Czynne prawo wyborcze (prawo wybierania) – prawo przysługujące
obywatelom
, które zapewnia im możliwość udziału w głosowaniu i oddania głosu na swojego kandydata do organów przedstawicielskich państwa, do organów
samorządu terytorialnego
bądź w
referendum
.
W Polsce czynne prawo wyborcze przysługuje wszystkim obywatelom polskim, którzy ukończyli 18 lat (najpóźniej w dniu głosowania), a którym prawo to nie zostało odebrane prawomocnym wyrokiem sądowym (
pozbawienie praw publicznych
) i nie są
ubezwłasnowolnieni
. Prawo to przysługuje także pełnoletnim obywatelom państw członkowskich
Unii Europejskiej
w
wyborach do Parlamentu Europejskiego
(pod warunkiem stałego zamieszkiwania w Polsce) oraz w wyborach do
rad gmin
(pod warunkiem stałego zamieszkiwania na obszarze gminy) – o ile nie zostali pozbawieni praw wyborczych w kraju pochodzenia. Wyjątkiem w Unii Europejskiej jest
Austria
, w której prawo wyborcze przysługuje osobom, które ukończyły 16 lat. 16 i 17 latkowie mogli zagłosować pierwszy raz w życiu podczas
wyborów parlamentarnych 28 września 2008
.
Kobiety a czynne prawo wyborcze
Jako pierwsze prawo do głosowania wywalczyły kobiety w amerykańskim stanie
Wyoming
w 1869 roku. W całych
Stanach Zjednoczonych
kobiety uzyskały możliwość głosowania w 1920 roku. W ślad za mieszkańcami Wyoming poszli obywatele
Nowej Zelandii
, którzy w 1893 roku umożliwili swoim kobietom możliwość głosowania. W 1903 roku do tego grona dołączyły także kobiety z
Australii
. Na starym kontynencie, jako pierwsze do urn mogły pójść mieszkanki
Finlandii
(1906 rok). W ślad za nimi poszły:
Norwegia
(1913 rok),
Islandia
i
Dania
(1915 rok),
Rosja
,
Holandia
,
Kanada
(1917 rok).
Polska
dołączyła do tego grona w roku 1918.
Francja
, uchodząca za kraj liberalny, obdarzyła swoje kobiety prawami wyborczymi w 1944 roku. W całej
Szwajcarii
kobiety uzyskały czynne prawa wyborcze dopiero w 1990 roku, choć w części
kantonów
panie mogły wybierać swoich przedstawicieli już od 1971 roku. W
Libanie
,
Arabii Saudyjskiej
czy
Brunei
kobiety wciąż nie mają praw wyborczych.
Zobacz też
