Dąbrowa Górnicza
Herb Flaga Herb Dąbrowy Górniczej Flaga Dąbrowy Górniczej
Województwo	śląskie
Powiat	miasto na prawach powiatu
Gmina • rodzaj	Dąbrowa Górnicza miejska
Prawa miejskie	1916
Prezydent miasta	Zbigniew Podraza
Powierzchnia	188,73 km²
Wysokość	258 – 390 m n.p.m.
Ludność (2009) •  liczba •  gęstość •  aglomeracja	127 686[1] 681,2 os./km² 3 487 000 ( śląsko-dąbrowska )
Strefa numeracyjna	+48 32
Kod pocztowy	41-300 do 42-530
Tablice rejestracyjne	SD
Położenie na mapie Polski Dąbrowa Górnicza
50°19'N 19°16'E / 50.317, 19.267 Na mapach: 50°19'N 19°16'E / 50.317, 19.267
TERC ( TERYT )	2465011
SIMC	0939473
Miasta partnerskie	Cămpulung Moldovenesc Studénka Alczewsk
Urząd miejski ul. Graniczna 21 41-300 Dąbrowa Górnicza
Strona internetowa miasta

Dąbrowa Górnicza – miasto położone w południowej Polsce , w Zagłębiu Dąbrowskim , w województwie śląskim , na wschodnim krańcu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP) , nad Czarną Przemszą i Białą Przemszą , w dużej części w Kotlinie Dąbrowskiej. Historyczna część zachodniej Małopolski .

Największe powierzchniowo miasto województwa (9. w kraju) i największy ośrodek przemysłowy Zagłębia Dąbrowskiego . Należy do Górnośląskiego Związku Metropolitalnego i znajduje się w liczącej ok. 2,2 mln mieszkańców konurbacji śląsko-dąbrowskiej .

Geografia

Położenie Dąbrowy Górniczej w Górnośląskim Związku Metropolitalnym

Położenie

Dąbrowa Górnicza leży na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej , w makroregionie Wyżyna Śląska i mezoregionach Wyżyna Katowicka i Garb Tarnogórski . Miasto graniczy z powiatem będzińskim ( Będzin , gmina Psary , gmina Mierzęcice , Siewierz , Sławków ), powiatem zawierciańskim ( gmina Łazy ), powiatem olkuskim w województwie małopolskim ( gmina Klucze , gmina Bolesław ) oraz z Sosnowcem .

Dzielnice

Dzielnice Dąbrowy Górniczej, w porządku alfabetycznym to: Antoniów , Błędów , Bugaj , Centrum, Dziewiąty , Gołonóg , Korzeniec , Kuźniczka Nowa, Łazy Błędowskie, Łęka , Łęknice , Łosień , Marianki , Mydlice , Okradzionów , Piekło , Ratanice , Reden , Sikorka , Strzemieszyce Małe , Strzemieszyce Wielkie , Trzebiesławice , Trzydziesty, Tucznawa , Ujejsce , Ząbkowice W latach 1977-1984 jedną z dzielnic stanowił Sławków .

Historia

Mapa Dąbrowskiego Zagłębia Węglowego z 1918 roku

Ulica Sobieskiego w 1928 roku

ul. Sobieskiego. Widoczny po prawej gmach poczty i nieistniejący dziś budynek na lewo

Pierwsza wzmianka o Dąbrowie pojawiła się w 1726 i pochodzi z ksiąg parafialnych kościoła Świętej Trójcy w Będzinie , w których pod datą 25 lipca 1726 odnotowana została jako matka chrzestna niejaka Anna Lisowa – mieszkanka Dąbrowy. Według spisu ludności diecezji krakowskiej z 1787 osada liczyła 184 mieszkańców. Natomiast najstarsze wzmianki o innych osadach z terenu dzisiejszej Dąbrowy Górniczej to, m.in. XII wiek o Trzebiesławicach, 1220 o Błędowie w kronikach biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża , XIV wiek o Strzemieszycach i Ujejscu (pierwsza wzmianka z 1372 ^[2]), XV wiek o Gołonogu, Ząbkowicach w księgach Jana Długosza oraz w 1443 o Sikorce^[3], w 1551 o Łęce. Prawdopodobnie od X wieku istniał Łosień , będący wczesnośredniowiecznym ośrodkiem wytopu metali.

