Cesarstwo Austriackie
niem
. Kaisertum Österreich – państwo powstałe w
1804
w reakcji na proklamowanie przez
Napoleona I
Cesarstwa Francuskiego
.
W latach
1804
-
1806
wchodziło w skład
Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego
. Po jego rozwiązaniu
6 sierpnia
1806
, w wyniku powstania zależnego od
Francji
Związku Reńskiego
, istniało jako państwo dziedziczne
Habsburgów
do
1918
, choć od
1867
stało się jedną z dwóch części dualistycznych
Austro-Węgier
. Pierwszym Cesarzem Austrii został
Franciszek I Habsburg
, ostatni władca Cesarstwa Rzymsko-Niemieckiego jako Franciszek II. Jego następcami byli:
Ferdynand I
,
Franciszek Józef I
i
Karol I
.
W Cesarstwie nie przeprowadzano formalnej koronacji (w przeciwieństwie do np.
Królestwa Węgier
).
Od
1815
roku Cesarstwo Austriackie było jednym z głównych decydentów europejskich, wchodząc w skład
Świętego Przymierza
. Jego polityką kierował przez blisko 40 lat kanclerz
Klemens Metternich
. O potędze Austrii świadczy fakt jej ciągłej ingerencji w wewnętrzne sprawy państw niemieckich i włoskich oraz
Hiszpanii
oraz ważna rola międzynarodowego arbitra podczas
wojny krymskiej
(
1853
-
1856
). Terytorium cesarstwa obejmowało
Austrię
właściwą,
Tyrol
,
Czechy
,
Morawy
,
Węgry
,
Słowację
,
Chorwację
,
Słowenię
,
Galicję
,
Wenecję
i
Lombardię
. Od połowy
XIX
wieku zaznaczył się jednak stopniowy upadek potęgi
Habsburgów
austriackich - klęski poniesione w czasie
Wiosny Ludów
przeciwko Węgrom (
1848
-
1849
), utrata wpływów w
Niemczech
, klęski w wojnie z
Francją
i
Piemontem
(
1859
) oraz w wojnie z
Prusami
(1866) oraz utrata ziem włoskich (
1859
-
1866
) i upadek koncepcji odbudowy Rzeszy Niemieckiej pod rządami
Wiednia
. Od
1879
roku Austria wchodziła w koalicję z Niemcami, która, po dołączeniu
Włoch
(
1882
) nazwana została
Trójprzymierzem
.
W rzeczywistości od tego momentu zaczęła tracić samodzielność polityczną i podporządkowywać się interesom niemieckiego współkoalicjanta. Trudności zewnętrzne rzutowały również na kłopoty wewnątrz imperium -
germanizacyjna
polityka wywołała reakcje narodowościowe, które zmusiły władze centralne do złagodzenia swojej polityki, czego skutkiem było nadanie narodom imperium autonomii politycznej i kulturowej (np. Polakom galicyjskim, Czechom) oraz przyznanie najpotężniejszemu po Niemcach narodowi imperium - Węgrom - statusu narodu współrządzącego (
1867
). Dzięki temu starano się zapobiec wojnom wewnętrznym i nieuniknionemu rozpadowi imperium. W latach
1914
-
1918
Austria brała udział w
I wojnie światowej
po stronie
Niemiec
,
Bułgarii
i
Turcji
. Poniesione klęski w wojnie z
Serbią
(
1914
) i
Rosją
(
1914
-
1915
,
1916
) zadecydowały o całkowitym podporządkowaniu jej polityki polityce Niemiec. O klęsce imperium zadecydowała ostateczna porażka Niemiec na froncie zachodnim (
1918
) oraz ruchy rewolucyjne i narodowościowe wewnątrz państwa, zakończone utworzeniem niepodległej
Czechosłowacji
(z ziem
Czechy
,
Moraw
i
Słowacji
),
Polski
(w skład której weszła
Galicja
) oraz
Jugosławii
(obejmującej m.in.
Chorwację
i
Słowenię
) a także rozszerzenie terytorium
Rumunii
o należący do monarchii
Siedmiogród
. W wyniku
traktatu z Saint-Germain-en-Laye
(
1919
) zadecydowano o utworzeniu niepodległej
Austrii
, okrojonej zewnętrznie do obszaru istniejącego obecnie. Rok wcześniej ostatni cesarz
Karol I
zrzekł się udziału w rządach (bez formalnej abdykacji) i proklamowano
republikę
.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Utworzenie dualistycznej monarchii nie likwidowało Cesarstwa Austrii