Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Banknoty polskie w latach 1944-1996

Banknoty polskie w latach 1944-1996

Spis treści

Banknoty polskie w latach 1944-1950

W 1944 roku na terenach wyzwolonych spod okupacji niemieckiej zaszła konieczność wprowadzenia środka płatniczego. Dekretem PKWN z 24 sierpnia 1944 r. wprowadzono pierwsze banknoty z nazwą nieistniejącego jeszcze Narodowego Banku Polskiego . Banknoty o nominałach 50 groszy, 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100 i 500 złotych weszły do obiegu 27 sierpnia. Banknoty zaprojektowane przez grafików rosyjskich wyprodukowano w Moskwie w drukarni GOZNAK. Były zaopatrzone w błędną klauzulę prawną przyjmowanie we wszystkich wypłatach jest obowiązkowym, fałszowanie będzie karane zgodnie z prawem. Jedynie banknot 50-groszowy nie miał pełnej klauzuli.

Nominaławers banknoturewers banknotu
1944
50 gr
1944
1 zł
1944
2 zł

1944
5 zł

1944
10 zł

1944
20 zł

1944
50 zł

1944
100 zł

1944
500 zł

Dekretem z 15 stycznia 1945 powołany został Narodowy Bank Polski . Pierwszym banknotem NBP było 1000 zł z datą 1945 r. wprowadzone do obiegu 1 września 1945 r. wyprodukowane w PWPW w Łodzi. Banknoty wykonane w ZSRR i późniejsza produkcja krajowa były łatwe do podrobienia, dlatego NBP wprowadzał nowe wzory banknotów ( emisja z 1946 i 1947 roku). Ze względu na liczne fałszerstwa banknot o nominale 500 złotych z 1944 roku został wycofany już 16 marca 1947 roku. Emisje z lat 1946 i 1947 zostały zaprojektowane przez wybitnych artystów grafików Ryszarda Kleczewskiego i Wacława Borowskiego . Banknoty o najwyższych nominałach (100, 500, 1000 złotych) zawierały motywy socrealistyczne o tematyce robotniczo-chłopskiej.

Nominałprzednia strona banknotuodwrotna strona banknotu
1945
1000 zł

15.01.1946
500 zł
15.01.1946

1000 zł
15.05.1946

1 zł
15.05.1946
2 zł
15.05.1946
5 zł
15.05.1946
10 zł
15.05.1946
20 zł

15.05.1946
50 zł
15.05.1946
100 zł

15.07.1947

20 zł
15.07.1947

100 zł
15.07.1947

500 zł
15.07.1947

1000 zł

Banknoty polskie w latach 1950 - 1978

W 1950 r. ustawą z dnia 28 października przeprowadzono wymianę pieniędzy . Wprowadzone do obiegu z soboty na niedzielę 30 października banknoty były przygotowywane w wielkiej tajemnicy. Wymiany można było dokonać tylko do 8.XI.1950 roku, po tym terminie emisje z lat 1944-47 stawały się bezwartościowe. Banknoty o wyższych nominałach były drukowane za granicą, a o nominałach 2 i 5 złotych w PWPW w Łodzi. Banknoty z lat 1944-1947 wymieniano na nową emisję z 1 lipca 1948 w stosunku 100 do 1. Pieniądze ulokowane w bankach wymieniano 100 do 3.

Nominałprzednia strona banknotuodwrotna strona banknotu
01.07.1948
(1950)
2 zł
01.07.1948
(1950)
5 zł
01.07.1948
(1950)
10 zł
01.07.1948
(1950)
20 zł
"robotnica"
01.07.1948
(1950)
50 zł
"rybak"
01.07.1948
(1950)
100 zł
"hutnik"
01.07.1948
(1950)
500 zł
"górnik"

Banknoty 2, 5 i 10 złotych zostały wycofane definitywnie z obiegu 30.VI.1960 r. i zostały zastąpione monetami .

W 1966 r. wprowadzono do obiegu banknot o nominale 1000 zł w odmiennej szacie graficznej.

