Boeing Company
Boeing Company
Forma prawna	Spółka akcyjna
Data założenia	1916
Siedziba	Chicago , Illinois , USA
Branża	• zbrojeniowa • Lotnictwo
Produkty	broń i statki powietrzne
Zatrudnienie	52700+ osób
Dochód	↑ 66,38 miliardów USD ( 2007 )[1]
Strona internetowa

Pierwszy samolot Boeinga, B & W Seaplane

Boeing Company – amerykański koncern lotniczy i kosmiczny, którego dwa najważniejsze działy stanowią: Boeing Integrated Defense Systems, odpowiedzialny za produkcję wojskową i kosmiczną, oraz Boeing Commercial Airplanes, zajmujący się rynkiem samolotów cywilnych. Główna siedziba: Chicago , najważniejsze zakłady produkcyjne: Everett w pobliżu Seattle .

Boeing produkuje różne typy samolotów i śmigłowców , przeznaczonych zarówno dla wojska jak i służb cywilnych. Uczestniczy w programach badania kosmosu , produkując zespoły i podzespoły do rakiet nośnych , sztucznych satelitów i statków kosmicznych .

Jest spółką akcyjną, notowaną na Nowojorskiej Giełdzie (NYSE) od 5 sierpnia 1934 roku^[2].

Historia firmy

Początki

William Edward Boeing (z lewej)

Boeing Model 6

XB-15

Monomail

Boeing 314 Clipper

Firma została założona w 1916 w Seattle pod nazwą Pacific "Aero Products Co". Nazwa, nadana rok później "Boeing Airplane Company", pochodzi od nazwiska współzałożyciela – Williama E. Boeinga . Pierwszym samolotem wyprodukowanym przez firmę był niewielki wodnosamolot treningowy Boeing Model 1 znany również pod oznaczeniem B & W Seaplane. Samolot został zaprojektowany wspólnie przez Boeinga i oficera US Navy Conrada Westervelta. Pierwszym samolotem sygnowanym nazwą Boeinga był wodnosamolot Boeing Model 2 znany również pod oznaczeniem Boeing Model C. Maszyna w 1917 roku została zakupiona przez amerykańską marynarkę w liczbie 50 sztuk. Po zakończeniu I wojny światowej , Boeing konstruował nowe samoloty, m.in. łodzie latające , samoloty pocztowe, samoloty treningowe , myśliwskie , które eksportował m.in. do Kanady . Pierwszym samolotem wytwórni powstałym z myślą o przewozach pasażerskich był Boeing Model 6, znany również pod oznaczeniem B-1. Maszyna mogła przewozić pilota, dwóch pasażerów i ładunek poczty. Co raz większą wagę przykładano do transportu cywilnego. W 1927 Boeing założył linie lotnicze nazwane Boeing Air Transport, które uruchomiły regularne połączenie Chicago – San Francisco . Były to również pierwsze linie lotnicze, które na pokładach swoich samolotów obok pilotów zatrudniły również personel pokładowy – stewardesy. Firma nabywała również inne firmy z branży lotniczej. W 1929 roku Boeing kupił Pratt and Whitney (wówczas był to producent samolotów). Powstał wówczas koncern United Aircraft and Transport. Ustawa antytrustowa z czerwca roku 1934 zakazała jednak działania takich korporacji i koncern podzielono na trzy działy, w tym: Boeing Airplane Company oraz United Airlines . Założyciel firmy załamany tym faktem postanowił sprzedać swoje udziały i wycofał się z biznesu lotniczego. 5 sierpnia 1934 akcje Boeinga zadebiutowały na giełdzie. Firma inwestowała w nowe technologie, jako pierwsza na amerykańskim rynku producentów lotniczych zastosowała w swoich samolotach konstrukcje ze spawanych stalowych ram, które w latach 30. zastąpiono profilowanymi elementami metalowymi. W 1930 powstały pierwsze jednopłatowe samoloty Boeinga: Monomail, przeznaczony do przewozu towarów i poczty, myśliwski P-26 Peashooter, rok później pierwszy bombowiec B-9. W 1934 rozpoczęto pracę nad czterosilnikowym bombowcem XB-15, a później Modelem 299, pierwowzorem późniejszego B-17 Flying Fortress . Wykorzystując doświadczenia zdobyte przy konstrukcji dużych samolotów, na zamówienie linii lotniczych Pan Am zbudowano łódź latającą zdolną pokonywać trasy transatlantyckie. Boeing 314 Clipper , największy samolot pasażerski swoich czasów, mogący zabrać na pokład 90 pasażerów, odbył pierwszy lot w czerwcu 1938 .

