Nieistniejący kościół Bazylianów w Bereweczu

Kościół Zmartwychwstania Pańskiego w Białymstoku , częściowo wzorowany na kościele w Berezweczu

Berezwecz ( biał. Беразьве́чча) – miejscowość na Białorusi , przed wojną wieś na terenie Polski w ówczesnym powiecie głębockim , w dawnym województwie wileńskim . Berezwecz stanowił garnizon macierzysty Batalionu KOP "Berezwecz" . Obecnie Berezwecz jest północno-wschodnią częścią miasta Głębokie .

Historia

W 1637 wojewoda i starosta mścisławski Józef Korsak funduje tu klasztor bazylianów . Na miejscu drewnianego klasztoru w latach 1756 - 1767 wzniesiono murowany zespół kościelno-klasztorny w stylu barokowym według projektu J.K. Glaubitza . Klasztor i kościół wzniesione były na północnym brzegu jez. Wielkiego. Przy klasztorze funkcjonowała sześcioklasowa szkoła. Po kasacie bazylianów klasztor i koścół w 1839 przejęli prawosławni. W okresie II Rzeczypospolitej kościół służył jako świątynia katolicka (kościół wysadzony został w roku 1970 ), a w dawnym klasztorze kwaterował Korpus Ochrony Pogranicza .

Po agresji sowieckiej na Polskę Armia Czerwona zajęła Berezwecz 18 września 1939 . Dawny budynek klasztorny przekształcony został przez NKWD na więzienie śledcze. W czerwcu 1941 r., po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej NKWD dokonało masakry więźniów politycznych przetrzymywanych w Berezweczu.

Kościół został zburzony w 1970 przez władze ZSRR. Współcześnie budynek poklasztorny użytkowany jest nadal jako więzienie.

Miejsce martyrologii

Po inwazji III Rzeszy na ZSRR NKWD podjęło likwidację więzienia (patrz Masakry więzienne NKWD 1941 ). Kilkaset osób zlikwidowano w klasztorze, a pozostałych kilka tysięcy więźniów poprowadzono w kolumnie marszowej (dwanaście osób w szeregu, przy długości kolumny około 1500 m) w kierunku Połock - Witebsk . Po opuszczeniu Berezwecza przez Armię Czerwoną mieszkańcy miejscowości dotarli na teren więzienia. Za klasztorem w nie zasypanych dołach leżały okaleczone ciała. W klasztorze po rozbiciu świeżego muru wysypały się ciała żywcem zamurownych. Kolumna marszowa więźniów (bez jedzenia i picia) na "drodze śmierci" pozostawiała ciała. Więźniów zliwidowano za Dźwiną koło miejscowości Taklinowo dnia 25 czerwca 1941 . Do położonej na drodze kolumny więźniów strzelano z karabinów maszynowych, a z góry na drogę spadały bomby.

Od września 1941 klasztor użytkowali Niemcy. Było to miejsce kaźni: Rosjan, Białorusinów, Polaków, Żydów, Włochów i przedstawicieli innych narodowości. Więźniów mordowano na terenie klasztoru i lasu Borek położonego na zachodnim brzegu jeziora Wielkiego. Na terenie lasu znajduje się zagospodarowany cmentarz. Po lewej stronie wejścia od cmentarza znajduje się napis na kamiennej płycie w języku białoruskim - "Tu pochowano ciała ponad 27 tysięcy wojennych więźniów obozu śmierci Berezewecz i około 200 włoskich żołnierzy zamordowanych przez niemieckich - faszystowskich zaborców w 1941 - 1944 latach".

Na terenie lasu - cmentarza jest też pomnik z polskimi napisami, jeden z napisów brzmi: "Księża rozstrzelani 4 marca 1942 bł. Mieczysław Bohatkiewicz , bł. Władysław Maćkowiak , bł. Stanisław Pyrtek Beatyfikowani 13 czerwca 1999 przez Papieża Jana Pawła II ..".

Historycy szacują, że na terenie cmentarza spoczywa około 30 tys. osób, w tym także ofiary NKWD z lat 1939 - 1941 i po roku 1944 .

Zobacz też

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła i klasztor Bazylianów w Berezweczu

Bibliografia

• Zenobia Alejun, "Szlakiem martylologii kresowych Polaków", Zeszyt 4 (broszura), Civitas Chrystiana" Oddział w Kętrzynie, Kętrzyn , 2007 .

Linki zewnętrzne

• Radzima.org
• Berezwecz w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich , Tom I (Aa – Dereneczna) z 1880 r.

Na mapach: 55°09'02.38″N 27°41'27.71″E / 55.15066, 27.69103