Burundi (
rundi
Uburundi,
fr.
Burundi) Republika Burundi (
rundi
Republika y’Uburundi,
fr.
République du Burundi) – państwo w środkowej
Afryce
, bez dostępu do morza. Graniczy z
Rwandą
,
Tanzanią
i
Demokratyczną Republiką Konga
.
Ustrój polityczny
Republika, według
konstytucji
zaaprobowanej w powszechnym
referendum
w marcu
1992
, głową państwa jest
prezydent
wybierany w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję.
Władza
ustawodawcza należy do jednoizbowego
parlamentu
(Zgromadzenie Narodowe) o kadencji pięcioletniej, z wyborów powszechnych. Władzę wykonawczą sprawuje
rząd
powoływany przez
prezydenta
, z
premierem
na czele. System wielopartyjny. Najważniejsze partie polityczne:
- Front na Rzecz Demokracji w Burundi (FRODEBU) – partia zalegalizowana w sierpniu
1992
,
- Partia Jedności na Rzecz Postępu Narodowego (UPRONA) – założona
1959
, do marca
1992
jedyna legalna partia w Burundi.
Podział administracyjny
Geografia
Burundi leży nad jeziorem
Tanganika
.
Większe miasta
Historia
W
XVI
w. lub
XVII
w. powstało na terenie obecnego Burundi królestwo Urundi, które przetrwało (mimo wojen wewnętrznych i zewnętrznych) do podboju
kolonialnego
. Warstwę rządzącą stanowili Tutsi, z których wywodził się mwani (boski
król
) i ganwa (szlachta). Od
1896
kraj opanowywany przez
Niemców
– od
1903
w składzie Niemieckiej Afryki Wschodniej. W
1916
zajęte przez wojska
belgijskie
, po
I wojnie światowej
wraz z
Rwandą
tworzyło belgijskie
terytorium
mandatowe Ligi Narodów pod nazwą Ruanda-Urundi. Po
II wojnie światowej
terytorium powiernicze
ONZ
.
Niemcy
i
Belgia
popierały
chrystianizację
kraju i utrzymywały dominację mniejszości etnicznej Tutsi nad ludem Hutu i Pigmejami Twa (1%). Od
1962
niepodległa
monarchia konstytucyjna
(panował Mwambutsa IV), członek
ONZ
. Od
1966
(w wyniku dwóch kolejnych wojskowych zamachów stanu)
republika
, prezydentem ppłk M. Micombero (Tutsi), partią rządzącą Partia Jedności na Rzecz Postępu Narodowego UPRONA, faktycznie rządy wojska. W
1972
plemienne walki w związku z rywalizacją Hutu i Tutsi. W
1974
konstytucja
(rządy jednopartyjne). W
1976
przewrót wojskowy: zawieszenie konstytucji, ppłk J. B. Bagaza został prezydentem i szefem Wojskowej Rady Rewolucyjnej. W
1981
nowa konstytucja. W
1984
wybory
parlamentarne
i prezydenckie (99,9% wyborców poparło Bagazę). Związki z
Libią
. W latach
1986
-
1987
okres zwalczania kościoła
katolickiego
. W
1987
w wyniku zamachu stanu mjr P. Buyoya został prezydentem i szefem Wojskowego Komitetu Ocalenia Narodowego. Zawieszenie konstytucji i rozwiązanie
parlamentu
. W
1989
zerwanie stosunków z Libią, polityka prozachodnia, przywrócenie wolności
religii
, próby porozumienia etnicznego. W
1992
nasilające się zamieszki na tle etnicznym utrudniały proces demokratyzacji. W
referendum
z
1992
obywatele Burundi zaaprobowali nową konstytucję i system wielopartyjny (ale zakaz działalności partii etnicznych, religijnych i
regionalnych
). W
1993
wybory prezydenckie wygrał M. Ndadaye, przywódca Frontu na Rzecz Demokracji w Burundi (FRODEBU), pochodzący z plemienia Hutu (60% głosów). Od
1993
, po zamachu wojskowym i zabiciu prezydenta M. Ndadaye, krwawa wojna na tle etnicznym między Tutsi a Hutu (śmierć ok. 150 tys. osób, masowe uchodźstwo ludności do krajów sąsiednich). W
1996
władzę przejęła armia zdominowana przez Tutsi, prezydentem został ponownie P. Buyoya. W
1998
tymczasowa
konstytucja
częściowo przywróciła zasady konstytucji z
1992
.
Gospodarka
Zdjęcie satelitarne Burundi
Burundi jest słabo rozwiniętym krajem rolniczym, z zachowanymi przeżytkami ustroju rodowego.
Rolnictwo
zatrudnia około 91% ogółu zawodowo czynnych i dostarcza 48% (
1989
) produktu krajowego
brutto
(
przemysł
10%,
usługi
26%). Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosi 725 dolarów amerykańskich (
2007
). W Burundi uprawia się
banany
,
maniok
,
sorgo
, rośliny strączkowe,
kawę
,
herbatę
,
bawełnę
, poza tym
ryż
,
proso
,
pszenicę
,
tytoń
. Głównie regionem rolniczym jest dolina rzeki Ruzizi. Na wyżynie hoduje się
bydło
,
kozy
i
owce
.
Bogactwa mineralne słabo rozpoznane. Niewielkie wydobycie złota, rud wolframu, kolumbitu. Nie eksploatuje się wielkich złóż rud wanadu i niklu (jedne z większych w świecie).
Słabo rozwinięty
przemysł
(przetwórstwo kawy, tytoniowy,
piwowarski
,
cementowy
, produkcja środków owadobójczych) skupia się głównie w stolicy.
Brak linii kolejowej, sieć drogowa słabo rozwinięta (ponad 5 tysięcy km). Bużumbura jest portem śródlądowym i lotniczym.
Burundi ma stały ujemny bilans wymiany handlowej.
Eksport
głównie kawy (77% wartości eksportu), poza tym bawełny i herbaty. Handel głównie z Belgią, Niemcami i
Japonią
.
Demografia
Przyrost ludności w Burundi
W Burundi 83% ludności stanowi lud Hutu, pozostałą część – plemiona Tutsi (15%) i Pigmeje (ok. 1%). Ponad 60% ludności
kraju
wyznaje
katolicyzm
, pozostali to:
animiści
(33%),
protestanci
(3,2%) i
muzułmanie
(1%). Burundi ma wysoki przyrost naturalny (29,7‰, 1985-1990) i jest jednym z najgęściej zaludnionych (202 mieszk. na km², 1991) i najsłabiej zurbanizowanych (ponad 7% ludności mieszka w miastach) krajów Afryki.
Dane z 2005:
Kultura
- Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .
W Burundi rzadko spisuje się opowieści,
piosenki
i
muzykę ludową
. Są one przekazywane młodym przez starsze
pokolenia
. Jednym z przejawów
tradycyjnej
kultury
są
tańce ludowe
Tutsi
, którym towarzyszy
muzyka
grana wyłącznie na
bębnach
przez 12 do 15 muzyków.
Święta państwowe
Zobacz też
Linki zewnętrzne
