William Jefferson "Bill" Clinton (William Jefferson Blythe III)
Data i miejsce urodzenia	19 sierpnia 1946 Hope , Arkansas
42. Prezydent Stanów Zjednoczonych
Okres urzędowania	od 20 stycznia 1993 do 20 stycznia 2001
Przynależność polityczna	Partia Demokratyczna
Pierwsza Dama	Hillary Rodham Clinton
Wiceprezydent	Al Gore
Poprzednik	George Herbert Walker Bush
Następca	George Walker Bush
50. Gubernator stanu Arkansas
Okres urzędowania	od 9 stycznia 1979 do 19 stycznia 1981
Poprzednik	Joe Purcell
Następca	Frank D. White
52. Gubernator stanu Arkansas
Okres urzędowania	od 11 stycznia 1983 do 12 grudnia 1992
Poprzednik	Frank D. White
Następca	Jim Guy Tucker

William Jefferson "Bill" Clinton (ur. 19 sierpnia 1946 jako William Jefferson Blythe III) – w latach 1993 - 2001 42. prezydent USA , baptysta , mąż Hillary Clinton - Sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych w gabinecie Baracka Obamy

Dzieciństwo, młodość i edukacja

Urodzony w miasteczku Hope w stanie Arkansas . Pochodził z biednej rodziny. Jego ojciec, William Jefferson Blythe II, zginął w wypadku samochodowym na trzy miesiące przed narodzinami syna. Matka, Virginia Dell Cassidy, wyszła za Rogera Clintona w 1950 . Po ukończeniu 15. roku życia Bill oficjalnie przejął nazwisko od ojczyma. Bill wspomina ojczyma jako hazardzistę i alkoholika, który często bił żonę.

Mając kilka lat przeniósł się z matką z Hope do Hot Springs w stanie Arkansas . Bill był świetnym uczniem w szkole podstawowej i średniej. Śpiewał w chórze i namiętnie grał na saksofonie , myśląc nawet o karierze muzyka. Jako członek delegacji organizacji młodzieżowej spotkał prezydenta Kennedy'ego w Białym Domu . To spotkanie mogło mieć wpływ na jego decyzję o zostaniu politykiem, podobnie jak fakt wysłuchania przemówienia I Have a Dream Martina Luthera Kinga , którego młody Bill nauczył się na pamięć.

Ze swojej niskiej warstwy społecznej wybił się dzięki temu, że dostał się na Georgetown University w Waszyngtonie , gdzie uzyskał dyplom w dziedzinie stosunków międzynarodowych. Następnie studiował w University College w Oksfordzie (części Uniwersytetu Oksforda ) na prestiżowym stypendium Rhodesa. Potem ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Yale , gdzie poznał swoją żonę Hillary .

Kariera polityczna

Po ukończeniu studiów wrócił do Arkansas i pracował jako profesor prawa w uniwersytecie w stolicy stanu Little Rock . W 1974 wystartował w wyborach do Kongresu, ale przegrał. W 1976 został wybrany na prokuratora generalnego stanu Arkansas. W 1978 zwyciężył w wyborach gubernatorskich. Przegrał kolejne wybory na gubernatora w 1980 , ale potem ponownie wygrał w 1982 , 1984 , 1986 , 1988 i 1990 . Piastował urząd gubernatora Arkansas aż do 1992 .

Kampania prezydencka

Na początku kampanii wyborczej przed wyborami w 1992 George H. W. Bush , urzędujący republikański prezydent ubiegający się o kolejny wybór, wydawał się niezwyciężony. Po błyskotliwym zwycięstwie USA w Wojnie w Zatoce Perskiej w 1991 notowania popularności prezydenta były bardzo wysokie. Co więcej, za rządów Busha zakończyła się globalna konfrontacja ze Związkiem Radzieckim i nastąpił koniec zimnej wojny .

Przy tak silnej pozycji prezydenta, wielu najlepszych kandydatów Partii Demokratycznej (na przykład Mario Cuomo ) nie miało ochoty stawać do wyborów, w których przegrana wydawała się pewna. Otworzyło to drzwi dla kandydatów z drugiego szeregu partii. Jednym z nich był Bill Clinton, mało znany gubernator z Arkansas, jednego z najbardziej zacofanych stanów USA. Pomimo rewelacji o różnych skandalach, Clinton zdołał zdobyć nominację swojej partii.

W tym samym czasie popularność prezydenta Busha zaczęła stopniowo spadać. Społeczeństwo amerykańskie, po zakończeniu zimnej wojny, chciało prezydenta, który poświęciłby całą swoją uwagę problemom gospodarczym kraju, a nie polityce zagranicznej. Problemy gospodarcze wynikały z dokuczliwej recesji, która dotknęła gospodarkę USA właśnie przed wyborami. Clinton prowadził kampanię pod hasłem It's the economy, stupid, w luźnym tłumaczeniu Liczy się gospodarka, głupcze. Amerykanie zaczęli widzieć Busha jako człowieka nierozumiejącego ich problemów, bez jasnej recepty na poprawę sytuacji gospodarczej. Kolejnym ciosem dla szans Busha było pojawienie się silnego trzeciego kandydata, biznesmena z Teksasu Rossa Perota . Perot zabrał część głosów obu kandydatom, ale było oczywiste że większość głosów odciągnął od Busha.

Clinton wygrał wybory prezydenckie w 1992 zdobywając 43,3% głosów i 370 głosów elektorskich, George H. W. Bush (37,7% głosów i 168 głosów elektorskich), Ross Perot (19% głosów i 0 głosów elektorskich).

Prezydentura

Prezydent Clinton i Jan Paweł II

Clinton rozpoczął urzędowanie w silnej pozycji, mogąc liczyć na poparcie obu izb Kongresu kontrolowanych w tym czasie przez Demokratów. Po raz pierwszy od dwunastu lat władza wykonawcza i ustawodawcza znalazła się w rękach jednej partii, tak więc ekipa Clintona miała ambitne plany. W pierwszym roku urzędowania Clinton przeforsował przez Kongres budżet zwiększający opodatkowanie i zwiększający wydatki rządu w celu rozruszania amerykańskiej gospodarki, borykającej się wciąż ze skutkami recesji.

Najbardziej ambitną inicjatywą Clintona w tym okresie była próba całkowitego zreformowania amerykańskiego systemu ubezpieczeń zdrowotnych. Specjalna grupa pod przewodnictwem Hillary Clinton, żony prezydenta, przygotowała daleko idący pakiet reform, który miał na celu przekształcenie amerykańskiego systemu ubezpieczeń prywatnych na model zbliżony do tego używanego we wszystkich innych państwach uprzemysłowionych z dużo większą rolą dla rządu federalnego. Zdecydowany opór interesów związanych z prywatnymi spółkami ubezpieczeniowymi sprawił, że inicjatywa Clintona nie uzyskała poparcia w amerykańskim Kongresie.

Duża część społeczeństwa amerykańskiego nie była zadowolona z radykalnych działań Clintona i wyraziła to niezadowolenie w wyborach jesienią 1994 , oddając po raz pierwszy od 42 lat kontrolę obu izb Kongresu Partii Republikańskiej. Kontrola ta utrzymała się aż do końca prezydentury Clintona, zdecydowanie ograniczając jego pole manewru, i zmuszając go do współpracy z partią Republikańską.

Ponownie wygrał wybory prezydenckie w 1996 zdobywając 50% głosów, senator Robert Dole (42% głosów) i Ross Perot (8% głosów).

10 lipca 1997 prezydent Clinton złożył oficjalną wizytę w Polsce , przemawiając na Placu Zamkowym w Warszawie .

Skandale

Podczas prezydentury Bill Clinton borykał się z szeregiem skandali, których badania przez Kongres i Departament Sprawiedliwości ciągnęły się przez całą jego prezydenturę i ostatecznie zaowocowały głosowaniem za jego impeachmentem (czyli usunięciem z urzędu) przez Izbę Reprezentantów 19 grudnia 1998 . Był to tylko drugi taki przypadek w historii Stanów Zjednoczonych. Próba usunięcia nie udała się, gdyż Clinton został uniewinniony przez głosowanie Senatu z 12 lutego 1999 , stosunkiem 55 do 45 głosów. Zdania na temat winy Clintona w społeczeństwie amerykańskim są wysoce podzielone. Większa część społeczeństwa twierdzi, że Clinton był dobrym prezydentem i nie popełnił poważniejszych nieprawidłowości, a próba odsunięcia go od prezydentury była posunięciem wyłącznie politycznym (w trakcie procesu impeachmentu jego aprobata wynosiła ponad 60% według sondaży). Pewna część społeczeństwa (głównie konserwatywni Republikanie) uważają z kolei Clintona za jednego z najgorszych i najbardziej niemoralnych prezydentów w amerykańskiej historii.

Po jesieni 1994, gdy w kongresie zdobyli większość Republikanie, izba ta rozpoczęła serię śledztw w poszukiwaniu nieprawidłowości i przestępstw Clintona i jego najbliższych współpracowników, popełnionych w trakcie jego prezydentury i wcześniej w Arkansas gdy był gubernatorem stanu. Już wcześniej śledztwa w tych sprawach prowadził również Departament Sprawiedliwości. Rolę główną odgrywała tu tzw. afera Whitewater , od Whitewater Development Corporation, zbankrutowanej spółki, w której rodzina Clintonów miała udziały. Kierownicy spółki zostali postawieni przed sądem pod zarzutem przestępstw finansowych. Istniały podejrzenia, że Clinton i jego żona również popełnili przestępstwa, choć ostatecznie nie udało się tego udowodnić. Demokraci twierdzili, że te śledztwa wynikają z pobudek politycznych.