II wojna światowa

W czasie II wojny światowej zakłady produkowały głównie samoloty bombowe: B-17 i Boeing B-29 Superfortress . Większość zatrudnionych stanowiły kobiety. Zaprojektowane przez Boeinga bombowce powstawały, w ramach wojennej kooperacji, również w innych wytwórniach, m.in.: Lockheeda, Douglasa, Bella. Jeszcze podczas trwania wojny, w 1943 roku rozpoczęto projekt, którego rezultatem była budowa bombowca Boeing B-47 Stratojet . Pod koniec wojny macierzyste zakłady Boeinga zatrudniały 45 tysięcy ludzi.

Okres powojenny

Siedziba główna Boeing Company w Chicago

Boeing 377

Boeing B-47 Stratojet

Boeing B-52

Samoloty pasażerskie

Boeing 707

Boeing 707

Boeing 747, flagowy samolot pasażerski Boeinga (na zdjęciu model 747-200 linii El Al)

Boeing 747 , flagowy samolot pasażerski Boeinga (na zdjęciu model 747-200 linii El Al )

Boeing 737-500 w barwach LOT

Boeing 737 -500 w barwach LOT

Boeing 737-4Q8 w barwach Air Polonia

Boeing 737-4Q8 w barwach Air Polonia

 

Po zakończeniu wojny i spadku zapotrzebowania na samoloty bombowe, firma zmuszona była ograniczyć zatrudnienie i zwolnić ok. 70 000 pracowników. Luksusowy samolot pasażerski Boeing 377 Stratocruiser , zbudowany w oparciu o transportowego Stratofreightera , zbudowany w ponad 50 egzemplarzach, nie spełnił oczekiwań finansowych firmy. Sytuację ratowała sprzedaż bombowców, lub samolotów z nich się wywodzących, przerobionych na samoloty transportowe i latające cysterny (KC-97 Stratotanker).

W drugiej połowie lat 40. firma zaczęła wkraczać w erę samolotów odrzutowych . Ważną konstrukcją był B-47 Stratojet , zbudowany w oparciu o niemieckie doświadczenia z okresu II wojny. Pomiędzy 1947 a 1956 wyprodukowano ponad 2000 egzemplarzy tego wielosilnikowego bombowca. Jego następcą stał się B-52 Stratofortress , oblatany w 1952 , używany w amerykańskim lotnictwie do dziś. W latach 60., dzięki zakupowi firmy Vertol, Boeing stał się producentem helikopterów: CH-47 Chinook i CH-46 Sea Knight , używanych przez oddziały armii, marynarki i marines .

Również w 1952 zaprojektowano Model 367-80 (Dash 80), którego rozwinięciem stały się samoloty: KC-135 Stratotanker – pierwszy powietrzny zbiornikowiec o napędzie odrzutowym, oraz Boeing 707 , pierwszy dalekodystansowy samolot pasażerski wyprodukowany przez firmę. Dzięki tej czterosilnikowej maszynie, zdolnej przewieźć 156 pasażerów, Stany Zjednoczone stały się potentatem w produkcji samolotów pasażerskich. Jego następcami były: B720 i B727 . B727, trzysilnikowa maszyna przeznaczona do lotów średniodystansowych, produkowany był do 1984 i zdobył uznanie pilotów i pasażerów (do dziś lata ich około 1 300). W 1967 Boeing zbudował kolejny samolot pasażerski, krótko- i średniodystansowy – dwusilnikowy B737 , produkowany (z licznymi modyfikacjami) do dziś.

Po zakończeniu II wojny światowej firma prowadziła badania nad napędem rakietowym i rakietami bojowymi. Owocem prób stała się naddźwiękowy pocisk przeciwlotniczy IM-99 Bomarc z 1955 , wyprodukowany w ilości 700 sztuk. Kolejnym był międzykontynentalny pocisk balistyczny LGM-30 Minuteman , przyjęty na uzbrojenie w kwietniu 1967. Boeing włączył się w podbój przestrzeni kosmicznej, efektem tego były: Lunar Orbiter , który przesłał zdjęcia 99 % powierzchni Księżyca ( 1966 ), pierwszy człon rakiety Saturn , Lunar Roving Vehicle – pojazd wykorzystany podczas trzech ostatnich misji programu Apollo i inne.

