|
Białowieża
Białowieża - (białorus. Белавежа, Bieławieža) — duża osada w Polsce położona w województwie podlaskim, na Równinie Bielskiej, w powiecie hajnowskim, w gminie Białowieża, nad Narewką, o charakterze małomiasteczkowym.
Wieś jest siedzibą gminy Białowieża oraz Białowieskiego Parku Narodowego, obejmującego 17% polskiej części Puszczy Białowieskiej. Białowieża jest także siedzibą sołectwa obejmującego miejscowości: Podolany, Krzyże i Zastawa. W Białowieży znajdują się Białowieska Stacja Geobotaniczna, początkowo Polskiej Akademii Nauk, obecnie Uniwersytetu Warszawskiego oraz Zakład Badania Ssaków Polskiej Akademii Nauk. W okresie międzywojennym gminę Białowieży zamieszkiwało około 9500 osób, w roku 1970 - 3566 osób, w roku 1980 - 3476 osób.
Miejscowość leży przy drodze wojewódzkiej nr 689 biegnącej z Bielska Podlaskiego. Od 2005 roku w Grudkach, oddalonych od Białowieży o 4 km, znajduje się pieszo-rowerowe polsko-białoruskie przejście graniczne. Białowieża była do 1994 roku punktem końcowym linii kolejowej do Hajnówki (niezrealizowany projekt z lat 30. XX wieku przewidywał dalsze przedłużenie tej linii przez Prużanę w dawnym województwie poleskim, aż do trasy linii kolejowej Brześć-Mińsk).
W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie białostockim.
Historia
Ślady obecności człowieka na terenie dzisiejszej gminy Białowieża wskazują, że osadnictwo istniało tu w młodszej epoce kamienia. Najstarsze ślady obecności ludzkiej pochodzą z neolitu, mają więc około 5 tysięcy lat. W roku 1827 w uroczysku Stara Białowieża odkryto cmentarzysko szkieletowe płaskie, zaś do roku 1976 zinwentaryzowano na terenie Białowieskiego Parku Narodowego 30 stanowisk kurhanów.
W XIII wieku okolice Białowieży były terenem przygranicznym dla księstwa mazowieckiego, księstwa wołyńskiego, księstwa litewskiego i plemion jaćwieskich. W tym okresie najazdy tatarskie, krzyżackie i później litewskie spowodowały wyludnienie się Puszczy Białowieskiej. Od początku panowania Władysława Jagiełły Białowieża należała do Polski. Pierwsze wzmianki o osadnictwie w Białowieży odnoszą się do roku 1639, gdy istniał tu folwark i dwór królewski króla Władysława IV Wazy. Następny dwór powstał w czasach panowania Augusta III Sasa. W roku 1775 roku wieś liczyła 20 domów. Po trzecim rozbiorze Rzeczypospolitej w 1795 r., Białowieża do 1915 roku znalazła się pod zaborem rosyjskim. Okoliczne obszary puszczy były podczas zaboru objęte powstaniami narodowymi. W okresie powstania listopadowego w roku 1831, cała straż leśna przyłączyła się do powstania. W czasie powstania styczniowego w 1863 r. walki z wojskami rosyjskimi prowadziły tu powstańcze oddziały Rogińskiego, Duchińskiego i Wróblewskiego. Od 1915 do końca 1918 roku teren Białowieży znajdował się pod okupacją II Rzeszy Niemieckiej. Po zakończeniu I Wojny światowej oddziały polskie wkroczyły do Białowieży na początku 1919 roku.
W czerwcu i lipcu 1920 roku w pobliżu Białowieży miały miejsce dwie niewielkie potyczki wojsk polskich z oddziałami wojsk radzieckich. W 1924 roku w Białowieży umieszczono Dyrekcję Okręgową Lasów Państwowych. W dniu 1 września 1939 r. Białowieżę zbombardowało Luftwaffe - bomby poważnie uszkodziły cerkiew, spadły także, nie czyniąc większych szkód, w pobliżu polowego szpitala wojskowego, umieszczonego krótko przed wojną w skrzydle pałacu. Po zajęciu Białowieży przez niemiecką 3 Dywizję Pancerną, przekazano Białowieżę Rosjanom, którzy okupywali ją w latach 1939-1941 i wysiedlili wiele osób na Syberię. Po ataku Niemiec na Związek Radziecki, Białowieżę okupowali Niemcy. 322 batalion niemieckiej policji dokonał w Białowieży i w jej okolicach (m.in. w żwirowni) licznych mordów na miejscowej ludności. Białowieża i jej okolice były terenem wzmożonych działań partyzantki. W roku 1943 działała tu brygada partyzancka "W imię Ojczyzny", radzieckie oddziały partyzanckie i oddziały AK. Od końca 1944 i w 1945 r. w rejonie Puszczy Białowieskiej operował oddział mjr. Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki".
W dniu 25 lipca 1944 Józef Stalin z delegacją PKWN (E. Osóbka-Morawski, A. Witos) w Moskwie podzielili Puszczę Białowieską pomiędzy RP a BSRR. Białowieża pozostała w Polsce.
Inne hasła zawierające informacje o "Białowieża":
Żubr
...
Borelioza
...
Wiąz pospolity
...
Białowieski Park Narodowy
...
Dworzec kolejowy
dla USA rozłożysty dach; styl neoromańskiRøyken (Norwegia; 1872?): prosty drewniany budynek dworca skandynawskiegoBiałowieża (Polska; 1897?): drewniany budynek w tradycji rosyjskiejOverbrook (Filadelfia; 1858, rozbud. lata 80. ...
Szkółka leśna
celu produkcji
sadzonek
drzew leśnych.Etykieta leśnego materiału rozmnożeniowego na szkółce leśnej Nadleśnictwa BiałowieżaPas zasiany sosną pospolitą na szkółce leśnej Nadleśnictwa Białowieża Linki zewnętrzne
Biuro Nasiennictwa ...
Stacja meteorologiczna
...
Zwierzyniec
śródleśna w Polsce położona w
woj. podlaskim
, w
pow. hajnowskim
, w
gminie Białowieża
Zwierzyniec
-
wieś
w
woj. świętokrzyskim
, w
pow. buskim
, w
gminie Busko-Zdrój
Zwierzyniec
...
Hajnówka
...
Puszcza Białowieska
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Białowieża":
227 Rozpad bloku państw ZSRR - (plansza 14)
...
Turystyka w Polsce (plansza 10)
zabytkami: Warszawa,
Łódź, Wrocław, Poznań oraz mniejsze
miejscowości: Żelazowa Wola, Nieborów,
Tykocin, Białowieża, Białystok.
...
Ochrona przyrody i krajobrazu w Polsce (plansza 24)
9 takich rezerwatów i planuje się utworzenie kilku następnych:
- Rezerwat Biosfery Białowieża (1976, rozszerzenie 2005)
- Rezerwat Biosfery Babia Góra (1976)
- Jezioro ...
|