Kolejny skandal z początku obracał się wokół Pauli Jones , pracownicy rządu stanowego, która oskarżyła Clintona o molestowanie seksualne . Choć sąd oddalił sprawę uznając oskarżenia za bezpodstawne, w trakcie jej Clinton musiał złożyć zeznania. Nieco wcześniej pojawiły się niesprecyzowane pogłoski, że już jako prezydent Clinton miał romans z młodą pracownicą Białego Domu, Monicą Lewinsky . Podczas zeznań Clinton zaprzeczył, jakoby miał z nią stosunki seksualne. Gdy wyszło na jaw, że romans ten miał miejsce, Kongres zarzucił Clintonowi składanie fałszywych zeznań i blokowanie działań organów sprawiedliwości (obstruction of justice) i rozpoczął proces impeachmentu. Clinton bronił się twierdząc, że jego zeznania nie były kłamstwem, bazując to na dosyć chwiejnym rozumowaniu, że miał miejsce tylko seks oralny , który nie może być uznany za pełny stosunek seksualny. Bardziej ogólnie Clinton bronił się też twierdząc, że nieujawnienie prawdy w tak osobistej sprawie nie powinno być uznane za poważne przestępstwo. Ostatecznie Senat uznał te argumenty i uniewinnił Clintona.

Krytyka prezydentury

W trakcie prezydentury doszło do największego ludobójstwa od czasu II wojny światowej. Gabinet Clintona przez długi okres nie chciał uznać (nazwać) wydarzeń w 1994 roku w Rwandzie jako ludobójstwo. USA głosowało także za wycofaniem całkowitym sił ONZ z zagrożonych obszarów co było praktycznym przyzwoleniem na ludobójstwo. Mimo licznych zapowiedzi w trakcie kampanii przedwyborczej zwlekał z jakimkolwiek działaniami w celu powstrzymania tego konfliktu tłumacząc się "europejskimi sojusznikami". Dopiero masakra w Srebrenicy zmieniła jego nastawienie.

Gabinet Billa Clintona (1993-2001)

Administracja Białego Domu

Funkcja/ Departament	Zdjęcie	Imię i nazwisko	Kadencja
			Od	Do
Prezydent		Bill Clinton	20 stycznia 1993	20 stycznia 2001
Wiceprezydent		Al Gore	20 stycznia 1993	20 stycznia 2001
Dyplomacja		Warren Christopher	20 stycznia 1993	17 stycznia 1997
		Madeleine Albright	23 stycznia 1997	20 stycznia 2001
Skarb		Lloyd Bentsen	20 stycznia 1993	22 grudnia 1994
		Robert Rubin	11 stycznia 1995	2 lipca 1999
		Lawrence Summers	2 lipca 1999	20 stycznia 2001
Obrona		Les Aspin	20 stycznia 1993	3 lutego 1994
		William Perry	3 lutego 1994	23 stycznia 1997
		William Cohen	24 stycznia 1997	20 stycznia 2001
Sprawiedliwość		Janet Reno	11 marca 1993	20 stycznia 2001
Zasoby wewnętrzne		Bruce Babbitt	22 stycznia 1993	2 stycznia 2001
Rolnictwo		Mike Espy	22 stycznia 1993	31 grudnia 1994
		Daniel Glickman	30 marca 1995	19 stycznia 2001
Handel		Ronald Brown	22 stycznia 1993	3 kwietnia 1996
		Mickey Kantor	12 kwietnia 1996	21 stycznia 1997
		William Daley	30 stycznia 1997	19 lipca 2000
		Norman Mineta	20 lipca 2000	20 stycznia 2001
Praca		Robert Reich	22 stycznia 1993	10 stycznia 1997
		Alexis Herman	1 maja 1997	20 stycznia 2001
Zdrowie		Donna Shalala	20 stycznia 1993	20 stycznia 2001
Edukacja		Richard Riley	21 stycznia 1993	20 stycznia 2001
Budownictwo		Henry Cisneros	22 stycznia 1993	19 stycznia 1997
		Andrew Cuomo	29 stycznia 1997	20 stycznia 2001
Transport		Federico Peña	21 stycznia 1993	14 lutego 1997
		Rodney Slater	14 lutego 1997	20 stycznia 2001
Energetyka		Hazel O'Leary	22 stycznia 1993	20 stycznia 1997
		Federico Peña	12 marca 1997	30 czerwca 1998
		Bill Richardson	18 sierpnia 1998	20 stycznia 2001
Weterani		Jesse Brown	22 stycznia 1993	3 lipca 1998
		Togo D. West, Jr.	5 maja 1998	10 lipca 2000

Nominacje do składu Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych

Clinton był jednym z najpopularniejszych prezydentów - świadczy o tym poziom jego aprobaty

• Ruth Bader Ginsburg w 1993
• Stephen Breyer w 1994
  (obie zatwierdzone przez Senat )

Zobacz też

• kandydaci demokratów na urząd Prezydenta
• Wybory prezydenckie w USA w 1992 roku
• Wybory prezydenckie w USA, 1996