Brzeg (miasto)
Brzeg (miasto)Brzeg (
niem.
: Brieg) –
miasto
i
gmina miejska
nad
Odrą
, siedziba
powiatu
w
województwie opolskim
. Powiat historycznie przynależy do
Dolnego Śląska
, jednakże w aktualnym podziale administracyjnym zawarty jest w
woj. opolskim
. Do
31 grudnia
2001
r. Brzeg był również siedzibą wiejskiej gminy Brzeg, przemianowanej na
gminę Skarbimierz
z siedzibą w
Skarbimierzu Osiedlu
. Według danych z 30 czerwca 2008 miasto liczyło 37 740 mieszkańców[1] Historia- Nieco fantastyczna i nie poparta faktami teoria mówi: Ciągłość zasiedlenia tego miejsca udokumentowana źródłami historycznymi sięga blisko 1850 lat. W czasach antycznych istniała tutaj miejscowość o nazwie Budorigum. Została ona odwzorowana na antycznej mapie
Klaudiusza Ptolemeusza
z lat
142
-
147
naszej ery [2]. O tym, że miejscowość ta znajdowała się w miejscu Brzegu, informuje skorowidz nazw historycznych Orbis Latinus[3] oraz wynika to z położenia wśród innych zidentyfikowanych miejscowości
Śląska
.
-
1234
- pierwsza wzmianka o osadzie targowo-rybackiej Wysoki Brzeg (Wissokembreghe).
-
1248
- przywilej lokacyjny ks. wrocławskiego Henryka III
- wytyczenie na terenie osad Wysoki Brzeg i Małkowice regularnie rozplanowanego miasta z umocnieniami obronnymi
- zasiedlenie miasta przez kolonistów, w dużej mierze niemieckojęzyczną ludność z Saksonii i Turyngii [4].
- Od
1311
stolica niezależnego księstwa brzeskiego (potem legnicko-brzeskiego i wołowskiego) – we władaniu najdłuższej linii dynastii
Piastów
wygasłej w
1675
na
Jerzym IV Wilhelmie
.
- W
1329
brzeski ks. Bolesław III Rozrzutny złożył hołd lenny królowi czeskiemu.
- O Brzegu wspominają
Jan Długosz
w Historii Polski z
XV wieku
i
Jan Kochanowski
[5].
- Rozkwit w
XVI wieku
za panowania księcia Jerzego II.
- W połowie XVII wieku polsko-niemiecka granica językowa przebiegała niedaleko miasta, włączając Brzeg do terytorium o dominacji
języka polskiego
[6].
-
10 kwietnia
1741
-
bitwa pod Małujowicami
. Po zbombardowaniu miasta przez króla pruskiego
Fryderyka II Wielkiego
Brzeg przeszedł w ręce
Prus
.
-
15 sierpnia
1842
– otwarcie (najstarszej na Śląsku, a co za tym idzie, także najstarszej w obecnych granicach Polski) linii kolejowej
Wrocław
– Brzeg.
- do
1914
dynamiczny rozwój miasta na tle szybkiego awansu politycznego, gospodarczego i cywilizacyjnego państwa pruskiego (od
1871
jako części zjednoczonych Niemiec).
- przyrost ludności: z 11700 mieszkańców (
1845
) do 29000 mieszkańców (
1914
)[4].
- budowa połączeń kolejowych: z Opolem i Katowicami (
1843
), z Nysą (
1848
), ze Strzelinem (
1894
) i z Wiązowem (
1910
); budowa żeglownego kanału wzdłuż Odry i portu miejskiego (
1909
)
- rozwój przemysłu: garbarnia E.W. Molla, (
1811
), fabryka wyrobów pasmanteryjnych T.T. Heinzego (
1830
), cukrownia Löbbecka (
1846
), gazownia miejska (
1848
), fabryka fortepianów H. Schutza (
1874
), cukrownia "Concordia" (
1876
), fabryka ksiąg biurowych Loewenthala (
1879
), fabryka pieców szamotowych (
1887
), fabryka wyrobów cementowych H. Bienecka (
1902
), a także fabryka pojazdów konnych, fabryka maszyn Güttlera, fabryka maszyn rolniczych Przillasa, fabryka krzeseł, fabryka cygar i browar [7].
