Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Autobus

Autobus

Współczesny autobus miejski ( Mercedes-Benz Citaro ) na ulicach Oxfordu .

Autobuspojazd samochodowy fabrycznie wyposażony w więcej niż 9 miejsc (wg polskich przepisów), łącznie z miejscem dla kierowcy. Autobus przystosowany jest do przewozu pasażerów i ich bagażu. Może mieć jeden lub dwa pokłady, może ciągnąć przyczepę bagażową.

Spis treści

Historia konstrukcji

Dawny autobus ( omnibus )
Dawny autobus
Jelcz M121M/4 Mastero

Poprzednikami autobusów w drogowym transporcie pasażerskim były dyliżanse i omnibusy ciągnięte przez konie. W niektórych krajach ( Wielka Brytania i Francja ) już w XIX wieku rozpowszechniły się także omnibusy o napędzie parowym , jednak konieczność wożenia dużych masowo i objętościowo zapasów wody oraz paliwa nie sprzyjały rozwojowi konstrukcji tych pojazdów. W Anglii w 1865 rozwój parowych omnibusów zablokowała tzw. ustawa o czerwonej fladze (Red Flag Act), praktycznie zakazująca ich używania.

Wynalezienie silnika spalinowego pod koniec XIX wieku umożliwiło powstanie omnibusów spalinowych – czyli autobusów (auto - sam, bus - końcówka łacińskiego przypadku ze słowa omnibus = dla wszystkich, dosłownie - wszystkim). Pierwsze konstrukcje (pierwotna nazwa Atomobil-Omnibus, następnie Auto-Omnibus) powstały w firmie Benz na początku jej istnienia i w 1895 roku podjęły komunikację w Niemczech. Pierwsze autobusy powstawały przez zabudowę kabiny pasażerskiej na podwoziu samochodu ciężarowego i były napędzane silnikami o zapłonie iskrowym. Trzecia - po fabrykach Daimlera i Benza - niemiecka fabryka pojazdów silnikowych, Stoewer w Szczecinie była pierwszą fabryką autobusów[1] sensu stricto. Produkcję rozpoczęto tam w latach 1899 - 1900 . Wykonywano wtedy m.in. podwozia na eksport, karosowane w miejscu dostarczenia.

Od okresu międzywojennego coraz szerzej stosowano silniki o zapłonie samoczynnym ( Diesel ). Już w latach 20. XX wieku budowano autobusy z jedną kabiną pasażerską (pierwsze konstrukcje miały osobne stanowisko kierowcy). Powstanie nadwozi samonośnych w latach 20. XX w. w trolejbusach , a 30. - w samochodach dostawczych umożliwiło ich zastosowanie w autobusach, co uczyniła firma Chausson w 1942 . Autobusy te po wojnie jeździły m.in. w Warszawie .

Potrzeba zwiększenia zdolności przewozowej przyczyniła się do budowy pierwszych konstrukcji wieloosiowych (w tym przegubowych) i piętrowych, a także stosowania przyczep autobusowych. Od lat 50. XX wieku, ze względu na intensywną politykę budowy darmowych dróg przez państwa rozwinięte, autobusy zastępowały często koleje lokalne.

W tym czasie autobusy zaczęły wyróżniać się konstrukcyjnie od budowy innych pojazdów drogowych tj. w miejsce klasycznego układu napędowego (silnik umieszczony z przodu, napędzane koła tylne) zaczęto stosować coraz częściej silnik umieszczony z tyłu lub pod podłogą. Stosowano jednak wspólne kadłuby dla wersji lokalnych i miejskich oraz dalekobieżnych i turystycznych ( Ikarus 260 jest tego ostatnim przykładem). W autobusach stosowanych w ruchu lokalnym upowszechniły się drzwi automatycznie otwierane przez kierowcę. Ze względów bezpieczeństwa, stopniowo zaniechano również stosowania przyczep na rzecz autobusów przegubowych.

Autosan A1012T Lider
Solbus Solcity 12 LNG

Problemem było tu obniżenie podłogi w związku z występowaniem ciągniętej przyczepy (stosowano m.in. silnik podpodłogowy - dotychczas w Ikarusie ). Przełomem było zastosowanie przez firmę Mercedes-Benz urządzenia przeciw wężykowaniu, co umożliwiło umieszczenie silnika z tyłu - w przyczepie i niskiej podłogi. Człon tylny pcha człon przedni.

