Bitwa pod Kulm VI koalicja antyfrancuska wojny napoleońskie
Bitwa pod Kulm
Data	30 sierpnia 1813
Miejsce	Kulm
Wynik	klęska wojsk napoleońskich
Terytorium	pogranicze czesko-niemieckie
Strony konfliktu Francja Prusy Rosja Austria Dowódcy Dominique Vandamme Michaił Barclay de Tolly Piotr Wittgenstein Aleksander Ostermann-Tołstoj Friedrich von Kleist Hieronymus von Colloredo-Mansfeld Siły 32 000 żołnierzy 54 000 żołnierzy Straty 5000 zabitych i rannych, 7-13 tys. jeńców, cała artyleria 11 000[1] zabitych i rannych

Bitwa pod Kulm (znana też jako bitwa pod Chlumcem) miała miejsce 30 sierpnia 1813 roku podczas wojny Francji z szóstą koalicją .

Bitwa stoczona została na obszarze Czech w pobliżu miasta Chlumec (w związku z przynależnością Czech do monarchii habsburskiej miasto zwano z niemiecka Kulm). Armia francuska w sile 32 000 żołnierzy, na której czele stał Dominique Vandamme , zaatakowała armię austriacko - rosyjsko - pruską liczącą 54 000 żołnierzy, dowodzoną przez Barclaya de Tolly . Bitwę wygrali sprzymierzeni, przy czym obie strony poniosły ciężkie straty.

Wstęp

Jeszcze przed bitwą pod Dreznem Napoleon wysłał 40-tysięczny korpus Vandamme'a, by odciął sprzymierzonym drogę odwrotu przechwytując przeprawy przez Rudawy . Po przegranej bitwie armia Karla Schwarzenberga rozpoczęła odwrót, natomiast Vandamme ścigał cofające się wojska sprzymierzonych z zamiarem zajęcia czeskich Cieplic . Napoleon posłał marszałków Gouviona Saint Cyra i Auguste'a Marmonta ^[2], by wsparli Vandamme'a. Siły Saint Cyra i Marmonta posuwały się na tyłach wojsk Vandmamme'a. Vandamme 29 sierpnia dogonił siły Aleksandra Iwanowicza Ostermanna-Tołstoja (15 000 żołnierzy) tuż za saską granicą, niedaleko miasta Kulm, 8 kilometrów na północny zachód od Uścia nad Łabą ( czes. Ústí nad Labem, niem. Aussig an der Elbe), a więc na obszarze Czech . Po ciężkiej walce korpus Vandamme'a ruszył na Kulm, gdzie zamierzał czekać na przybycie korpusów Marmonta i Saint-Cyra.

Bitwa

O godzinie 6:00 Vandamme uderzył na rosyjskie siły dowodzone przez Wittgensteina , które pobił biorąc wielu jeńców i całą artylerię. Następnie przeszedł Rudawy i około godziny 12:00 zaatakował wojska austriackie, które stacjonowały w Kulm. Początkowo Austriacy zmuszeni zostali do odwrotu na Teplice ( niem. Teplitz). Po opanowaniu Kulm Vandamme czekał na idące za nim dwa pozostałe korpusy.

Wkrótce wojska Vandamme'a zaatakował Barclay de Tolly - korpusy rosyjskie księcia Eugeniusza Wirtemberskiego i Miłoradowicza uderzyły na prawe skrzydło i centrum, natomiast austriacki korpus dowodzony przez Colloredo zaatakował lewe skrzydło. Gdy Vandamme, chcąc za wszelką cenę utrzymać swą pozycję do czasu nadejścia posiłków, rzucił do walki wszystkie odwody, niespodziewanie zaatakował go od tyłu cofający się spod Drezna korpus pruski Friedricha von Kleista. Próba jednoczesnego odparcia ataku od przodu i z tyłu nie powiodła się. Tylko część kawalerii francuskiej i jedna dywizja piechoty zdołaly wyrwać się z potrzasku i dołączyć później do Saint Cyra. Reszta korpusu wraz z całą artylerią dostała się do niewoli. Klęska pod Kulm zniweczyła sukces, jakim było dla wojsk napoleońskich zwycięstwo pod Dreznem.

Francuzi stracili w bitwie około 5000 zabitych i rannych, a ponadto 7-13 tys. żołnierzy francuskich dostało sie do niewoli, łącznie z Vandammem. Sprzymierzeni stracili 11 000^[1] zabitych i rannych.

W skład sił Vandamme'a wchodziły dwa pułki polskich ułanów, bedące częścią dywizji kawalerii dowodzonej przez generała Jeana Corbineau. Pułków tych Vandamme użył do osłony przed szarżami kawalerii sprzymierzonych. Pierwszy pułk, którym dowodził pułkownik Maksymilian Fredro (brat pisarza Aleksandra Fredry ), w czasie odwrotu zaatakowany został w wąwozie i otoczony. Drugi pułk ułanów dowodzony przez Tomasza Łubieńskiego zdołał się wycofać.

Przypisy

Literatura

• Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom 2

Linki zewnętrzne

• Bitwa pod Kulm
• Pamiętniki księcia Rovigo