- rozwój przestrzenny: wchłonięcie dotychczasowych przedmieści, usunięcie murów średniowiecznych wraz z bramami (
1863
-
1865
)
- okres rządów burmistrza Juliusa Peppela (1895-1910): po włączeniu do miasta nowych terenów, liczba mieszkańców wzrosła o 8 tysięcy; liczne inwestycje: skanalizowanie miasta, doprowadzenie bieżącej wody, wymiana nawierzchni ulic i chodników, wybudowanie elektrowni oraz urządzenie parku (ob. Park Wolności)[8].
- w okresie 1878-1928 rada miejska ufundowała liczne pomniki poświęcone niemieckim osobistościom i mężom stanu[9]. Było to zgodne z trendem panującym w Niemczech na przełomie XIX i XX w., równocześnie jednak świadczyło o zwiększaniu się zasobności kasy miejskiej i aspiracji władz Brzegu oraz jego społeczności. Stawianie pomników o określonej tematyce nie pozostawało także bez związku z obecnością w Brzegu i jego okolicach mniejszości polskiej.
-
1945
-
23 stycznia
- początek radziecko-niemieckich walk o miasto
-
6 lutego
- zdobycie Brzegu przez
Armię Czerwoną
, stare miasto z szeregiem cennych zabytków legło w gruzach
- przyłączenie miasta do Polski i wysiedlenie niemieckiej ludności do Niemiec.
- lata 60.
XX
w. - odbudowa najważniejszych zabytków miasta, zabudowa starego miasta blokami mieszkalnymi
-
26 maja
1966
- tzw. pacyfikacja brzeska, wystąpienia ludności miasta w obronie mienia kościelnego, brutalnie stłumione przez oddziały
ZOMO
i funkcjonariuszy
SB
.
-
1992
- opuszczenie miasta przez wojsko rosyjskie
Zabytki- Gotycko-renesansowy
Zamek Piastów Śląskich
z XIII-
XVI wieku
, zwany Śląskim
Wawelem
, zespół zamkowy (wraz z kaplicą) jest wpisany na listę zabytków klasy międzynarodowej (według
dawnej klasyfikacji
- klasy "0").
- Układ urbanistyczny Starego Miasta, z poł.
XIII
w., zmieniony po
1945
.
- Kościoły:
-
kościół pw. św. Mikołaja
, gotycki (
1370
-
1417
)
- Kościół Podwyższenia św. Krzyża z
XVIII wieku
, barokowy z iluzjonistycznymi freskami
Jana Kubena
z lat
1739
-
1745
[10]
- Dawny kościół franciszkanów, gotycki (w ruinie). Najstarsza świątynia Brzegu, wzmiankowana w
1285
wraz z klasztorem. Rozbudowany w latach
1338
-
1494
. W
1582
został zamieniony na książęcy arsenał. Do
lat 80.
pełnił funkcję magazynu. Wskutek zaniedbań doprowadzony do ruiny; w
1997
zawaliła się wieża i fragment prezbiterium.
- Barokowe figury
Jana Nepomucena
i
Tadeusza Judy
z
1722
, postawione przed fasadą kościoła Podwyższenia św. Krzyża w
1755
.
- Pomnik św. Trójcy na pl. Zamkowym, barokowy, wzniesiony w
1731
.
- Ratusz, z
XIV wieku
, przebudowany w latach
1569
-
72
.
- Gimnazjum Piastowskie założone w
1569
.
- Kamienice mieszczańskie:
- Rynek pod nr 19 – renesansowa fasada z
1621
(rekonstrukcja).
- Rynek, cała pierzeja wschodnia zawiera fragmenty kamienic z XIV wieku.
- Chopina 1, renesansowa z
1597
.
- Jabłkowa 5, barokowa kamienica Kreyera z
1715
.
- Jabłkowa 7, kamienica z
1797
w stylu empire.
- Brama Odrzańska z lat
1595
-
96
.
- Stare Koszary fryderycjańskie, z lat
1781
-
82
.