Na początku lat 70. sytuacja firmy pogorszyła się, związane to było z ograniczeniem programu lotów kosmicznych, zawieszenie przez rząd amerykański finansowego wsparcia naddźwiękowego odrzutowca pasażerskiego, oznaczonego jako SST (Supersonic Transport), który miał być odpowiedzią na francusko-brytyjski projekt Concorde 'a. Dużym problemem był kryzys na rynku samolotów pasażerskich, a także opóźnienie i większe od założonych koszty produkcji nowego modelu B747 Jumbo Jet . Firma zwolniła prawie połowę z 80 000 swoich pracowników, próbowała inwestycji w różnych, nieraz odległych od lotnictwa działach gospodarki. Pojawienie się Jumbo Jeta (wejście do służby w 1970) zrewolucjonizowało wręcz rynek przewozów pasażerskich. Ten gigantyczny samolot produkowany jest do dziś, najnowsza wersja B747-400ER, została oblatana w 2002.

W pierwszej połowie lat 80. sytuacja ekonomiczna zaczęła się poprawiać. Samoloty produkowane przez Boeinga, a także ich militarne wersje, stały się podstawowym wyposażeniem wielu linii lotniczych i sił zbrojnych. Wzrastała liczba pasażerów, linie zgłaszały zapotrzebowanie na coraz to większą liczbę maszyn. Pojawiła się jednak konkurencja w postaci europejskiego konsorcjum Airbusa , założonego w 1970 po znakomitych efektach programu Concorde. Boeing wprowadził w tym czasie nowe modele samolotów pasażerskich: średniodystansowego B757 , oraz jego szerokokadłubowego krewniaka B767 oraz zmodyfikowaną wersję B737.

Boeing, wykorzystując doświadczenia z okresu programu Apollo, współpracował przy budowie promów kosmicznych i Międzynarodowej Stacji Kosmicznej . To i następne dziesięciolecie przyniosło rozwój produkcji wojskowej koncernu, opracowywano (również w kooperacji) m.in.: V-22 Osprey , będącego krzyżówką samolotu i śmigłowca, bombowiec typu " stealth " B-2 , myśliwiec F/A-22 Raptor , śmigłowiec RAH-66 Comanche , system obrony przeciwlotniczej bliskiego zasięgu Avanger, system antyrakietowy Roland i inne. Pojawiły się również zamówienia na remonty i modernizację dotychczas używanego wyposażenia wojskowego, m.in. B-52 i KC-135.

W 1994 wprowadził na rynek dwusilnikowego B777 . Ten bardzo nowoczesny, zaprojektowany przy użyciu wyłącznie komputerów, samolot pasażerski uzupełniając lukę między modelami B767 i B747. Kolejna, udoskonalona wersja B737 pojawiła się w połowie lat 90.

W 1996 Boeing dokonał fuzji z działem lotniczym i obronnym firmy Rockwell International Corporation, zaś w sierpniu 1997 z McDonnell Douglas Corporation , w 2000 z Hughes Electronics Corporation, producentem m.in. satelitów , Jeppesen Sanderson Inc. i Hawker de Havilland. Efektem połączenia z McDonnell Douglasem było wprowadzenie do produkcji B717 ( 1998 ), zaprojektowanego jeszcze jako MD-95, krótkodystansowego samolotu pasażerskiego dla ok. 100 pasażerów, odznaczającego się niskimi kosztami użytkowania, niskim poziomem hałasu i dużym komfortem podróżowania.

Kolejne lata nie były już tak udane dla koncernu. We znaki dawała się konkurencja ze strony Airbusa, który sukcesywnie wprowadzał nowe typy samolotów, wypierając Boeinga z rynków, na których był on praktycznie monopolistą . Nadzieją jest nowy samolot średniodystansowy B787 Dreamliner , znany również jako B7E7, który miał wejść do użytku w 2008 . Jednak z różnych powodów jego pierwszy lot testowy odbył się dopiero 15 grudnia 2009. Firma twierdzi że jeszcze przed oblataniem miała zamówień na 850 maszyn, z których każda sprzedana będzie za około 150 mln dolarów. Dużą porażką dla firmy, nie tylko finansową, ale i prestiżową, była przegrana jej projektu X-32 w konkursie na nowy samolot bojowy (Joint Strike Fighter), następcę wysłużonych już amerykańskich maszyn. Boeing został również oskarżony o szpiegostwo przemysłowe przez konkurencyjny koncern Lockheed Martin . Karą stało się anulowanie przez Pentagon kontraktów o miliardowej wartości.

Przypisy

Zobacz też

• Airbus
• Embraer

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Boeing
• Notowania Boeinga na NYSE