|
Bitwa o Anglię
Bitwa o Anglię - kampania powietrzna nad południową i centralną Anglią, toczona między niemieckim lotnictwem Luftwaffe a brytyjskim RAF, w czasie drugiej wojny światowej, w okresie od 10 lipca do 31 października 1940 roku. Określana jest też jako bitwa o Wielką Brytanię, zwłaszcza w historiografii brytyjskiej (Battle of Britain). Była to pierwsza kampania toczona wyłącznie za pomocą lotnictwa.
Przedział czasowy bitwy podany w tym artykule (10 lipca - 31 października) został wprowadzony przez historyków brytyjskich i odnosi się do okresu najintensywniejszych nalotów odbywających się w trakcie dnia. Historycy niemieccy zaś częściej używają przedziału czasowego sierpień 1940 - maj 1941 (wówczas Niemcy wycofali swoje jednostki lotnicze z tych rejonów i przerzucili je na wschód, włączając je w plan Barbarossa).
Przyczyny starcia
Po zdobyciu Francji, Adolf Hitler oczekiwał, że Wielka Brytania wycofa się z wojny, korzystając z niemieckiej oferty pokojowej i da Niemcom wolną rękę w działaniach w Europie. W początkowych planach niemieckich nie leżało natomiast zdobycie Wielkiej Brytanii. Wobec stanowczego odrzucenia niemieckich sugestii pokojowych przez rząd brytyjski pod przewodnictwem premiera Winstona Churchilla, Hitler zarządził przygotowania do inwazji morskiej na Wyspy Brytyjskie, pod kryptonimem Seelöwe (Lew Morski). Operacja inwazyjna, borykająca się z dużymi problemami logistycznymi po stronie niemieckiej, nieprzygotowanej do szybkiego zapewnienia licznych środków transportu morskiego, miała według dyrektyw być gotowa na połowę sierpnia. Warunkiem koniecznym do realizacji tego planu było osiągnięcie przewagi w powietrzu poprzez zniszczenie brytyjskiego lotnictwa w powietrzu i na ziemi, co stało się głównym celem niemieckim bitwy o Anglię. W początkowych jej fazach celami ponadto było niszczenie brytyjskiej floty i żeglugi, zwłaszcza na kanale La Manche, a w środkowej, decydującej fazie, stało się nim niszczenie brytyjskiego przemysłu lotniczego. Ubocznym celem była izolacja Wielkiej Brytanii przez niszczenie transportu morskiego, wpływające na złamanie chęci oporu. Wobec nie osiągnięcia przewagi w powietrzu, począwszy od czwartej fazy (7 września 1940) głównym celem niemieckim stało się złamanie chęci oporu w społeczeństwie brytyjskim, zmierzające do wycofania się Wielkiej Brytanii z wojny.
Bezpośrednie przygotowanie i przebieg
Luftwaffe zostało do bitwy zgrupowane w 3 Floty Powietrzne (Luftflotten). Luftflotte 2, dowodzona przez marszałka (Generalfeldmarschall) Alberta Kesselringa była odpowiedzialna za bombardowanie południowowschodniej Anglii i Londynu, Luftflotte 3, dowodzona przez marszałka Hugo Sperrle miała bombardować południozachodnią i północnozachodnią Anglię, a Luftflotte 5, dowodzona przez Generaloberst Hansa-Jürgena Stumpff, rozmieszczona w Norwegii, miała atakować północą Anglię i Szkocję. Pod koniec kampanii, nieznaczny udział w niej wziął również korpus lotnictwa włoskiego (Corpo Aereo Italiano). Początkowo Niemcy oceniali, że wystarczą im cztery dni na pokonanie lotnictwa myśliwskiego na południu Anglii i dalsze cztery tygodnie na zniszczenie celów naziemnych na pozostałym obszarze kraju, w tym przemysłu lotniczego. Ataki miały być skierowane najpierw na lotniska na wybrzeżu, następnie przesuwane w głąb lądu, w kierunku Londynu.
W kampanii tej historycy wyróżniają pięć faz, różniących się rodzajem i natężeniem działań: pierwsza od 10 lipca do 7 sierpnia, druga od 8 sierpnia do 23 sierpnia, trzecia od 24 sierpnia do 6 września, czwarta od 7 do 30 września i piąta od 1 do 31 października. We wcześniejszej historiografii bitwę dzielono na cztery fazy: 8 - 18 sierpnia, 19 sierpnia - 5 września, 6 września - 5 października i 6 - 31 października, lecz podział na pięć faz jest bardziej adekwatny do przebiegu kampanii i zmian rodzaju walk.