W 1795 , w wyniku III rozbioru Polski , Dąbrowa przyłączona została do Prus ( Nowy Śląsk ). W 1799 powstała pierwsza znana mapa tych okolic, z której wynika, że zalążkiem osady była "Stara Dąbrowa" – wieś zlokalizowana przy trakcie prowadzącym z Krakowa na Śląsk, w okolicach obecnej ul. A. Struga i na południe od niej. We wsi tej znajdowała się karczma starościńska, kuźnia, studnia i kapliczka. Z okresem pruskim wiąże się początek intensywnego rozwoju gospodarczego wsi, spowodowanego odkryciem zasobnych złóż węgla kamiennego . Już w 1796 z inicjatywy władz pruskich rozpoczęto budowę pierwszej odkrywkowej kopalni węgla kamiennego, która od nazwiska dyrektora górnictwa w rządzie pruskim – hr. Fryderyka Wilhelma Redena – otrzymała nazwę "Reden". Od 1806 zaczęła obok niej powstawać kolonia robotnicza o tej samej nazwie. Dalszy rozwój przemysłowy Dąbrowy łączy się już z działalnością inwestycyjną rządu Królestwa Polskiego , do którego w 1815 Dąbrowa została włączona. W latach 1816-1823 powstała obok kopalni "Reden", na terenach leżących pomiędzy odkrywką a osadą, huta cynku "Konstanty". Do wytopu metali wykorzystywano rudy galmanu przywożone z kopalń w Strzemieszycach , Sławkowie , Żychcicach i Olkuszu . Około 1820 przy kopalni "Reden" powstała pierwsza w Dąbrowie szkoła elementarna, wkrótce potem lazaret . W 1825 pod Będzinem powstała kopalnia "Ksawery", która dała początek dzielnicy o tej samej nazwie oraz Mydlicom .

W 1815 Dąbrowa zostaje siedzibą Gminy Olkusko-siewierskiej, natomiast w 1864 siedzibą Gminy Osad Górniczych. W 1874 z Gminy Osad Górniczych oraz Starej Dąbrowy utworzono Gminę Górniczą , włączając do niej samodzielne dotąd jednostki administracyjne: Modrzejów , Niwka , Sielec i Zagórze oraz rozwijające się osady przemysłowe: Bobrek, Dańdówka , Józefów, Konstyntynów, Klimontów , Niepiekło i Środula ^[4]. W 1903 od Dąbrowy zostają odłączone: Środula, Sielec i Konstantynów. W 1909 roku zostają odłączone: Zagórze, Niwka, Modrzejów, Klimontów, Dańdówka, Józefów i Bobrek. W tym samym roku powstała gmina Dąbrowa Górnicza, w której skład weszły Dąbrowa, Stara Dąbrowa, Niepiekło i kolonie: Bankowa, Koszelew, Łabęcka, Huty Cynkowe, Mydlice, Gliniaki i Dębniki. W 1915 do Dąbrowy zostają przyłączone Koszelew, Ksawera i Warpie.

W 1842 administracja Kościoła ewangelicko-augsburskiego ustanowiła filiał Będzin-Dąbrowa należący do Parafii ewangelicko-augsburskiej w Wieluniu (więcej patrz hasło: Parafia Ewangelicko-Augsburska w Sosnowcu ). Potem w 1882 ewangelicy wznieśli własnym nakładem sił i środków kościół ewangelicki w Dąbrowie Górniczej. W latach 1872-1877 budowano pierwszy kościół katolicki pw. św. Aleksandra – papieża i męczennika – jako kościół filialny parafii będzińskiej. Uzyskał on uprawnienia kościoła parafialnego na mocy dekretu biskupa kieleckiego Tomasza T. Kulińskiego z 5 lutego 1891. Dawny kościół św. Aleksandra to obecnie boczna kaplica Bazyliki Najświętszej Maryi Panny Anielskiej .

Na przełomie XIX i XX w. Dąbrowa była największym skupiskiem inteligencji technicznej w Zagłębiu , której kuźnią była Szkoła Górnicza Sztygarka. Historia tej szkoły to piękne karty w dziejach polskiego górnictwa i walk rewolucyjnych. Wydawała też ważne czasopismo naukowe Przegląd Górniczo-Hutniczy. Sama tylko kopalnia Reden zatrudniała połowę robotników tworzącego się wokół Dąbrowy zagłębia przemysłowego, któremu dała nazwę. Huta Bankowa była największą w Królestwie Kongresowym , a moc jej maszyn stanowiła 1/3 całego przemysłu Królestwa i zapoczątkowała w nim produkcję stali.

