaniecki ; k. przementski (przemęcki); k. krzywiński ; k. czchowski ; k. nakielski ; k. rozbirski (rospierski); k. biechowski ; k. bydgoski ; k. brzeziński ; k. kruświcki (kruszwicki); k. oświęcimski ; k. kamiński (kamieński); k. spicimirski (spicymierski); k. inowłodzki ; k. kowalski ; k. santocki ; k. sochaczewski ; k. warszawski ; k. goślicki ( gostyniński ); k. wiski ; k. raciązki (raciąski); k. sierpski ; k. wyszogrodzki ; k. rypiński ; k. zakroczymski ; k. ciechanowski ; k. liwski , k. stoński (słoński); k. lubaczowski (lunaczowski). Później utworzono także urzędy k. wendeckiego (wendeńskiego), dorpackiego (derpskiego) i parnawskiego .

I na sam koniec senatorskich urzędów ziemskich, trzech tzw. kasztelanów konarskich ( koniuszych ): konarski sieradzki, łęczycki i inowłocławski.

Co do kasztelanów konarskich, to jest przykład niekompetencji ówczesnych urzędników. Dawnymi czasy (do XIV wieku) "konarski" był nazwą urzędu koniuszego. Później tej nazwy zapomniano, zachowała się tylko w tych trzech ziemiach (Kujawy, łęczyckie, sieradzkie). Ale nawet tam nikt nie pamiętał, że chodzi o koniuszych. Jakimś trafem uznano, że "konarski" to kasztelan z miejscowości o nazwie Konary. Gdy powstawał senat i włączano doń wszystkich senatorów mniejszych, owi trzej konarscy załapali się właśnie jako kasztelanowie. Jak to ładnie pisze Z. Góralski: "W ten sposób drogą omyłki nigdy nie sprostowanej, w Senacie Rzeczypospolitej obok najwyższych urzędników państwa i magnatów zasiadło trzech koniuszych z tytułu praktycznie nie istniejącego urzędu".

W Senacie Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego również zasiadali kasztelanowie, ale był to już tytuł honorowy, nie związany z żadnym grodem.

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Kasztelan":

1398 króla Francji Karola VI Szalonego (zm. 1417) Spytko III z Melsztyna , wojewoda krakowski, Kasztelan biecki (zm. 1439 ) Amico Agnifilo , kardynał włoski, uczestnik konklawy z 1471 (zm. ...

Stanisław Poniatowski Stanisław Poniatowski (1676-1762), Kasztelan krakowski, ojciec króla Polski -Stanisława Augusta Poniatowskiego Stanisław August Poniatowski (1732-1798), król ...

Janusz Radziwiłł Janusz Radziwiłł (1579-1620) - Kasztelan wileński Janusz Radziwiłł (1612-1655) - wojewoda wileński, hetman wielki litewski Janusz Radziwiłł (1880-1967) ...

Insurekcja kościuszkowska pozostali przywódcy Targowicy i ludzie posądzani o zdradę: biskup wileński Ignacy Massalski , Kasztelan przemyski Antoni Czetwertyński , poseł do Turcji Karol Boscamp-Lasopolski , szambelan Stefan Grabowski, ...

Marcjan Ogiński – kanclerz wielki litewski, wojewoda trocki Marcjan Michał Ogiński (1672-1750) – wojewoda i Kasztelan witebski, miecznik wielki litewski ...

Bolesław V Wstydliwy krakowski, Marek Gryfita, wojewoda krakowski, Pakosław Stary Awdaniec, wojewoda sandomierski, i Mściwój, Kasztelan wiślicki spotkali się w Cieni, gdzie książęta uchwalili akt, na mocy ...

Piotr Boratyński ...

Piotr Kmita z Wiśnicza krakowski (w latach 1501 - 1505 ), starosta sandomierski .Jego ojcem był Jan Kmita (zm. 1458/60) Kasztelan przemyski i lwowski a jego braćmi byli Andrzej Kmita (zm. 1493/1494) ...

Kmitowie herbu Szreniawa ...

Anna Cylejska koniec 1400 do Celje przybyło poselstwo polskie w skład którego skład wchodzili: Kasztelan śremski Jan z Obichowa, Hińcza z Rogowa i Jan z Ostrowca . ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Kasztelan":

Świat rycerskich praw i obyczajów ? Henryk Sienkiewicz ˝Krzyżacy˝ (plansza 8) śmierci. Wyrok zapada i nie można go zmienić, ale Jaśko z Tęczyna (Kasztelan krakowski) wyjaśnia Maćkowi, że ostatnią nadzieją dla więźnia może być odnalezienie ...

016b. Polska Piastów (plansza 13) się także odbudować administrację. Wzmocnił podział kraju na prowincje, a je na Kasztelany, władzę nad nimi powierzył Kasztelanom, którzy w imieniu władcy sprawowali tam ...

017b. Polska Jagiellonów (plansza 13) uchwały, wybierał członków senatu, którzy często z nim współpracowali oraz mianował urzędników (Kasztelanów, wojewodów oraz biskupów). Wszystkie te czynniki stworzyły powstanie sił, które mogło ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie