Benedykt IX, papież – jego
pontyfikat
przypadał w okresie od
21 października
1032 – wrzesień
1044
,
10 marca
–
1 maja
1045,
8 listopada
1047 –
17 lipca
1048
.
Właściwie Teofilatto di Tuscolo, ur. 1012. Był bratankiem dwóch poprzednich papieży:
Benedykta VIII
i
Jana XIX
. Jedyny papież sprawujący swój urząd w trzech odrębnych okresach (
21 października
1032 – wrzesień 1044,
10 marca
–
1 maja
1045,
8 listopada
1047 –
17 lipca
1048). Na tronie papieskim został osadzony przez swojego ojca, Alberyka, który Stolicę Piotrową traktował jako dziedzictwo rodzinne. Miał wówczas około 20 lat, a nie, jak wcześniej przypuszczano, około 12. O jego pierwszym pontyfikacie niewiele wiadomo oprócz tego, że przewodził dwóm lub trzem
synodom
i nadał przywileje wielu kościołom i klasztorom. Nalegał na
Brzetysława
, księcia Czech, by ten znalazł odpowiednie miejsce, w którym by mogło spocząć ciało
św. Wojciecha
po zabraniu go z Polski.
W
1037
roku udał się na północ, na spotkanie z cesarzem
Konradem
. Przy tej okazji nałożył
ekskomunikę
na swojego przeciwnika, arcybiskupa Heriberta z Mediolanu. W tym samym roku scentralizował
Kurię Rzymską
. W 1044 jedno ze stronnictw, wykorzystując jako argument rozwiązły tryb życia Benedykta, wywołało poważne rozruchy, w wyniku których utracił on tron papieski. W jego miejsce obrano Jana, biskupa Sabiny (papież
Sylwester III
).
W tym samym roku Benedyktowi udało się wypędzić Sylwestra, zrezygnował on jednak z objęcia urzędu. Jak się wydaje, przyczyną rezygnacji był fakt, iż był żonaty. Ponadto Jan Gratian zaoferował mu tysiąc funtów srebra w zamian za wyzbycie się papieskich ambicji. Sam Gratian został wybrany papieżem i przyjął imię
Grzegorza VI
(maj 1045). Wówczas na scenie pojawił się Benedykt, który obalił Grzegorza. Doprowadziło to do interwencji króla Henryka III. Benedykt, Sylwester i Grzegorz zostali oficjalnie pozbawieni stanowiska papieża (w 1046), a na następcę świętego Piotra wybrano Klemensa II.
W listopadzie 1047 roku Benedykt ponownie najeżdża Rzym. Zdobywa tron papieski przy pomocy Bonifacego, margrabiego Toskanii, oraz innych Toskańczyków. Kilka miesięcy później zostaje usunięty przez papieża
Damazego II
.
Jego dalsze losy są niepewne. Początkowo nie zrezygnował z roszczeń do papiestwa i w kwietniu 1049 został ekskomunikowany przez
Leona IX
. 19 września 1055 występuje w akcie donacyjnym na rzecz opactwa SS. Cosma e Damiano in Trastevere, nadal używając tytułu papieskiego. Zmarł krótko przez 9 stycznia 1056 w opactwie Grottaferrata. Być może przed śmiercią wyrzekł się roszczeń do godności papieskiej. Opat Łukasz z Grottaferrata (zm. 1085) wspomina bowiem, że pozbawiony tronu papieskiego Benedykt zmarł w tym opactwie jako pokutnik za czasów opata Bartłomieja (zm. 1065). Wielu historyków odnosi się jednak do tego przekazu sceptycznie.
Źródła
