Oppeln-Bronikowski ( niem. von Oppeln-Bronikowski) – prastary niemiecki i polski ród szlachecki herbu własnego .

Herb Oppeln-Bronikowskich (odmiana polska, "Osęk", bosak w czerwonym polu)

Pierwotne nazwisko pochodzącej z Łużyc Górnych , z okolic Löbau i Zittau rodziny brzmiało Opal. Werner de Opal pojawia się w dokumentach już w 1261 roku. Potomek rodu, Henricus de Oppel, zakupił w roku 1412 majątek Bronikowo koło Kościana i stał się protoplastą wszystkich Oppeln-Bronikowskich, zarówno polskich jak niemieckich, przyjmując nazwisko od majątku. Herb Bronikowskich starym zwyczajem nosił w Polsce nazwę własną Osęk. Część rodziny pozostała w Saksonii nadal używała nazwiska von Oppell. Istnieje do dzisiaj. Herb obu rodzin, przedstawiający srebrny osęk w czerwonym (polska linia) lub błękitnym (łużycka linia) polu, wiąże się z legendą rodową, według której jeden z antenatów używał bosaka jako broni w czasie bitwy pod Legnicą . Według innej wersji legendy rodowej protoplasta Bronikowskich miał w czasie inwazji Tatarów za pomocą bosaka wydrzeć obraz Matki Boskiej Częstochowskiej z ołtarza na Jasnej Górze , ukryć go przed wrogami i w ten sposób uratować przed zniszczeniem.

Genealogowie i heraldycy XVIII i XIX wieku wywodzili , sugerując się przydomkiem Oppeln, Oppeln-Bronikowskich z Opolszczyzny (niemiecka nazwa Opola : Oppeln), najnowsze badania genealogów Związku Szlachty Niemieckiej (Verband des deutschen Adels e.V.) wykazały jednak pochodzenie z Łużyc. Wielu członków rodu do dziś zajmuje poważne stanowiska, i w Polsce i w Niemczech. Gałąź osiadła na Oblath (ob. Obłotne pow. Sulechów ), obecnie wygasła, posiadała pruski tytuł hrabiowski , Graf von Bronikowski-Bronicowa. Jednym z ostatnich majątków Oppeln-Bronikowskich w Polsce sprzed roku 1945 był Żychlin (województwo wielkopolskie) . Ich dawniejsze, stracone w XIX wieku majątki to m.in. Golejewko (powiat Rawicz).

Od połowy XVI wieku do końca XIX wieku większość gałęzi rodu wyznawała kalwinizm.

Znani członkowie rodu

• Adam Oppeln-Bronikowski , działacz kalwiński w Polsce, saski generał (XVIII wiek);
• Adam Feliks Oppeln-Bronikowski , senator - kasztelan Królestwa Polskiego (XVIII-XIX wiek);
• Alexander von Oppeln-Bronikowski , niemiecki pisarz , autor powieści historycznych (XVIII-XIX wiek);
• Antoni Oppeln-Bronikowski , hellenista (XIX wiek);
• Friedrich von Oppeln-Bronikowski , niemiecki pisarz (XIX-XX wiek);
• Hermann von Oppeln-Bronikowski , złoty medalista olimpijski, ( Letnie Igrzyska Olimpijskie 1936 ), później generał Waffen-SS (XX wiek)
• Jan Oppeln-Bronikowski , wojskowy polski i szwedzki, pruski generał, kawaler orderu Pour le Mérite , (XVII-XVIII wiek);
• Karl Ludwig von Oppeln-Bronikowski , pruski generał (XVIII-XIX wiek),
• Kazimierz Oppeln-Bronikowski , polonista i germanista , (XIX -XX wiek);
• Mikołaj Oppeln-Bronikowski , polski generał (XVIII-XIX wiek))
• Rajmund Oppeln-Bronikowski , powstaniec listopadowy (XIX wiek);
• Stanisław Oppeln-Bronikowski , znany dziennikarz poznański (XIX wiek).
• Bronisław Oppel-Bronikowski, ziemian, wł. majątku Jachimowice.
• Maria Oppeln-Bronikowska, artysta grafik, poetka (1922-1998)

Bibliografia

• Genealogisches Handbuch des Adels, Adelslexikon Band X, Limburg a.d. Lahn 1999
• Heinrich Kneschke, Neues Allgemeines Deutsches Adels-Lexicon, 1 - 9, Leipzig 1866
• Ziemianie polscy XX wieku, cz. 6, red. Janina Leskiewiczowa et al., Warszawa 2002
• Stanisław Szenic , Za zachodnią miedzą, Warszawa 1973

Linki zewnętrzne

Dawny pałac Oppeln-Bronikowskich w Golejewku pow. Rawicz