Aung San Suu Kyi (czyt. Ong San Su Czi,
ur.
19 czerwca
1945
w
Rangunie
w
Birmie
) - birmańska opozycjonistka i działaczka polityczna, córka
Aung Sana
, który walczył o niepodległość Birmy i wynegocjował ją w rozmowach z
Wielką Brytanią
w
1947
roku.
Jej imię w języku birmańskim oznacza "świetlisty szlak osobliwych zwycięstw". Dwa pierwsze człony imienia przyjęła w hołdzie dla wielkiego ojca, trzeci (Suu) pochodzi od dnia narodzin, a czwarty (Kyi) odziedziczyła po matce i babci. Zgodnie z birmańską tradycją jako mężatka ma prawo przed nazwiskiem stawiać tytuł Daw (Pani). W swojej ojczyźnie nazywana jest po prostu Lady.
Suu Kyi do 15 roku życia kształciła się w
Rangunie
, następnie wraz z matką, ambasadorem Birmy w
Indiach
i
Nepalu
, wyjechała do
Delhi
gdzie kontynuowała naukę na Wydziale Nauk Politycznych Uniwersytetu w Delhi. Studiowała również na
Oxfordzie
filozofię, nauki polityczne i ekonomię.
W
1972
wyszła za brytyjskiego nauczyciela akademickiego Michaela Arisa, z którym ma dwóch synów: Alexandra (1973) i Kima (1977).
Na fali studenckich protestów przeciwko polityce generałów Aung San Suu Kyi założyła w
1988
roku opozycyjną Ligę na Rzecz Demokracji (NLD), w której do
1995
pełniła rolę sekretarza partii. Funkcji tej została pozbawiona decyzją generałów.
NLD w pierwszych wolnych wyborach zdobyła 82 procent miejsc w parlamencie, lecz wynik wyborów nie został uznany przez reżim wojskowy. W latach
1989
-
1995
przebywała w areszcie domowym, w swym domu rodzinnym przy University Road 52 w Rangunie. W
1991
roku została laureatką
Pokojowej Nagrody Nobla
oraz
Nagrody im. Sacharowa
przyznawanej przez
Parlament Europejski
bojownikom o
prawa człowieka
. W
1996
roku zdecydowanie sprzeciwiła się kampanii mającej zachęcić turystów do odwiedzania Birmy. W
1997
nadano jej tytuł
doktora honoris causa
Uniwersytetu Karola w Pradze
[1].
Od
2000
ponownie przebywa w areszcie domowym, z przerwą od maja
2002
do maja
2003
. W sierpniu 2009 roku skazana została na 18 miesięcy aresztu domowego za złamanie zasad jego odbywania[2].
Aby zwrócić uwagę młodzieży europejskiej na los Aung San Suu Kyi
MTV
przyznała jej nagrodę
Free Your Mind
połączoną z kampanią medialną promującą wysyłanie listów i maili do ambasady Myanmaru.
Opowiada się za bezkrwawym przewrotem i narodowym pojednaniem z racji czego nazywana jest 'birmańskim
Gandhim
'. Jest zwolenniczką dialogu pomiędzy juntą a opozycją, czego dowiodła w roku 2000 prowadząc z generałami negocjacje w sprawie stopniowego wycofania się wojskowych z życia politycznego i oddania władzy w ręce demokratycznie wybranego rządu, ale rozmowy te nie przyniosły spodziewanego przełomu.
Dzięki apelowi wystosowanemu przez Suu Kyi do grupy państw
ASEAN
Birma nie objęła przewodnictwa w tej organizacji. Miało się ono rozpocząć w 2006 roku.
W 2007 otrzymała honorowe obywatelstwo
Kanady
.
W 2009 otrzymała tytuł Ambasadora Sumienia
Amnesty International
.
Przypisy