Władze carskie nie chciały przyznać praw miejskich, mimo że Dąbrowa liczyła ponad 30 tys. mieszkańców. Uczyniły to dopiero bardziej tolerancyjne władze austriackie 18 sierpnia 1916 . W 1919 Rada Miejska zmieniła nazwę na Dąbrowę Górniczą.

Duży wpływ na miasto miało wybudowanie w latach 1972-1976 największego w kraju i jednego z największych w Europie Kombinatu Metalurgicznego Huta Katowice .

Z niejasnych przesłanek w 1975 , ciążące ku Dąbrowie Górniczej Zagórze i Kazimierz Górniczy zostały włączone do Sosnowca . Największą powierzchnię wynoszącą 209 km², miasto posiadało w latach 1977-84.

Demografia

• Wykres liczby ludności Dąbrowy Górniczej na przestrzeni ostatnich 220 lat.

Największą populację Dąbrowa Górnicza odnotowała w 1982 – wg danych GUS 152 373 mieszkańców^[5].

Gospodarka

Ulica 3-Maja

Budynek przy ul. Dąbrowskiego w Dąbrowie Górniczej

W Dąbrowie Górniczej mieści się największa w Polsce huta stali: ArcelorMittal Poland oddział Dąbrowa Górnicza (dawna Huta Katowice ) i jedna z największych europejskich koksowni: Koksownia Przyjaźń.

W 1996 roku, rozporządzeniem Rady Ministrów , utworzona została Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna (KSSE) . W jej skład weszły między innymi tereny Dąbrowy Górniczej oraz sąsiadującego z nią Sosnowca tworząc Podstrefę Sosnowiecko-Dąbrowską. Jej cechą charakterystyczną jest rozproszenie terytorialne obszarów przeznaczonych pod inwestycje oraz ich położenie w pobliżu restrukturyzowanych przedsiębiorstw. W przeciągu kilku ostatnich lat, na terenach podstrefy znajdujących się w Dąbrowie Górniczej wybudowanych zostało wiele zakładów produkcyjnych i usługowych działających m.in. w następujących branżach:

• materiały budowlane

Atlas Barbara S.A. , Ekocem Sp. z o.o., Final S.A., Hobas System Polska Sp. z o.o., NIKE S.A.

• logistyka

DHL Exel Supply Chain (centrum dystrybucji firm Gillette i Philips), Fiege, Kamis-Przyprawy S.A. , PDC Silesia (obecnie ProLogis Park Dąbrowa), TNT

• motoryzacja i urządzenia elektryczne:

Brembo Poland Sp. z o.o., Damel (fabryka maszyn elektrycznych), Defum (fabryka obrabiarek), Ficomirrors Polska, Magneti Marelli Exhaust Systems Polska, Mecacontrol Polska, Saia-Burgess Poland (AGD – slniki)

• produkcja i obróbka szkła:

Huta Szkła Gospodarczego "Ząbkowice" S.A., Saint-Gobain Glass Polska , Saint-Gobain Sekurit Hanglas Polska

• przemysł ciężki i tworzywa sztuczne:

Huta Bankowa (swą działalność rozpoczęła w 1834 roku), Montostal, Pfleiderer Technika Izolacyjna Polska, Przedsiębiorstwo Przerobu i Obrotu Złomem HK – Cutiron, Stalprofil S.A., Zakłady Tworzyw Sztucznych "Ząbkowice Erg" S.A.

Wkrótce rozpocznie się budowa kolejnych zakładów: Sigro (budowlana), Korea Fuel-Tech (motoryzacyjna) i Gühring Polska (2 inwestycja w Dąbrowie)^[].

Handel

Centrum Handlowe Pogoria

Największe obiekty i sieci handlowe:

• Biedronka (9)
• Carrefour Express
• Centrum Handlowe Carrefour (planowane, Rank Progress S.A. )
• Centrum Handlowe Pogoria
• Centrum Handlowe Real (2)
• Dom Handlowy "Centrum"
• Intermarche
• Kaufland
• Lidl (2)
• MediaMarkt (planowany)
• OBI
• Stokrotka
• Tesco (2)
• Żabka (16)
• Targowiska miejskie przy ulicach: Poniatowskiego, Morcinka/Tysiąclecia, Adamieckiego, Ludowej i Konopnickiej.