Nominałprzednia strona banknotuodwrotna strona banknotu
29.10.1965
(01.06.1966)

1000 zł

MikołajKopernik
Mikołaj Kopernik

Polskie banknoty z lat 1975 - 1996

Od 1975 r. NBP rozpoczął wprowadzanie nowych wzorów banknotów z tzw. serii "Wielcy Polacy". Wraz z pogarszającą się sytuacją gospodarczą i postępującą inflacją sukcesywnie wprowadzano nowe, coraz większe nominały. Po wprowadzeniu stanu wojennego w emisji z 1982 r. wprowadzono banknoty 10 i 20 złotowe zastępujące bilon.

Nominał (daty emisji)przednia strona banknotuodwrotna strona banknotu
1.VI.1982
10 zł
Józef Bem
dziesięć złotych
1.VI.1982
20 zł
Romuald Traugutt
dwadzieścia złotych
9.V.1975
1.VI.1979
1.VI.1982
1.VI.1986
1.XII.1988
50 zł
Karol Świerczewski
15.I.1975
17.V.1976
1.VI.1979
1.VI.1982
1.VI. 1986
1.XII.1988
100 zł
Ludwik Waryński
25.V.1976
1.VI.1979
1.VI.1982
1.VI.1986
1.XII.1988
200 zł
Jarosław Dąbrowski
16.XII.1974
15.VI.1976
1.VI.1979
1.VI.1982
500 zł
Tadeusz Kościuszko
2.VII.1975
1.VI.1979
1.VI.1982
1000 zł
Mikołaj Kopernik
1.V.1977
1.VI.1979
1.VI.1982
2000 zł
Mieszko I Bolesław Chrobry
1.VI.1982
1.VI.1986
1.XII.1988
5000 zł
Fryderyk Chopin
1.II.1987
1.XII.1988
10 000 zł
Stanisław Wyspiański
1.II.1989
20 000 zł
Maria Skłodowska-Curie
1.XII.1989
50 000 zł
Stanisław Staszic
50 000 zł
Stanisław Staszic
wersja 2
----------
Pałac Staszica w Warszawie
1.II.1990
100 000 zł
Stanisław Moniuszko
100 000 zł
Stanisław Moniuszko
wersja 2
----------
Teatr Wielki w Warszawie
1.XII.1989
200 000 zł
godło PRL
----------
Warszawa
500 000 zł
Henryk Sienkiewicz
----------
"Trylogia"
500 000 zł
Henryk Sienkiewicz
wersja 2
----------
"Trylogia"
1 000 000 zł

Władysław Reymont
----------
pejzaż wiejski
1 000 000 zł

Władysław Reymont
wersja 2
----------
pejzaż wiejski
2 000 000 zł
Ignacy Jan Paderewski
----------
Godło Polski z 1919
2 000 000 zł
Ignacy Jan Paderewski
wersja 2
----------
Godło Polski z 1919

Ostatnim banknotem PRL -u było prowizoryczne 200 000 zł. Banknot ten wydany 1 grudnia 1989 ze względu na brak zabezpieczeń był bardzo krótko w obiegu. 27 grudnia 1989 ustawą Sejmu PRL nastąpiła zmiana nazwy państwa na Rzeczpospolita Polska.