- Planty – pozostałości twierdzy bastionowej wzniesionej wokół średniowiecznego miasta. Budowę rozpoczęto od
1572
, kilkakrotnie rozbudowywana w
XVII
,
XVIII
i
XIX wieku
, rozebrana w
1807
i zamieniona w XIX wieku na zespół parków, dzisiaj Planty.
- Ciekawy zespół ulic o zabudowie modernistycznej i eklektycznej, które zostały zabudowane w XIX wieku, po likwidacji twierdzy.
- Willa Löbbecke z XIX wieku przy ul. Chrobrego, z fontanną z Trytonem (fontanna przeniesiona na zamek).
- Budynek sądu na rogu ul. Chrobrego i Armii Krajowej. Zbudowany w latach
1898
-
1903
.
- Willa Neugebaera przy ulicy Jana Pawła II. Wzniesiona w początku
XX wieku
w stylu eklektycznym, na wzór bajkowego pałacyku.
- Chłopiec z łabędziem – fontanna w Parku Centralnym.
- Dawna kaplica cmentarna św. Krzyża, dziś kościół garnizonowy. Obecnego kształtu nabrała w
1724
.
- Wieża ciśnień przy ulicy Rybackiej z
1877
.
- Czerwone Koszary z początku XIX wieku.
-
Synagoga
z
1799
.
-
Cmentarz żydowski
- Nieistniejące pomniki niemieckie z l. 1878-1939[9].
- pomnik króla Prus
Fryderyk II Wielki
aut. Louis Sussmann-Hellborn postawiony w
1878
r.
- pomnik cesarza Niemiec
Wilhelma I
aut. Johannes Böse postawiony w
1900
r.
- pomnik
Marcina Lutra
aut. Robert Hanig postawiony w
1905
r.
- pomnik kanclerza Rzeszy
Otto von Bismarcka
aut. Heinrich Victor Seifert postawiony w
1908
r.
- pomnik burmistrza miasta Juliusa Peppela postawiony w
1911
r. na terenie parku nazwanego jego imieniem, obecnie Park Wolności
- monument poświęcony bohaterom
wojny francusko-pruskiej
1870
-
1871
postawiony w
1918
r.
- pomnik pierwszego prezydenta Niemiec
Friedricha Eberta
postawiony w
1927
r.
- monumentalne założenie pomnikowe "Pomnik Bohaterów" aut. Hans Damman, Heinrich Victor Seifert oraz architekt Höpner postawione w
1928
r.
Edukacja-
przedszkola
:
- Publiczne Przedszkole nr 1 ul.
Jana Pawła II
7
- Publiczne Przedszkole nr 2 ul. Ofiar Katynia 9
- Publiczne Przedszkole nr 3 ul. Zielona 23
- Publiczne Przedszkole nr 4 ul.
Bolesława Chrobrego
37
- Publiczne Przedszkole nr 5 ul. Bohaterów Monte Cassino 1
- Publiczne Przedszkole nr 6 ul. Wysoka 1
- Publiczne Przedszkole nr 7 ul. Gaj 1
- Publiczne Przedszkole nr 8 ul. Towarowa 2
- Publiczne Przedszkole nr 10 ul. ks. Makarskiego 5
- Publiczne Przedszkole nr 11 ul. Spacerowa 3
-
szkoły podstawowe
:
- Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1 im.
Stefana Żeromskiego
ul. B. Chrobrego 13
- Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3 im.
Jana Kochanowskiego
ul. Kamienna 2
- Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5 im.
Mikołaja Kopernika
ul. Robotnicza 22
- Publiczna Szkoła Podstawowa nr 8 im.
Józefa Lompy
ul. Lompy 1 (tzw.
tysiąclatka
)
- Zespół Szkół nr 1 z Oddziałami Sportowymi w Brzegu (dawna Szkoła Podstawowa nr 6) ul. Poprzeczna 16
- Zespół Szkół nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi ul. Lompy
- Zespół Szkół Specjalnych (dawna Szkoła Podstawowa nr 7) ul. Mossora 4
-
gimnazja
:
- Publiczne Gimnazjum nr 1 ul. Oławska
- Publiczne Gimnazjum nr 3 ul. Bohaterów Monte Casino 14
- Publiczne Gimnazjum nr 2 ul.Poprzeczna 16 (Zespół Szkół nr 1 z Oddziałami Sportowymi)
- Publiczne Gimnazjum nr 4 ul. Lompy 1
-
szkoły średnie
:
- I Liceum Ogólnokształcące im.