Transport

Droga wojewódzka nr 910 przebiega przez centrum miasta

Transport drogowy

Przez terytorium miasta przebiegają:

• droga ekspresowa S1 E75
• droga krajowa 86
• droga krajowa 94
• droga wojewódzka 790
• droga wojewódzka 796
• droga wojewódzka 910

Trwają prace projektowe^[] nad przedłużeniem do Dąbrowy Górniczej Drogowej Trasy Średnicowej , która z Katowic biegłaby przez Mysłowice, Sosnowiec, Będzin, a w Dąbrowie: ul. Dąbskiego, okolicami dworca PKP, Al. Zagłębia Dąbrowskiego, Piecucha, Al. Józefa Piłsudskiego do S1.

Transport kolejowy

Dworzec w Dąbrowie Górniczej w okresie I wojny światowej

Bardzo rozwinięta sieć kolejowa o jednej z największych gęstości w kraju. W mieście znajduje się aż 9 stacji kolejowych na następujących liniach:

• 1 ( Warszawa – Częstochowa – Katowice ): Dąbrowa Górnicza , Dąbrowa Górnicza Pogoria , Dąbrowa Górnicza Gołonóg , Dąbrowa Górnicza Ząbkowice , Dąbrowa Górnicza Sikorka
• 62 Katowice - Kielce : Dąbrowa Górnicza Strzemieszyce , Dąbrowa Górnicza Wschodnia
• 133 ( Dąbrowa Górnicza Ząbkowice – Kraków ): Dąbrowa Górnicza Huta Katowice , Dąbrowa Górnicza Południowa

W przeszłości istniała jeszcze jedna pasażerska linia kolejowa łącząca Dąbrowę Górniczą Ząbkowice z Piekarami Śląskimi i dalej z Tarnowskimi Górami . Tory tej trasy przebiegały przez Będzin Łagiszę , Psary Gródków , Będzin Grodziec i Wojkowice . Istniała wtedy jeszcze jedna stacja kolejowa – Dąbrowa Górnicza Piekło. Pociągi osobowe kursowały na tej trasie do 1982. W 1993 linię zlikwidowano rozbierając most na Brynicy między Piekarami Śląskimi i Wojkowicami oraz tory w samych Wojkowicach . Na odcinku Dąbrowa Górnicza Ząbkowice – Będzin Grodziec do dziś kursują pociągi towarowe.
Około 2005 roku rozebrano większość torowiska linii kolejowej, łączącej stacje Dąbrowa Górnicza oraz Dąbrowa Górnicza Huta Katowice .

Pociągi dalekobieżne (nie wszystkie) zatrzymują się na dwóch stacjach: Dąbrowa Górnicza i Dąbrowa Górnicza Ząbkowice . Na pozostałych stacjach zatrzymują się osobowe pociągi podmiejskie.

W Dąbrowie Górniczej w pobliżu Huty Katowice znajduje się także towarowa stacja przeładunkowa Linii Hutniczej-Szerokotorowej dawniej zwaną linią hutniczo-siarkową (LHS). Tory te mają rozstaw szyn większy od normalnego, obowiązujący w krajach byłego Związku Radzieckiego. Łączą Polskę z Ukrainą i Rosją, bez konieczności przeładunku towarów na granicy.

Przez Dąbrowę Górniczą przebiegała (od grudnia 1847 ) historyczna Kolej Warszawsko-Wiedeńska , pierwsza linia kolejowa w Królestwie Polskim oraz (od stycznia 1885 ) Kolej Iwangorodzko-Dąbrowska .

Komunikacja miejska

Dąbrowa Górnicza należy do KZK GOP , który organizuje komunikację autobusową i tramwajową. Na terenie miasta istnieje kilkadziesiąt linii autobusowych i 3 tramwajowych, które wykonują rocznie odpowiednio ok. 5,7 mln i 925 tys. wozokilometrów (2006 r.).

Transport lotniczy

W odległości ok. 11 km od granicy miasta i ok. 18 km od centrum, znajduje się Międzynarodowy Port Lotniczy "Katowice" w Pyrzowicach , do którego dogodny i szybki dojazd zapewnia droga ekspresowa S1 E75

Edukacja

Miejska Biblioteka Publiczna w Dąbrowie Górniczej

W mieście funkcjonują następujące szkoły wyższe:

• Wyższa Szkoła Biznesu
• Politechnika Śląska , Wydział Chemiczny
• Wyższa Szkoła Planowania Strategicznego

2 lutego 2010 r. prezydent miasta podpisał z rektorem Akademii Górniczo-Hutniczej w jej siedzibie w Krakowie porozumienie o otwarciu zamiejscowego ośrodka tej uczelni^[6]. W Dąbrowie Górniczej AGH podjęła się prowadzenia studiów niestacjonarnych I stopnia na wybranych wydziałach w następujących kierunkach:^[7]

• Wydział Zarządzania

– Zarządzanie i Inżynieria Produkcji

• Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki

– Mechanika i Budowa Maszyn

– Automatyka i Robotyka

• Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki

– Elektrotechnika

Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .

Kultura

Dąbrowa Górnicza, Pałac Kultury Zagłębia

• Pałac Kultury Zagłębia
• Miejska Biblioteka Publiczna
• Muzeum Miejskie "Sztygarka"
• Dom Kultury w Ząbkowicach
• Młodzieżowy Ośrodek Pracy Twórczej
• Kino Kadr
• Zagłębiowska Scena Muzyczna
• Orkiestra Kameralna Zagłębia Dąbrowskiego
• Centrum Filmowe Helios (5 sal, 846 miejsc, 3D)^[8]
• Szkoła muzyczna im.Michała Spisaka

Zabytki

Muzeum Miejskie "Sztygarka"

• Dworce kolejowe w Gołonogu , Ząbkowicach i Strzemieszycach Wielkich ,
• "Freja" – dom byłego właściciela młyna w Okradzionowie,
• "Hubertus" – zajazd i lokal gastronomiczny,
• Kościół pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny i św. Antoniego (dzielnica Gołonóg ),
• Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Anielskiej ,
• Kościół św. Barbary – wzniesiony przez ewangelików, od 1945 w rękach katolików
• Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dąbrowie Górniczej (dzielnica Strzemieszyce Wielkie )
• Kościół Zesłania Ducha Świętego (dzielnica Ząbkowice )
• Kaplica pod wezwaniem Św. Katarzyny,
• Kaplica w Trzebiesławicach ,
• Kopalnia ćwiczebna – Rozpoczęcie budowy w 1927 roku, pierwszy etap ukończono w 1929 r.,
• Pałac Kultury Zagłębia ,
• Synagoga w Dąbrowie Górniczej ,
• "Sztygarka" – Muzeum Miejskie.
• Resursa Obywatelska
• Pałacyk Dezona w Parku Śródmiejskim
• Kamienice Huty Bankowej

Władze miasta

Urząd Miasta

Sport

Na terenie miasta działa ponad 60 klubów i stowarzyszeń sportowych.

Obiekty sportowe

Hala Widowiskowo Sportowa "Centrum"

• Hala Widowiskowo-Sportowa "Centrum" (ponad 3000 miejsc)
• Hala Sportowa przy ul. Swobodnej
• Stadion Komunalny przy ul. Konopnickiej
• Centrum Sportów Letnich Park "Zielona"
• Obiekt Rekreacyjno-Sportowy "Malinowe-Górki" przy plaży Pogoria III
• Lodowisko sztuczne

Piłka nożna

W Dąbrowie Górniczej działa ok. 10 klubów piłkarskich, z których najważniejszymi są:

• MUKP Dąbrowa Górnicza
• Pionier Ujejsce
• Przemsza Okradzionów
• Tęcza Błędów

Zespół LKS Tęcza Błędów ma na swoim koncie najwyższą przegraną w historii polskiej piłki nożnej. Stało się to 16 czerwca 2008 roku, kiedy to klub w osłabionym składzie rozgrywał mecz ze Szczakowianką Jaworzno, a wynik spotkania wyniósł 0:34. Warto jednak przypomnieć, iż Szczakowianka była zespołem, który za korupcję został zdegradowany z Ekstraklasy. Atutem Szczakowianki był osłabiony skład osobowy drużyny z Błędowa, która grała ośmioma zawodnikami.

