Baskowie
Baskowie - naród zamieszkujący tereny na granicy Hiszpanii i Francji nad Zatoką Biskajską. W chwili obecnej żyje około 10 milionów Basków, z czego 2,3 miliona w Hiszpanii, około 285 tysięcy we Francji i kilka milionów na emigracji (głównie w Ameryce Łacińskiej).
Historia
Pochodzenie Basków jest nieznane. Najprawdopodobniej wywodzą się od ludności, która zamieszkiwała znaczną część Europy przed przybyciem Indoeuropejczyków (II tysiąclecie p.n.e.). W starożytności nie ulegli celtyzacji i romanizacji, jak inne ludy Półwyspu Iberyjskiego. Baskowie mówią językiem, który nie wywodzi się z języków indoeuropejskich, wykazuje za to pewne podobieństwo do dialektów, którymi posługują się pewne odosobnione populacje w dolinach Kaukazu. Interesujący przyczynek do badania pochodzenia Basków dają studia nad grupami krwi. Otóż gen grupy krwi B praktycznie u nich nie występuje, zaś częstość występowania grupy krwi 0 jest najwyższa w Europie. Ok. 35% ludności baskijskiej ma grupę krwi Rh-, podczas gdy w Europie czynnik Rh nie występuje w około 15 przypadkach na 100.
Baskijska moneta z I w. bite w Pampelunie
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego uzyskali niezależność. Wizygoci i Arabowie nie zdołali opanować ich ziem (z wyjątkiem okolic Pampeluny). Początki baskijskiej państwowości związane są z powstałym w 824 roku Królestwem Pampeluny, później znanym jako Królestwo Nawarry, które pod względem terytorialnym zbliżone było do obecnego obszaru Kraju Basków. Za rządów króla Sancha III Wielkiego (ok. 1000-1035) królestwo to było największą potęgą chrześcijańską na Półwyspie Iberyjskim. Po niemalże czterech wiekach panowania rodzimej dynastii, w roku 1200, w wyniku niepokojów wewnętrznych prowincje Gipuzkoa, Araba i Bizkaia oderwały się od Królestwa Nawarry i zostały włączone do Królestwa Kastylii, jednak monarcha kastylijski musiał przysiąc, że będzie przestrzegał Statutów Nawarry (tzw. fueros), a władzę sprawował przez wicekróla. Baskowie mieli podlegać nie królowi Kastylii, lecz lokalnym zgromadzeniom. Porozumienie to rozciągało się na wszystkie cztery jednostki terytorialne – Arabę, Gipuzkoę, Bizkaię i Nawarrę i było ratyfikowane przez kolejnych monarchów hiszpańskich. Pomimo włączenia do wielkiego organizmu państwowego, terytoria zamieszkane przez Basków charakteryzowała polityczna odrębność. Wybitni Baskowie byli wybitnymi Hiszpanami: ministrami Korony, wojownikami, konkwistadorami w Nowym Świecie, administratorami, misjonarzami.
Inne hasła zawierające informacje o "Baskowie":
1933
...
1980
...
1993
...
Etymologia nazw państw
...
Wielka wędrówka ludów
...
Język baskijski
...
Kraj Basków
...
Mitologia baskijska
...
Filip III Śmiały
...
Terroryzm
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Baskowie":
025 Państwo Franków (plansza 8)
...
236. Europa jedna czy nadal podzielona? (plansza 9)
...
103. Zróżnicowanie językowe ludności świata (plansza 12)
czeczeński. Niektórzy badacze zaliczają do tej grupy także język baskijski, którym mówią Baskowie, czyli mieszkańcy Francji oraz Hiszpanii.
...
|