W konstrukcji autobusów turystycznych, w odróżnieniu od dalekobieżnych autobusów komunikacji publicznej, powszechnie stosowano duże, panoramiczne okna i przeszklone dachy. W autobusach dalekobieżnych oraz turystycznych (zwanych autokarami) zaczęto stosować toalety o zamkniętym obiegu i klimatyzację , co zbliżyło komfort podróżowania nimi do jazdy pociągiem. Autokary wyposażane są ponadto powszechnie w instalację nagłaśniającą, barek, możliwość projekcji filmów.

W latach 60. XX w. powstały konstrukcje polepszające widoczność w autobusach miejskich - świetliki w dachu, a następnie jego podniesienie w celu powiększenia okien ( Chausson ). Po 1970 w konstrukcji autobusów miejskich zarysowała się tendencja do obniżania podłogi, aby ułatwić wsiadanie osobom o ograniczonej zdolności poruszania się i przyspieszyć wymianę podróżnych na przystankach. Rozwiązania te znane były wcześniej w tramwajach .

Od początku lat 90. XX wieku, ze względu na dużą rolę silników spalinowych w zanieczyszczeniu środowiska, stosuje się coraz bardziej rygorystyczne normy emisji spalin , a przedsiębiorstwa transportowe coraz częściej kupują autobusy napędzane mniej szkodliwym gazem ziemnym ( CNG , ostatnio również biogazem i LNG ). W rozwiniętych krajach Europy zachodniej coraz wyraźniejszy jest również trend powrotu w obszarach silnie zurbanizowanych do bardziej ekologicznych tramwajów . Wprowadza się również autobusy o napędzie hybrydowym .

W krajach Ameryki Południowej od dawna stosowane są autobusy o długości przekraczającej 18 metrów. Mogą one mieć dwa przeguby i długość blisko 25 metrów. Ta tendencja pojawia się również w niektórych aglomeracjach w krajach europejskich, na liniach o dużym obciążeniu. Powstały m.in. takie autobusy jak Mercedes-Benz CapaCity czy MAN Lion's City GXL . Dodatkową zaletą jest zmniejszenie zapotrzebowania na kierowców, wadą trudności w manewrowaniu w ciasnych centrach miast.

Autobusy w Polsce

Miejski Ikarus 260 .04 – MZA Warszawa

W Polsce pierwsze autobusy budowano w okresie międzywojennym w zakładach Ursus . Były to niewielkie pojazdy na podwoziu lekkiej ciężarówki, nienadające się do obsługi większych miejscowości. Ze względu na ograniczenia importowe, powstające wówczas firmy autobusowe zmuszone były sprowadzać z krajów zachodnich duże podwozia autobusowe (np. Leyland ) i budować karoserie we własnym zakresie (powszechnie stosowano wówczas karoserie drewniane z blaszanym poszyciem).

Po 1945 produkcja autobusów rozwinęła się w Jelczu i Sanoku . W Jelczu budowano przede wszystkim pojazdy duże na licencji zagranicznej (czechosłowacka Škoda 706 , później francuski Berliet , opracowano także hybrydę francuskiego nadwozia z węgierskim podwoziem Ikarusa 260 ). Sanocka wytwórnia wyspecjalizowała się w midibusach (kolejne wersje autobusów San , później bardzo udany Autosan H9 ).

Nową polską marką jest Solaris Bus & Coach , fabryka tworząca nowoczesne autobusy, powstała na bazie istniejącej wcześniej montowni firmy Neoplan . Z kolei Fabryka Autobusów Solbus , rozpoczynająca produkcję od modeli licencyjnych czeskiej firmy SOR Libchavy , obecnie oferuje jedynie modele własnej konstrukcji. Wprowadza również nowości w postaci autobusów zasilanych gazem LNG .

Autobusy całkowicie niskopodłogowe z silnikiem w zabudowie wieżowej w tylnym narożniku nadwozia stały się standardem w segmencie miejskim.

W nadwoziach autobusowych montowane są również trolejbusy (Chausson-Vetra, Solaris Trollino , Jelcz 120MT , Mercedes-Benz O405N ). Przez wiele lat były one przeważnie osobnymi konstrukcjami.

Rodzaje autobusów

Solaris Urbino 18
Amerykański autobus szkolny na podwoziu samochodu ciężarowego
  • ze względu na przeznaczenie:
    • autobusy komunikacji publicznej:
      • lokalne
        • miejskie
          • tradycyjne (miejskie na olej napędowy i nowoczesne na gaz ziemny - CNG lub LNG, hybrydowe oraz całkowicie elektryczne zasilane z akumulatorów [2][3])
          • trolejbusy (zasilany prądem )
            • duobusy (nowoczesne, zasilane dwoma źródłami energii: silnikiem elektrycznym pobierającym energię z sieci trakcyjnej i silnikiem spalinowym)
        • podmiejskie
        • międzymiastowe
      • dalekobieżne
    • turystyczne (autokar)
    • szkolne
    • autobusy lotniskowe (o ograniczonej liczbie miejsc siedzących i powiększonej liczbie i szerokości drzwi)
    • specjalne (np. policyjne , dla Służby Więziennej, Straży Granicznej, strażackie , medyczne , itp.)
  • ze względu na rozmiary
    • mikrobus (autobus w nadwoziu samochodu dostawczego)
    • klasa mini, tzw. minibus (mały autobus, <7 m długości)
    • klasa midi, tzw. midibus (średniej wielkości autobus, 7–10 m długości)
    • klasa maxi (duży autobus, 10–12 m długości)
    • klasa mega (autobus wieloosiowy, zwykle ponad 15 m długości)
  • ze względu na konstrukcję nadwozia
  • ze względu na wysokość podłogi
    • niskopodłogowy (wejście bez stopni, podłoga na spodzie nadwozia, do 35 cm nad poziomem jezdni)
    • średniopodłogowy (jeden stopień wejściowy, podłoga na poziomie ok. 36 - 75 cm nad poziomem jezdni)
    • wysokopodłogowy (dwa lub więcej stopni wejściowych, podłoga na poziomie od 76 cm wzwyż nad poziomem jezdni)
    • wysokopokładowy (podłoga na poziomie ponad 100 cm nad poziomem jezdni, osobny dolny pokład przeznaczony na luki bagażowe, konstrukcja typowa dla autobusów dalekobieżnych i turystycznych)
    • niskowejściowy (częściowo niskopodłogowy – najczęściej w przedniej części, a w tylnej wysokopodłogowy)

Marki autobusowe

Współczesne

MarkaKraj
AEC   Wielka Brytania
Agrale   Brazylia
Alexander-Dennis   Wielka Brytania
AMZ-Kutno   Polska
Anadolu-Isuzu   Turcja
APTS   Holandia
ARC   Węgry
Automet   Polska
Autosan   Polska
Ayats   Hiszpania
Beulas   Hiszpania
BMB   Włochy
BMC   Turcja
Bohdan   Ukraina
Busscar   Brazylia
Cacciamali   Włochy
Caetano   Portugalia
CAIO   Brazylia
Castrosua   Hiszpania
Ciferal   Brazylia
Comil   Brazylia
Contrac   Niemcy
Credo   Węgry
Daewoo Bus   Korea Południowa
Dennis   Wielka Brytania
EOS   Belgia
Ernst Auwärter   Niemcy
GMC   Stany Zjednoczone
GołAZ  Rosja
Gūleryūz   Turcja
Hess   Szwajcaria
Héuliez   Francja
Hino   Japonia
Hispano   Hiszpania
Hyundai   Korea Południowa
Ikarus   Węgry
Ikarbus   Serbia
Indcar   Hiszpania
Irisbus   Francja
Irizar   Hiszpania
Isuzu   Japonia
Kapena   Polska
KAwZ   Rosja
King Long  Chińska Republika Ludowa
LAZ   Ukraina
LiAZ   Rosja
MAN   Niemcy
Marcopolo   Brazylia
Markavim   Izrael
MAZ   Białoruś
Mercedes-Benz   Niemcy
MJT   Węgry
NABI   Stany Zjednoczone
NefAZ  Rosja
Neobus  Serbia
Neoplan   Niemcy
Nieman   Białoruś
Noge   Hiszpania
Nova Bus
Kanada
  Kanada
Novoplan   Słowacja
Obradors   Hiszpania
Optare   Wielka Brytania
Orion
Kanada
  Kanada
PAZ   Rosja
Plaxton   Wielka Brytania
Prevost   Stany Zjednoczone
Roman   Rumunia
Sanos   Macedonia
Scania   Szwecja
Setra   Niemcy
Sfakianakis   Grecja
Slovbus   Słowacja
Solaris   Polska
Solbus   Polska
SOR   Czechy
Sunsundegui   Hiszpania
Tata   Indie
Tedom   Czechy
Temsa   Turcja
Thomas   Stany Zjednoczone
TVM   Słowenia
Ugarte   Hiszpania
Unvi   Hiszpania
Wołżanin  Rosja
Wright   Wielka Brytania
Van Hool   Belgia
VDL Berkhof   Holandia
VDL Bova   Holandia
VDL Jonkheere   Holandia
VDL Kusters   Holandia
Viseon   Niemcy
Volvo   Szwecja