Ciekawostki

  • Banknoty 10 zł i 20 zł z 1982, drukowane na poślednim papierze i bez skomplikowanego znaku wodnego (znak wodny jako deseń) wyparły zbyt kosztowne w produkcji monety o tym samym nominale. Krótko przed upadkiem PRL w 1989 banknoty te praktycznie całkowicie zniknęły z rynku.
  • Banknoty 50-złotowe (ze Świerczewskim ) pod koniec okresu ich emitowania drukowano bez znaku wodnego.
  • 1 grudnia 1989 weszły do obiegu banknoty 200 000 zł, ale bardzo szybko zostały wycofane, ponieważ wykonane zostały bez zabezpieczeń, co niesłychanie upraszczało ich fałszowanie. Poza tym zostały zaprojektowane zupełnie inaczej i radykalnie różniły się od wszystkich innych banknotów.
  • Banknot 100 000 zł wydany w 1990 roku, a więc już po zmianie oficjalnej nazwy państwa na Rzeczpospolita Polska , ma jeszcze napis "Polska Rzeczpospolita Ludowa" i orła bez korony.
  • Wydane w 1990 - 1992 banknoty 500 000 zł, 1 000 000 zł i 2 000 000 zł mają już orła w koronie i napis "Rzeczpospolita Polska" zamiast "Polska Rzeczpospolita Ludowa".
  • Pierwsza seria banknotu 2.000.000 zł zawierała błąd. Na stronie odwrotnej widniał napis Sejm Konstytucyjy zamiast Sejm Konstytucyjny. W kolejnych seriach błąd został poprawiony.
  • Do połowy 1993 r. z obiegu praktycznie zniknęły banknoty 200, 2 000 i 20 000 zł.
  • 16 listopada 1993 wprowadzono do obiegu nowsze wersje banknotów 50 000, 100 000, 500 000, 1 000 000 i 2 000 000 zł, zewnętrznie różniące się nieznacznie od poprzednich kolorystyką (m.in. nominał na stronie przedniej banknotu miał odcień czerwonawy, zamiast niebieskawego lub szarobrązowego jak dotąd, i świecił w promieniach UV) oraz faktem, że także 50 i 100-tysięczne miały już orła w koronie i napis Rzeczpospolita Polska zamiast Polska Rzeczpospolita Ludowa. Banknoty te otrzymały też nowe widoczne dla oka zabezpieczenie w postaci paska z tworzywa sztucznego.
  • Zanim doszło do denominacji, planowano wprowadzić do obiegu banknot o nominale 5'000'000 zł, zawierający wizerunek Józefa Piłsudskiego . Projekt wykonał autor obowiązującej wówczas serii banknotów, Andrzej Heidrich , ale w związku z podjętą decyzją o denominacji nie został wprowadzony. Ostatecznie dopiero w 2006 r. PWPW wydrukowała okazyjne i nieobiegowe repliki banknotu na papierze bez zabezpieczeń w nakładzie 7500 szt.[1] Na replice banknotu widnieje data 12 maja 1995 r. Część nakładu (3000 sztuk) stała się jednym z elementów zestawów kolekcjonerskich "80. Rocznica Przewrotu Majowego" wyemitowanych 26.04.2006 r. przez Mennicę Polską . Oprócz repliki banknotu w skład tych zestawów wchodził medal przedstawiający ww. banknot oraz klipa z wizerunkiem Józefa Piłsudskiego[2].
  • Fragment banknotu o nominale 1000 złotych (emisja z 1975 r.), przedstawiającego Mikołaja Kopernika, został umieszczony na okładce płyty Complete Greatest Hits zespołu Foreigner (litera "p" w wyrazie "Complete")[3]

Bibliografia

  • Czesław Miłczak: Katalog banknotów polskich 1916-1994. Warszawa : Semafic, 2000 . . 
  • Czesław Miłczak: Katalog polskich pieniędzy papierowych od 1974. Warszawa : Semafic, 2005 . . 
  • J.A. Szwagrzyk: Pieniądz na ziemiach Polskich X-XX w.. Wrocław : 1973 . 
  • Janusz Parchimowicz: Katalog banknotów polskich i z Polską związanych. Szczecin : Nefryt, 2009 . 

Zobacz też

Przypisy

  1. J. Parchimowicz: Katalog banknotów polskich i z Polską związanych, wyd. 10, wyd. Nefryt, Szczecin 2009, str. 308
  2. 80. Rocznica Przewrotu Majowego na www.numizmatyczny.pl
  3. ilustracja w angielskiej Wikipedii

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Banknoty polskie w latach 1944-1996":

Dziady (zwyczaj) ...

Pęcice ...

Ren ...

Biegun północny ...

Cmentarz Pietraszuński w Kownie ...

Rak języka ...

Mieszko II Lambert ...

Nadciśnienie tętnicze ...

Wincenty Okołowicz ...

Adwentyzm ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Banknoty polskie w latach 1944-1996":

Potęgi (plansza 1) ...

Świat roślinny i zwierzęcy w Polsce (plansza 16) ...

Procenty i promile (plansza 16) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie