Ares, rzymska kopia rzeźby greckiej z V w. p.n.e.

Ares ( gr. Ἄρης Arēs, łac. Mars) – w mitologii greckiej bóg wojny, utożsamiany z rzymskim bogiem Marsem ; syn Zeusa i Hery . W astronomii utożsamiany z Baranem . Jeden z dwunastu bogów olimpijskich . Wzbudzał powszechny strach, nawet wśród Olimpijczyków, jedynym, który nie bał się Aresa był Hades .

W odróżnieniu od Ateny , która również jest greckim bóstwem wojny, nie patronuje on rzemiosłu wojennemu i szlachetnej walce, ale nikczemnościom związanym z wojną: konfliktowi , zniszczeniu i okrucieństwu. Jest opiekunem m.in. szpiegów, katów i bezwzględnych dowódców.

Dzieciństwo

Ares był synem Zeusa i Hery . Nie przejawiał żadnych szczególnych zdolności, dlatego rodzice oddali go do wychowania jednemu z tytanów . Jego opiekun sam nic nie umiał i trenował boga jedynie w ćwiczeniach fizycznych. Zaszczepiło to przekonanie u Aresa, że najwspanialszym z zajęć jest wojna. Po jakimś czasie Hefajstos wykuł dla niego włócznie, miecze i tarcze, po czym bóg wojny zszedł na ziemię. Nauczył tam ludzi prawdziwej walki, nauczył ich okrucieństwa. Wcześniej konflikty kończyły się jedynie kilkoma siniakami i guzami.

Symbole

Symbolami Aresa są: w Grecji – miecz i tarcza, w Rzymie – włócznia i tarcza. Jego zwierzętami są: pies, jastrząb, wilk i sęp.

Walka

Cechą charakterystyczną Aresa jest to, że kocha wojnę "brudną", niesprawiedliwą. Jest przeciwieństwem Ateny, która patronuje walce sprawiedliwej. Podczas bitwy morduje wojowników obydwu stron. Najlepszym przykładem jest wojna trojańska , gdzie stawał naprzemiennie po stronie Greków i Trojan. Podczas walki towarzyszą mu siostra Eris , oraz synowie: Fobos (Strach) i Dejmos (Lęk). Wiele walk stoczył z Ateną. Ares nie wychodzi z nich zwycięsko. Jedną z nich opisał Homer w "Iliadzie":

W tym cytacie widzimy, że Ares nie jest niezwyciężony. Pewnego dnia boga porwali dwaj zbóje, którzy więzili go w lochach przez piętnaście miesięcy. Ares był przez nich okrutnie traktowany, nie mógł jeść ani pić. Bóg uwolnił się z niewoli cudem, wycieńczony i straszliwie głodny.

Romans z Afrodytą

Związek między Aresem i Afrodytą, był powszechnie znany na Olimpie. Żona Hefajstosa została przyłapana na zdradzie przez boga Heliosa , który doniósł o tym mężowi bogini. Wściekły kowal uplótł sieć, cienką, a jednocześnie bardzo wytrzymałą. Umieścił ją nad łożem Afrodyty i wkrótce kochankowie zostali schwytani. Z wielkim rozbawieniem przyglądali się Olimpijczycy spętanym bogom. W końcu, z woli Zeusa, uwolniono Afrodytę i Aresa. Bogini miłości po tym incydencie uciekła na Cypr, a patron wojny – do Tracji. Z ich związku narodzili się Eros , Anteros , Dejmos , Fobos i Harmonia .

Mars

Odpowiednik greckiego Aresa, czczony w Rzymie o wiele bardziej niż w Starożytnej Grecji. Wyruszający do boju dowódca wołał: "Marsie, czuwaj!". Poświęcono mu wiele miejsc, z czego najsłynniejsze to Pole Marsowe .

Kult

Kult Aresa w Starożytnej Grecji był znikomy. Nie stawiano mu wielkich świątyń. Istniało tylko kilka małych kapliczek ku jego czci. Grecy uważali Aresa w gruncie rzeczy za postać negatywną, boga wojny niesprawiedliwej, zaborczej, agresji i brutalności. Boginią wojny sprawiedliwej, toczonej w słusznej sprawie była Atena, otoczona szczególnie silnym kultem w wielu greckich miastach. Tymczasem w Rzymie Minerwa, odpowiedniczka Ateny, nie pełniła roli bóstwa wojennego a Mars, odpowiednik Aresa, był bóstwem wojny w ogóle i jako patron działań wojennych i zwycięstw był jednym z najważniejszych bóstw panteonu.

Ares w sztuce

Sztuka przedstawia go jako silnego, młodego mężczyznę – nagiego i bez brody. Rzadko spotykane są jego wizerunki z brodą i zbroją. Najpiękniejszym z zachowanych posągów jest Ares Ludovisi.

Geneza imienia

Imię Aresa wygląda na greckie, aczkolwiek etymologowie nie są zgodni co do genezy. Po dodaniu wyrazu "are" powstaje słowo, którego używał Homer do opisywania zniszczenia. Jest możliwe, że jest ono na tabliczkach pokrytych pismem linearnym B. Widnieje na tablicy z Knossos miano Enyalios, które jest imieniem któregoś z bogów. Prawdopodobnie utożsamiano potem je z Aresem.

Zobacz też

• bogowie greccy
• mitologia grecka
• wojna

Bibliografia