Historyczne

MarkaKraj
Avia   Czechy
Berliet   Francja
Büssing   Niemcy
BMC   Wielka Brytania
Chausson   Francja
Czawdar   Bułgaria
DAB   Dania
DAF   Holandia
El Detalle   Argentyna
Fleischer
Niemiecka Republika Demokratyczna
  NRD
Iveco   Włochy
Jelcz   Polska
KAG   Litwa
KMC   Cypr
Karosa   Czechy
LAG   Belgia
Neoplan Polska   Polska
Otoyol   Turcja
Renault   Francja
Robur
Niemiecka Republika Demokratyczna
  NRD
Rocar   Rumunia
San   Polska
Saurer   Szwajcaria
TAM   Słowenia
TAZ   Chorwacja

Przypisy

  1. Grochowiak R., Molewicz M., Autobusy komunikacji miejskiej w Szczecinie 1928-2008, Wyd. Muzeum Techniki i Komunikacji - Zajezdnia Sztuki w Szczecinie, Szczecin 2008.
  2. Autobus elektryczny Proterra EcoRide BE35 .
  3. Autobus elektryczny SOR Libchavy EBN 10,5 .

Literatura

  • Grochowiak R., Molewicz M., Autobusy komunikacji miejskiej w Szczecinie 1928-2008, Wyd. Muzeum Techniki i Komunikacji - Zajezdnia Sztuki w Szczecinie, Szczecin 2008.

Polskie marki autobusów

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Autobus":

Uznam ...

Ursus hufiec ZHP im. hm. Mieczysława Bema Ursus – imię Ursus A – samochód i Autobus produkowany w zakładach mechanicznych "Ursus" Ursus – rodzaj zwierząt z rodziny niedźwiedziowatych ...

1974 trzech palestyńskich terrorystów przekroczyło w przebraniu żołnierzy izraelskich granicę libańsko-izraelską i ostrzelało Autobus, zabijając 2 osoby i raniąc 6. Następnie wkroczyli do wsi Maalot, ...

1970 dorosłych zginęło, a 19 osób zostało rannych w ataku bojowników OWP na Autobus szkolny koło Avivim w Izraelu .ukazał się ostatni album grupy The Beatles ...

Wrocław ...

1978 58 osób, w tym 17 profesorów i 8 docentów. 22 stycznia – katastrofa Autobusu koło Osiecznicy ; 15 osób zginęło a 14 zostało rannych w zderzeniu ...

Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012 ...

Olsztyn ...

Nowy Sącz Nowy Sącz, Stary Sącz , Rytro , Piwniczna-Zdrój )MAN NL222 #113 Komunikacja miejskaKomunikację miejską stanowią Autobusy Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego (MPK Nowy Sącz).Początki organizowania komunikacji na terenie miasta ...

Dniepropetrowsk ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Autobus":

02b Pojęcia podstawowe - część 2 (plansza 7) ...

04 Włączanie się do ruchu (plansza 4) class="prawko_boks"> Włączenie się do ruchu Poza obszarem zabudowanym Autobus sygnalizujący włączanie się do ruchu ma obowiązek ustąpienia pierwszeństwa innym pojazdom ...

04 Włączanie się do ruchu (plansza 2) pasa postojowego na jezdnię z pasa ruchu dla pojazdów powolnych na jezdnię z zatoki Autobus, w przypadku sygnalizowania przez niego zamiaru włączenia się do ruchu tramwaj z ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie