Elliot Lee Richardson (ur.
20 lipca
1920
, zm.
31 grudnia
1999
) –
amerykański
polityk
, członek
gabinetów
prezydentów
Richarda Nixona
i
Geralda Forda
. Znany jest głównie z tego, iż odegrał w opinii wielu pozytywną rolę w pamiętnej
aferze Watergate
, kiedy, jako prokurator generalny, odmówił wykonania polecenia Nixona, czyli zdymisjonowania specjalnego prokuratora zajmującego się sprawą
Archibalda Coksa
.
Richardson stanowi swego rodzaju polityczny ewenement w historii politycznej Stanów Zjednoczonych. Jest bowiem jedyną osobą, która kiedykolwiek zajmowała aż cztery stanowiska w gabinecie, a więc stała na czele czterech resortów: sekretarza zdrowia i edukacji (
1970
-
1973
), sekretarza obrony (
1973
), prokuratora generalnego (
1973
) oraz sekretarza handlu (
1976
-
1977
).
Wczesne lata
Elliot Richardson przyszedł na świat w stolicy
stanu
Massachusetts
Bostonie
. W roku
1941
ukończył
nauki prawne
na prestiżowym
Uniwersytecie Harvarda
. W czasie studiów był prezesem i redaktorem pisma Harvard Law Review.
W
1942
zgłosił się do służby w
US Army
. Brał udział w walkach w
Europie
, w tym w desancie w
Normandii
. Kiedy wstępował w szeregi armii otrzymał stopień
szeregowego
. Opuszczał zaś ją w stopniu
porucznika
(
1945
). W uznaniu zasług otrzymał szereg odznaczeń, w tym Purpurowe Serce (
ang.
Purple Heart).
Wczesna kariera publiczna
Richardson, który najpierw pełnił funkcję asystenta (tzw. Law Clerk)
sędziego
Learneda Handa (federalny sąd apelacyjny), został także asystentem sędziego
Sądu Najwyższego
Felixa Frankfurtera. W
1949
został członkiem jednej z prominentnych bostońskich firm prawniczych, z którymi związany był potem przez długi czas.
Następnymi pozycjami jakie zajmował, zanim nie wszedł w skład gabinetu prezydenckiego, były:
Kariera w Gabinecie Stanów Zjednoczonych
W
1970
mianowany 9. sekretarzem zdrowia, edukacji i usług publicznych Stanów Zjednoczonych (ang. United States Secretary of Health, Education, and Welfare) w gabinecie prezydenta Nixona. Była to pierwsza i położona najniżej w hierarchii funkcja, mówić językiem europejskiej nomenklatury, ministerialna jaką sprawował. Ale z drugiej strony sprawował ją najdłużej, bo do stycznia
1973
.
Sekretarz obrony
Richardson jako sekretarz obrony
W styczniu
1973
Nixon nominował go na stanowisko 11. sekretarza obrony (United States Secretary of Defense). Zgodnie z konstytucją jest to szósta osoba (po
wiceprezydencie
, spikerze
Izby Reprezentantów
,
przewodniczącym pro tempore Senatu
oraz sekretarzach stanu i skarbu) w
linii sukcesji prezydenckiej
. A także jedna z najbardziej wpływowych osób w państwie, jako że opowiadająca za siły zbrojne wielkiego mocarstwa.
30 stycznia
tego roku Richardson został zaprzysiężony na ten urząd, najwyższy w hierarchii, jaki zajmował. Prasa opisała go wówczas jako "doskonałego menedżera i administratora, prawdopodobnie najlepszego w gabinecie". W czasie swych przesłuchań przed mającą wystawić mu ocenę przed głosowaniem kandydatury w Senacie Richardson poparł wyraźnie nixonowską politykę odprężenia w stosunkach międzynarodowych, wycofania się z
wojny wietnamskiej
, redukcji broni strategicznej po obu stronach oraz w kwestii stosunków z partnerami z
NATO
. I taką politykę jako sekretarz prowadził.
Prokurator generalny
Richardson długo nie piastował funkcji szefa departament obrony, gdyż w maju
1973
Nixon zdecydował o przesunięciu go na stanowisko prokuratora generalnego Stanów Zjednoczonych (United States Attorney General), które jest uplasowane pozycję niżej w hierarchii po sekretarzu obrony, ale i tak pozostaje jednym z głównych filarów administracji.
Richardson, 69 osoba piastująca to stanowisko, zasłynął głównie za sprawą swego stanowiska wobec
afery Watergate
. Kiedy Nixon nakazał mu zwolnienie specjalnego prokuratora badającego tę sprawę,
Archibalda Coksa
, Richardson odmówił i podał się do dymisji. Następnie Nixon rozkazał to samo jego zastępcy Williamowi Ruckelshausowi, który postąpił dokładnie tak samo, jak jego zwierzchnik. Dopiero trzeci w kolejce, specjalny prawnik rządowy (United States Solicitor General) Robert Bork to uczynił. Wydarzenia te przeszły do historii jako "Masakra Sobotniej Nocy" (Saturday night massacre).
W sumie urząd szefa wymiaru sprawiedliwości Richardson pełnił od
25 maja
do
20 października
1973
.
Jako prokurator generalny, Richardson nadzorował sprawę kryminalną prowadzoną przeciwko ówczesnemu wiceprezydentowi
Spiro T. Agnew
.
Sekretarz handlu
Po ustąpieniu Nixona, czyli w okresie administracji Geralda Forda, Richardson najpierw służył jako
ambasador
w
Wielkiej Brytanii
(
1975
-
1976
).
Jego ostatnią pozycją w gabinecie była funkcja 28. sekretarza handlu (United States Secretary of Commerce), którą pełnił od
2 lutego
1976
do
20 stycznia
1977
, czyli samego końca administracji Forda.
Polityczna emerytura
Nie udało mu się powrócić do polityki, kiedy w
1984
kandydował w prawyborach
Partii Republikańskiej
o miejsce w Senacie z Massachusetts, zwolnione przez
Paula Tsongasa
. Pokonał go wówczas Ray Shamie, który z kolei został pokonany przez kandydata
demokratów
Johna Kerry'ego
stosunkiem 55,1 – 44% oddanych głosów.
W
1994
poparł prezydenta
Billa Clintona
w czasie, kiedy był oskarżony przez Paulę Jones. W
1998
Clinton odznaczył do Prezydenckim Medalem Wolności (Presidential Medal of Freedom), najwyższym cywilnym odznaczeniem w USA.
Richardson zmarł w rodzinnym Bostonie. Dziś jest pamiętany głównie ze względu na swoją "pozytywną" rolę w okresie afery Watergate.
Ciekawostka
Podczas konwencji wyborczej Partii Republikańskiej w
1976
otrzymał jeden głos jako kandydat na prezydenta.
Zobacz też
Poprzednik Walter H. Annenberg | | Ambasador w Wielkiej Brytanii
1975
-
1976
| | Następca Anne L. Armstrong |