• Unia Dąbrowa Górnicza
• Unia Ząbkowice

Klub założony w 1922 roku pod nazwą Orzeł Ząbkowice. Skupiał miłośników sportu z Zakładu Tworzyw Sztucznych "Erg" i kolei. Baza klubu rozwijała się na terenie zajmowanym do dziś przy Alei Zwycięstwa (dawniej Wyzwolenia). Prowadzone były sekcje piłki nożnej , tenisa stołowego , koszykówki oraz siatkówki . Do dziś pozostała tylko sekcja piłkarska. W 1974 oddano do użytku stadion sportowy z dwiema pełnowymiarowymi płytami do gry w piłkę nożną oraz budynek zaplecza.

• Zagłębiak Tucznawa
• Promień Strzemieszyce Małe

Pozostałe kluby sportowe

• MKS Dąbrowa Górnicza – klub posiadający sekcje m.in. siatkówki kobiet ( PlusLiga Kobiet ) oraz koszykówki mężczyzn ( I liga polska w koszykówce mężczyzn )
• Towarzystwo Sportów Obronnych "Muszkiet"
• Speleoklub Dąbrowa Górnicza

Wypoczynek

Zbiornik Pogoria II

Zbiornik Pogoria III

Pustynia Błędowska

Park Zielona

Powierzchnia jezior wynosi aż ponad 800 ha, parków 180 ha (0,96%) i lasów 4100 ha (21,7%)^[].

Atrakcje

Park Wodny „Nemo”

• Park Krajobrazowy Orlich Gniazd
• Pustynia Błędowska
• tzw. Pojezierze Dąbrowskie : Pogoria I , Pogoria II , Pogoria III i Pogoria IV
• Park Wodny Nemo

Parki miejskie

Park Hallera w Dąbrowie Górniczej nocą

• Park miejski Zielona przy którym znajduje się zwierzyniec
• Park Hallera
• Park "Podlesie"
• Park Śródmiejski "Małpi Gaj"
• Park Tysiąclecia (Ząbkowice)
• Planty im. Harcmistrza Stefana Piotrowskiego na Redenie

Kościoły i związki wyznaniowe

Kahał

• dawny kahał , założony 1910 , zlikwidowany podczas II wojny światowej (obecnie wyznawcy z Dąbrowy Górniczej przynależą do Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach )

Kościoły protestanckie

• Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
  • Dawny kościół św. Barbary (od 1913 wyznawcy z Dąbrowy Górniczej przynależą do parafii ewangelicko-augsburskiej w Sosnowcu , od 1945 uczęszczają na nabożeństwa do kościoła ewangelickiego na Pogoni )
• Wspólnota Kościołów Chrystusowych
• Kościół Boży w Chrystusie

Kościoły katolickie

Bazylika NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej

Kościół św. Antoniego w Dąbrowie Górniczej

Pierwotny wygląd kościoła św. Antoniego

• Kościół Rzymskokatolicki
  • Najświętszej Maryi Panny Anielskiej
  • Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej (Łęka)
  • Najświętszej Maryi Panny, Królowej Polski
  • Najświętszej Maryi Panny, Matki Kościoła (Ujejsce)
  • Najświętszej Maryi Panny Wspomożycielki Wiernych (Trzebiesławice)
  • Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel (Strzemieszyce Małe)
  • Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej
  • Najświętszego Serca Pana Jezusa (Strzemieszyce)
  • Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa
  • św. Antoniego z Padwy (Gołonóg)
  • św. Barbary
  • św. Jadwigi Królowej
  • św. Józefa Oblubieńca NMP
  • św. Maksymiliana Marii
  • św. Rafała Kalinowskiego (Gołonóg)
  • św. Marii Magdaleny (Ząbkowice)
  • Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata
  • Nawrócenia św. Pawła Apostoła
  • Podwyższenia Krzyża Świętego (Łosień)
  • Przemienienia Pańskiego (Tucznawa)
  • Trójcy Przenajświętszej (Błędów)
  • Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Okradzionów)
  • Zesłania Ducha świętego (Ząbkowice)
• Kościół Starokatolicki Mariawitów
  • dawna kaplica (obecnie wyznawcy z Dąbrowy Górniczej przynależą do parafii MB Różańcowej w Sosnowcu )

Inne

• Świecki Ruch Misyjny "Epifania" – zbór w Dąbrowie Górniczej.