Bolesława Chrobrego
ul. Armii Krajowej 7
- II Liceum Ogólnokształcące im. Zbigniewa Herberta ul. 1 Maja 7
- Zespół Szkół Budowlanych im. ks. Jerzego II Piasta ul. Kamienna 3
- Zespół Szkół Ekonomicznych ul.
Jana Pawła II
28
- Zespół Szkół Zawodowych nr 1 im. M. Skłodowskiej-Curie ul. Słowiańska 18
-
szkoły wyższe
:
- Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna ul. Młynarska 12
-
technika
:
- Technikum Ekonomiczne
- Technikum Elektryczne
- Technikum Handlowe
- Technikum Hotelarskie
- Technikum Informatyczne
- Technikum Mechaniczne
- Technikum Renowacji zabytków
Kultura- Brzeskie Centrum Kultury ul. Mleczna 5
Brzeg od wieków był (obok Wrocławia) znaczącym ośrodkiem kulturalnym. Muzyka, literatura i plastyka oraz teatr stanowiły nieodłączny element życia dworu książęcego brzeskich Piastów i miasta. Nawiązując do tradycji mecenatu kulturalnego Piastów Śląskich, obecni animatorzy działań kulturalnych stworzyli z Brzegu jeden z ciekawszych centrów kulturalnych w kraju. Brzeg otwiera swoje bramy przed artystami klasy światowej, a przy tym dba o rozwój lokalnego środowiska artystycznego. Dzięki działalności animacyjnej Muzeum Piastów Śląskich i Brzeskiego Centrum Kultury, miasto Brzeg przyciąga także organizatorów znaczących imprez takich jak Międzynarodowy Festiwal "Wratislavia Cantans", Festiwal Muzyczny "Porozumienie" (obecnie "Eurosilesia") Wrocławski Festiwal Jazzowy "
Jazz nad Odrą
", Międzynarodowy Konkurs im. F. Liszta, których ranga wykracza daleko poza granice Polski. Koncerty, wystawy, plenery malarskie, jarmarki renesansowe i spektakle odbywają się zarówno w stylowych komnatach i na dziedzińcu Zamku Piastów Śląskich, w kościołach pw. św. Mikołaja, pw. Podwyższenia Krzyża Świętego i pw. Miłosierdzia Bożego, w sali teatralnej Brzeskiego Centrum Kultury, w Galerii Sztuki Współczesnej i Wielkiej Sali Stropowej renesansowego Ratusza, a także w Amfiteatrze Miejskim i na brzeskim Rynku. Brzeskie Centrum Kultury (do 1992: Brzeski Dom Kultury) zostało otwarte w lutym
1967
po dziesięcioletnim remoncie działającego w latach międzywojennych
teatru miejskiego- Brieger Stadttheater
. Brzeskie Centrum Kultury obejmuje swą działalnością: - Dom Kultury (przy ul. Mlecznej 5),
- Galerię Sztuki Współczesnej w brzeskim Ratuszu,
- Amfiteatr Miejski (na ok. 5.000 widzów) przy ul. B. Chrobrego oraz reaktywowane w listopadzie
2004
,
- Kino "Centrum" działające w budynku Domu Kultury.