W pierwszej fazie od 10 lipca do 7 sierpnia miała miejsce początkowa próba odcięcia Wielkiej Brytanii przez niszczenie jej żeglugi na kanale La Manche oraz portów, jak również sondaż brytyjskiej obrony myśliwskiej. Druga faza, począwszy od 8 sierpnia do 23 sierpnia, cechowała się znaczną intensyfikacją niemieckich działań przeciw żegludze i podjęciem pierwszej próby zniszczenia brytyjskiego lotnictwa myśliwskiego. W tej fazie atakowano lotniska na południu Anglii oraz porty i konwoje morskie. Główne uderzenie niemieckie, o kryptonimie Adlertag (Orli dzień) było planowane na 10 sierpnia, lecz ostatecznie na skutek warunków pogodowych zostało przesunięte na 13 sierpnia. Uderzenie to nie zostało jednak skoordynowane i zostało odparte przez lotnictwo alianckie. Brytyjczycy zachowali lotniska w stanie używalności i utrzymali panowanie w powietrzu; straty niemieckie - 450 samolotów, brytyjskie - 153. Przekreśliło to szansę inwazji na Zjednoczone Królestwo, była ona zresztą od początku nierealna, jako że flota niemiecka podczas inwazji na Norwegię poniosła zbyt poważne straty by przerzucić przez Kanał La Manche wystarczającą liczbę wojsk. Trwająca od 24 sierpnia do 6 września trzecia faza miała na celu zniszczenie brytyjskiego lotnictwa w głębi kraju, zarówno w powietrzu, jak i jego zaplecza w postaci lotnisk i fabryk lotniczych. Celu tego nie osiągnięto; Brytyjczycy tracąc 219 samolotów, strącili 400 niemieckich.
Między 7 a 30 września miała miejsce czwarta faza bitwy, w której dowództwo niemieckie zmieniło priorytety strategiczne i podjęło bombardowania Londynu w celu osłabienia brytyjskiej woli obrony. Decyzja ta według niektórych historyków była spowodowana chęcią rewanżu Hitlera za atak bombowców brytyjskich na Berlin. Taka zmiana celów niemieckich spowodowała przegraną Niemców, którzy byli już blisko osiągnięcia celu znaczącego osłabienia lotnictwa brytyjskiego, wykruszającego się w intensywnych walkach trzeciej fazy. Inni badacze twierdzą, że przyczyną zmiany priorytetów strategicznych było przekonanie Hitlera o niemożności zdobycia kontroli w powietrzu w stopniu wystarczającym do przerzucenia wojsk przez kanał La Manche. Spowodowało to, że zdecydował się na wymuszenie brytyjskiej kapitulacji przez przeprowadzanie nalotów (t.zw. blitz). Dziennie bomby zabijały kilkuset mieszkańców i raniły pięć razy tyle, ale pomimo łącznych strat 14 tysięcy cywilów (w pierwszych tylko miesiącach nalotów) nie została złamana wola walki Brytyjczyków. W ostatniej, październikowej fazie, niemieckie ataki osłabły i naloty dzienne wielkich formacji zostały zastąpione przez nękające ataki szybkich samolotów myśliwsko-bombowych w celu wyczerpania obrony. Wielka Brytania wygrała bitwę o Anglię i nie groziła jej już inwazja. Co więcej, Brytyjczycy podjęli działania ofensywne - bombardowali niemieckie porty i miasta, w tym nawet Berlin. Była to pierwsza, duża przegrana przez Niemców, kampania w toczącej się wojnie, co miało też duży wpływ psychologiczny na ludność podbitej Europy.
Inne hasła zawierające informacje o "Bitwa o Anglię":
Linköping
...
Bitwa pod Breitenfeld
...
Władysław Komar
...
1499
...
XVI wiek
...
Bitwa pod Smoleńskiem
...
1411
...
Nowa Anglia
...
Wagram
...
Ford Madox Brown
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Bitwa o Anglię":
215a Działania zbrojne w latach 1941-1945 (plansza 3)
...
215b Działania zbrojne w latach 1941-1945 (plansza 11)
...
144 I wojna światowa. Rewolucja w Rosji (plansza 4)
...
|