Dąbrowianie

Znani ludzie urodzeni w Dąbrowie Górniczej

• Karol Adamiecki ( 1866 - 1933 ), ekonomista , teoretyk zarządzania , wynalazca harmonogramu
• Zdzisław Badocha (1922-1946),żołnierz Armii Krajowej,po wojnie dowódca 2.szwadronu 5 Wileńskiej Brygady AK, ps. "Żelazny".
• Janusz Gajos ( 1939 -), aktor
• Kazimierz Imieliński ( 1929 -), światowej sławy seksuolog
• Jerzy Janikowski ( 1952 - 2006 ), szermierz, olimpijczyk
• Leszek Gajdziński ( 1946 -), dyskobol, olimpijczyk
• Piotr Sarnik ( 1977 -), hokeista , reprezentant Polski
• Jerzy Pławczyk ( 1911 -), polski lekkoatleta – skoczek, miotacz i wieloboista, brązowy medalista z Mistrzostw Europy w Turynie w dziesięcioboju
• Zdzisław Marchwicki ( 1927 - 1977 ), człowiek uznany za "wampira z Zagłębia"
• Zygmunt Różycki ( 1883 - 1930 ), poeta
• Michał Spisak ( 1914 - 1965 ), kompozytor
• Bolesław Świętochowski ( 1895 - 1975 ), twórca fundamentalnej w naukach rolniczych specjalności – ogólna uprawa roli i roślin
• Sobiesław Zasada ( 1930 -), kierowca rajdowy
• Aleksander Zawadzki ( 1899 - 1964 ), Przewodniczący Rady Państwa PRL
• Mariusz Kalaga ( 1959 -), muzyk i wokalista pop i country , członek zespołu " Gang Marcela ".
• Wirgiliusz Gryń ( 1928 - 1986 ), aktor . Urodzony w Mydlicach, obecnie dzielnicy Dąbrowy Górniczej

Znane osoby związane z Dąbrową Górniczą

• Stanisław Staszic – odkrył złoża węgla kamiennego w Dąbrowie Górniczej i otworzył Szkołę Górniczą – Sztygarkę
• Władysław Broniewski – po pobycie w mieście w roku 1930 uwiecznił Dąbrowę w wierszu Zagłębie Dąbrowskie .
• Juliusz Kaden-Bandrowski – wielokrotnie przebywał w Dąbrowie i poświęcił jej Czarne skrzydła.
• Krzysztof Kieślowski – w latach 40. i 50. XX wieku mieszkał w dzielnicy Strzemieszyce.
• Maria Konopnicka – często gościła, tu mieszkała jej córka. Utwory poświęcone Dąbrowie: Dym (o Hucie Bankowej), Hanysek (o dzieciach Dąbrowy), Ofiara pracy, Jasełka:

Hej górnicy my z Dąbrowy

Światła ciepła straż,

czarny na nas pył węglowy,

Lecz to węgiel nasz.

• Aleksandra Piłsudska – przyjaciółka i potem druga żona Józefa Piłsudskiego . Mieszkała przy ulicy Klubowej (obecnie 3 Maja).
• Józef Piłsudski – wielokrotnie gościł w Dąbrowie i opisywał ją w swoich artykułach.
• Gabriela Zapolska – sztuka: W Dąbrowie Górniczej.
• Stefan Żeromski – odwiedzał Dąbrowę i wywarło to wielki wpływ na jego twórczość: Ludzie bezdomni, Popioły, Róża.

Zobacz też

Żaglowiec STS Pogoria , którego nazwa pochodzi od dąbrowskich zbiorników wodnych

• Portal Dąbrowy Górniczej na Wikipedii
• Ludność Dąbrowy Górniczej
• STS Pogoria
• Zagłębie Dąbrowskie
• Portal:Małopolska
• Cmentarz żydowski w Dąbrowie Górniczej

Linki zewnętrzne

• Mapy: Emapi • Google Maps • Targeo • Zumi
• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
• Oficjalna strona Dąbrowy Górniczej
• Dąbrowa Górnicza w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich , Tom I (Aa – Dereneczna) z 1880 r.

Przypisy

Bibliografia