Instytucja kultury, jaką jest Brzeskie Centrum Kultury jest organizatorem znaczących imprez artystycznych. W
latach 70.
organizowane były w trzech edycjach koncerty tzw. "Małego Jazzu nad Odrą", będącego "filią" wrocławskiego festiwalu "
Jazz nad Odrą
". W ramach imprezy wystąpiły znane gwiazdy europejskiego jazzu i muzyki jazz-rockowej jak:
SBB
z
Józefem Skrzekiem
na czele,
Novi Singers
, Trio Bartkowski-Karolak-Namysłowski,
Hagaw
, muzycy z
Czech
i
Szwajcarii
. Brzeg organizował również Ogólnopolski Festiwal Muzyki Współczesnej "Brzeskie Kontakty Muzyczne", "Opolskie Spotkania Muzyczne", Ogólnopolskie warsztaty dla piosenkarzy i zespołów wokalno-instrumentalnych, w trakcie których wykładowcami byli m.in.:
Janusz Kondratowicz
, Waldemar Parzyński,
Stanisław Śliwiński
,
Zbigniew Górny
, Krzysztof Heering, Krzysztof Barcik,
Wojciech Zieliński
, Janusz Koman,
Marcin Pospieszalski
,
Elżbieta Zapendowska
, Adam Bubiłek i wielu innych. Oferta kulturalna miasta wzbogaciła się w ostatnich latach o wiele ogólnopolskich imprez: Ogólnopolski Festiwal Teatrów Różnych Form "Theatron", Muzyczną Scenę Młodych "Bariery Kariery" (obecnie Brzeskie Konfrontacje Muzyczne). Do tradycyjnych imprez organizowanych w Brzeskim Centrum Kultury należą też: Przegląd Kolęd i Pastorałek "Brzeskie kolędowanie", Ogólnopolski Festiwal Piosenki Religijnej "Corda Cordi" i Festiwal Piosenki Angielskiej "FACE THE MUSIC" organizowany wspólnie ze Stowarzyszeniem FPA. Wśród laureatów Festiwalu znaleźli się:
Alicja Bachleda-Curuś
– Zosia z
Pana Tadeusza
w reżyserii
A. Wajdy
, Justyna Świrniak – laureatka programu TVN "Zostań gwiazdą", Grzegorz Markocki – laureat telewizyjnej "Szansy na sukces", który zadebiutował w filmie
W. Adamka
Poniedziałek
, Mirosław Witkowski z
Nowego Sącza
, Monika Urlik z
Dzierżoniowa
, Kamila Juda z Wrocławia – laureatka "Szansy na sukces" z
Budką Suflera
, Beata Pieczywek (pseudonim artystyczny: Beata Wald) z
Grunwaldu
– laureatka "Szansy na sukces" z
Beatą Kozidrak
i
Georgina Tarasiuk
z
Białej Podlaskiej
– laureatka Kategorii Dziecięcej VI FPA. Tarasiuk wydała swoją pierwszą płytę w
Sony Music Polska
, a we wrześniu
2003
wystąpiła obok
Małgorzaty Walewskiej
w koncercie z
José Curą
w
Poznaniu
. W wielu swoich wywiadach bardzo wyraźnie stwierdza, że początek jej kariery miał miejsce w Brzegu. Za to Beata Wald, laureatka Grand Prix VIII FPA w Brzegu, wygrała finał "Szansy na sukces" w Sali Kongresowej w Warszawie w maju 2003.
Dominika Gawęda
, nowa wokalistka zespołu
Blue Café
, to również laureatka z Brzegu.
