Chiński program kosmiczny ruszył w
Chińskiej Republice Ludowej
w
1956
roku z pomocą
ZSRR
. Po
rozłamie radziecko-chińskim
w
1960
roku, program był kontynuowany chińskimi środkami. Pierwszy chiński satelita,
Dong Fang Hong 1
, został wystrzelony w
1970
roku, dzięki czemu Chiny stały się piątym w historii mocarstwem kosmicznym. Rozpoczęty w
1968
roku program lotów załogowych przyniósł owoce dopiero w
2003
, kiedy Chiny wystrzeliły na orbitę statek
Shenzhou 5
z
Yang Liweiem
na pokładzie. W ten sposób stały się trzecim państwem na świecie, po
Rosji
i
USA
, zdolnym wysłać człowieka w przestrzeń kosmiczną.
Historia
Początek programu kosmicznego ChRL datuje się na
1956
rok, kiedy
Qian Xuesen
został deportowany ze
Stanów Zjednoczonych
po oskarżeniu go o bycie komunistą na fali wydarzeń
Maccartyzmu
. Po powrocie do Chin został pierwszym dyrektorem programu balistycznego, stając się „ojcem chińskiego programu kosmicznego”.
1 marca
1956
ruszył Projekt 581, 12-letni plan zakładający m.in. umieszczenie pierwszego chińskiego
satelity
na
orbicie
do
1959
roku.[1] ChRL wspierał technologicznie
Związek Radziecki
. Jednak plany tak szybkiego wystrzelenia satelity musiały zostać przesunięte, kiedy w
1960
roku nastąpił
rozłam radziecko-chiński
i ChRL musiała kontynuować swój program samodzielnie.
W
1962
odbyła się nieudana próba Dongfeng 2 (DF-2), pierwszego chińskiego pocisku balistycznego. Poprawiony DF-2A został z sukcesem wystrzelony w
1964
roku oraz z jego użyciem Chiny dokonały pierwszego udanego
testu broni jądrowej
.
Z technologii Dongfeng wywodzą się także
rakiety nośne
Długi Marsz (CZ – Chang Zheng), z których CZ-1 zostały użyta do wystrzelenia
Dong Fang Hong 1
(
Wschód jest czerwony
1), pierwszego chińskiego satelity. Tym samym w
1970
roku
Chińska Republika Ludowa
dołączyła do grupy pięciu państw zdolnych samodzielnie wystrzelić satelitę w przestrzeń kosmiczną (po
ZSRR
,
USA
,
Francji
i
Japonii
).
Rodzina chińskich rakiet nośnych Długi Marsz
Dalszy rozwój rakiety Długi Marsz pozwolił ChRL uruchomić w
1985
roku program komercyjny, dzięki któremu zostało wysłane ponad 30 satelitów zagranicznych, głównie w interesie krajów
Azji
i
Europy
.
Stany Zjednoczone
długi czas podchodziły z rezerwą do chińskich usług kosmicznych z powodu obaw przed transferem technologii i w
2000
roku ogłosiły oficjalne embargo.
W
1992
roku ChRL uruchomiła projekt 921-1, znany lepiej jako
Program Shenzhou
. Celem projektu są
załogowe loty kosmiczne
. Po wystrzeleniu kilku próbnych rakiet, w tym ze zwierzętami na pokładzie, w
2003
roku wystartował lot
Shenzhou 5
, na pokładzie którego znajdował się pierwszy chiński
kosmonauta
,
Yang Liwei
.
Plany na najbliższą przyszłość
W dokumencie zatytułowanym "Chińskie działania kosmiczne w 2006 roku" opublikowanym przez
Radę Państwa
zostało zawarte podsumowanie dotychczasowych osiągnięć oraz plany na najbliższe pięć lat i dłużej.[2] Do najważniejszych zadań należą:
- Rozwinięcie rakiet nowej generacji, w tym zwiększenie ładowności do 25 ton przy locie na
LEO
oraz 14 ton na
orbitę geostacjonarną
.
- Uruchomienie wysokiej rozdzielczości systemu obserwacyjnego Ziemi, wysłanie szeregu satelitów meteorologicznych.
- Opracowanie planów rozwoju
teledetekcji
satelitarnej oraz integracja dotychczasowych systemów.
- Rozwinięcie oraz wysłanie na
orbitę geostacjonarną
satelitów telekomunikacyjnych
oraz satelity telewizyjnego, tzw. DBS (zobacz
Antena satelitarna
).
- Umożliwienie astronautom prac w otwartej przestrzeni kosmicznej, w tym prowadzenie eksperymentów nad kosmicznym rendezvous i dokowaniem.
Niektóre programy kosmiczne
Program Shenzhou
Projekt 921-1, znany lepiej jako
Shenzhou
(
chin
.: 神舟;
pinyin
: Shén Zhōu) to program
załogowych lotów kosmicznych
. Rozpoczęty w
1992
roku, wzbudzał kontrowersje podobnie jak programy kosmiczne w innych krajach. Pojawiły się pytania, czy Chiny powinny wydawać pieniądze na takie cele, kiedy można było je wydać bezpośrednio na naukę i inne pilne problemy. Poprzednie próby wysłania człowieka w kosmos nie powiodły się z braku funduszy. W mediach pojawiły się jednak komentarze, że
eksploracja kosmosu
to przeznaczenie ludzkości i Chiny nie mogą pozostać w tyle. Loty są także traktowane prestiżowo, podobnie jak
Letnie Igrzyska Olimpijskie 2008
w
Pekinie
, licząc że sukcesy podniosą międzynarodowe znaczenie ChRL.
Eksploracja księżyca
Chiński Program Eksploracji Księżyca (
chin
.: 中国探月;
pinyin
: Zhōngguó Tànyuè;
ang
. Chinese Lunar Exploration Program, CLEP) został ogłoszony w
2003
roku. W początkowej fazie zakłada bezzałogowe badania
Księżyca
. Przewiduje realizację trzech etapów do
2020
roku, z czego pierwszy już jest realizowany: wystrzelono
Chang'e 1
. Dalej planuje się wysłanie łazika podobnego do
Spirit
czy
Opportunity
. W przyszłości planowane są także loty załogowe na
Księżyc
.
Misja na Marsa
Chińska Agencja Kosmiczna (CNSA) ogłosiła w
2006
roku, że ChRL planuje głęboką eksplorację kosmosu, z wyszczególnieniem
Księżyca
i
Marsa
.[3] Pierwszy bezzałogowy program badania
Marsa
powinien trwać w latach
2014
-
2033
, po czym w latach
2040
-2060 trwałaby faza lotów załogowych.[4]
Plany te wiążą się z możliwością zaistnienia drugiego międzynarodowego
wyścigu kosmicznego
, która pojawiła się pod koniec XX wieku, wraz z przejęciem przez
Europejską Agencję Kosmiczną
(ESA) inicjatywy w komercyjnych lotach wykorzystujących rakiety
Ariane
, a także rywalizując z NASA w bezzałogowej eksploracji kosmosu.
Kosmodromy w Chinach
Chiny posiadają obecnie cztery
kosmodromy
. Budowa piątego ma się rozpocząć pod koniec
2008
roku.[5]
Przypisy
Zobacz też
Linki zewnętrzne