Sasha Strunin
, połowa duetu
The Jet Set
, który reprezentował Polskę na festiwalu
Eurowizji
, to również laureatka festiwalu w Brzegu sprzed 4 lat. W obradach jury festiwalu, obok
Elżbiety Skrętkowskiej
, uczestniczyli: Timothy Sanduski, konsul z Konsulatu Generalnego
Stanów Zjednoczonych
w
Krakowie
; Simon Thomas, sekretarz Ambasady
Brytyjskiej
; Paweł Kukiz, lider zespołu "Piersi"; Maria Urbaniak, stylistka TVP 2; Dominika Kurdziel, muzyk i artysta z Krakowa; Edward Spyrka, kompozytor, muzyk i aranżer; John Porter z Warszawy; Adam Bubiłek, muzyk i dyrektor Brzeskiego Centrum Kultury. Znacznymi sukcesami w ostatnim czasie okazały się: organizacja, po raz pierwszy w
2006
, Międzynarodowego Pleneru Malarskiego w ramach cyklicznego projektu "Festiwal kultur – Średniowiecze Brzeg 2006", współfinansowanego ze środków Kontraktu Wojewódzkiego dla Województwa Opolskiego na lata 2005-2006 oraz Międzynarodowego Pleneru Malarskiego "Festiwal kultur - Renesans Brzeg 2008", Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Ulicznej "BuskerBus" Wrocław - Brzeg - Jelenia Góra - Zielona Góra 2008, reaktywowanie w Brzegu w 2006 z bardzo dużym sukcesem po blisko 30 latach przerwy koncertów Międzynarodowego Festiwalu Jazzowego "Jazz nad Odrą w Brzegu", a także zorganizowanie po raz pierwszy w 2008 roku Festiwalu Piosenki Francuskiej. Bliskie kontakty łączą Brzeg z zaprzyjaźnionymi i partnerskimi miastami: niemieckim
Goslar
, francuskim
Bourg-en-Bresse
i czeskim
Beroun
. Wielkim wydarzeniem okazała się organizacja międzynarodowych warsztatów artystycznych "Kultura dla młodych bez granic – Brzeg 2005", w których udział wzięło około 40 młodych osób z Goslar i Beroun, a także młodzież polska. - Miejska Biblioteka Publiczna im. Księcia Ludwika I, ul. Jana Pawła II 5
- Wojewódzka Biblioteka Pedagogiczna, ul. Ofiar Katynia
GospodarkaBrzeg jest ważnym ośrodkiem przemysłowym i gospodarczym, zarówno w
województwie opolskim
jak i w skali całego kraju. W mieście wyróżnić możemy fabryki maszyn rolniczych, silników elektrycznych, zakłady tłuszczowe, cukiernicze. Do największych zakładów obecnie należą: - PWC "Odra" S.A. – jeden z największych w Polsce producentów wyrobów cukierniczych (m.in.
chałwy
)
- "Agromet Pilmet" sp. z o.o. – producent maszyn rolniczych, rozsiewacze, rozrzutniki, kombajny ziemniaczane, sadzarki, opryskiwacze polowe i sadownicze
- Kruszwica S.A. Zakłady Tłuszczowe w Brzegu
- Brzeska Fabryka Pomp i Armatury Meprozet sp. z o.o.
- Fabryka Silników Elektrycznych "Besel" S.A. Grupa Cantoni
- "Bartling-Polska" sp. z o.o. Zakład Produkcyjny Opakowań z Tworzyw Sztucznych,
Pomniki przyrodyW Brzegu jest 51 pomników przyrody:
lipa srebrzysta
, 17 Dębów szypułkowych, Dąb burgundzki, Dąb czerwony, 24 Platany klonolistne, Jesion wyniosły, Cis pospolity, Tulipanowiec amerykański, Buk pospolity, 2 Miłorzęby chińskie, Cypryśnik błotny Sport-
Cukierki Odra Brzeg
– klub występujący w
ekstraklasie koszykarek
- Orlik Brzeg – II liga piłkarzy ręcznych
- Orlik Brzeg - II liga futsalu grupa śląsko-opolska
- BTP Stal Brzeg- klub piłki nożnej
- WSH-E Stal Brzeg - III liga koszykówki męskiej
- Centrum Taekwon-do - brzeska sekcja Taekwon-do I.T.F
- Brzeska Liga Koszykówki - amatorska liga koszykówki
- MKS 6 Brzeg - klub softballowy, wielokrotny mistrz Polski i Europy w softballu
Media lokalne- Express Brzeski- tygodnik wydawany od marca 2010 r., gazeta grupy Expressy Dolnośląskie wydawany jest raz na miesiąc - poprawka
-
Nowa Trybuna Opolska
– oddział w Brzegu
-
Radio Opole
– oddział w Brzegu
- Gazeta Brzeska – najstarsza w Brzegu, ukazuje się od 1990 r., obecnie bezpłatny dwutygodnik, wydawca prywatny
- Kurier Brzeski - tygodnik wydawany od 1993 r., obecnie przez Brzeską Oficynę Wydawniczą s.c.
- Panorama Powiatu Brzeskiego – lokalny tygodnik wydawany przez Media Art sp. z o o., dystrybuowany na terenie powiatu brzeskiego,
- Forum Brzeg (forumbrzeg.pl) — dyskusyjno-informacyjne forum mieszkańców miasta Brzeg
- Brzeg.com.pl – Portal Miejski
KościołyNa terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły: Miasta partnerskie Urodzeni w Brzegu-
Samuel Besler
- śląski kompozytor
-
Kurt Masur
– niemiecki dyrygent
- Stefan Forlicz – profesor, rektor
Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu
- Krzysztof Żurek – dziennikarz radiowy i dyrektor programowy radia Kolor "Złote przeboje"
- Waldemar Wysokinski – profesor, lekarz Kliniki Mayo, USA
- Leopold Wilhelm von Dobschütz – pruski generał kawalerii
- Max Friedlaender – historyk sztuki, etnograf muzyczny
- Wojciech Serafin – siatkarz, reprezentant Polski
- Herta Ilk – polityk niemiecka
- Cäsar Albano Kletke (ur. 1805) – pedagog szkolny
- Oskar Moll – niemiecki malarz
- Karl Otfried Müller - filolog klasyczny i znawca antyku
- Heinrich von Mühler – polityk pruski
- Günther Weigmann (ur.
1912
) – niemiecki muzyk
- Georg Gebel der Jüngere - muzyk komponista
- Stanisław Zieleń - matematyk, autor podręczników szkolnych z matematyki
- Krzysztof Rozpondek – wykładowca wydziału Ceramiki i Szkła w Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu
-
Emilia Komarnicka
– aktorka
-
Aleksej Guśkow
- radziecki i rosyjski aktor, producent
- Marek Omelan - dziennikarz TVP Katowice
Zobacz teżPrzypisy- ↑ Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska:
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2008 r.)
. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008.
ISSN
1734-6118
. (
pol.
)
- ↑
LacusCurtius • Ptolemy's Geography — Book II, Chapter 10
- ↑
ORBIS LATINUS - Letter B
- ↑ 4,0 4,1 Heinz Stoob, Peter Johanek (Hrsg.), Waldemar Grosch (Bearb.): Deutsches Städtebuch: Bd. 1., Schlesisches Städtebuch. Stuttgart, 1995, s. 54
- ↑ Jan Kochanowski: Dzieła polskie. Warszawa: 1972, ss. 64-65. Cytat: fragment utwóru Satyr, albo dziki mąż, gdzie jest wzmianka o handlu wołami w mieście Brzegu: To największe misterstwo, kto do Brzegu z woły, A do Gdańska wie drogę z żytem a z popióły.
- ↑ Dorota Borowicz: "Mapy narodowościowe Górnego Śląska od połowy XIX wieku do II Wojny Światowej". Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004, s.33.
- ↑ Krystian Heffner: Brzeg - historia i współczesność. Opole, 1987, s. 35
- ↑ Paweł Pawlita:
Julius Peppel - zasłużony dla rozwoju miasta
. Panorama Powiatu Brzeskiego. [dostęp 27=września 2009].
- ↑ 9,0 9,1 Romuald Nowak:
Pomniki Brzegu
. Panorama Powiatu Brzeskiego. [dostęp 14 września 2009].
- ↑ Antonina Żaba:
Freski w kościele w Brzegu
. "
Spotkania z Zabytkami
", 6/2008. [dostęp 10 września 2009].
Bibliografia- Historyczne dziedzictwo Ziemi Brzeskiej. Historia lokalna na przykładzie wybranych powiatów, miast i gmin" (zbior.) red. A. Peszko, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej & Powiat Brzeski, 2005,
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Brzeg (miasto)":
Dzień Zmarłych
...
Wag
...
Cava de' Tirreni
...
Brescia
...
Tiumeń
...
Xiamen
...
Odense
...
Linz
...
Grenoble
...
Linköping
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Brzeg (miasto)":
01 Znaki drogowe - znaki ostrzegawcze - część 2 (plansza 13)
...
008c. Grecja (plansza 12)
...
008c. Grecja (plansza 5)
...
|