Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Dewon

Dewon

Okres poprzedzającyOkres omawianyOkres następny
sylur dewon karbon
tabela stratygraficzna

Dewon ( ang. Devonian)


← mln lat temu
Dewon
← 4,6 mld542488444
Dewon
416
35929925120014565
NG
23
Cz
2


Nazwa pochodzi od hrabstwa Devon w południowo-zachodniej Anglii , skąd pochodzą pierwsze zbadane skały tego systemu . System dewoński wydzielili Roderick Murchison i Adam Sedgwick w 1839 roku. Na mapach i przekrojach geologicznych skały dewońskie znaczy się barwą brązową.

Spis treści

Paleogeografia i geologia

We wczesnym dewonie doszło do ostatecznego zamknięcia się oceanu Japetus , wskutek zderzenia dwóch kontynentów: Laurencji i Bałtyki . W wyniku tego zderzenia powstał jeden duży kontynent – Laurosja , z pasmem górskim kaledonidów , znajdujący się w położeniu równikowym. Na półkuli północnej obecne były mniejsze kontynenty: Syberia i Chiny. Południową półkulę zajmował olbrzymi kontynent Gondwana , oddzielony od Laurosji oceanem Reik , a od Chin i Syberii – oceanem Paleotetyda . Wszystkie kontynenty otaczał ocean Panthalassa . Dewon charakteryzował się ciepłym klimatem z ochłodzeniem pod koniec tego okresu. Dla regionu europejskiego charakterystycznymi osadami dolnego dewonuskały terygeniczne facji oldredowej (głównie zlepieńce , piaskowce ). W dewonie środkowym i górnym występują najczęściej osady węglanowe facji płytkowodnej i rafowej (różne typy wapieni , czasami zdolomityzowane , także margle i łupki margliste).

Bogactwa naturalne

Formacje dewońskie zawierają złoża pirytu , rud miedzi , rud cynku i ołowiu oraz surowce węglanowe ( wapienie , margle , dolomity ) i okruchowe ( piaskowce kwarcytowe , łupki fyllitowe ).

Flora

W morzach rozwijają się glony . Prócz chryzofitów i zielenic , występują w większej liczbie brunatnice , ramienice i krasnorosty . Spotyka się również więcej grzybów . Na florę lądową dewonu wczesnego i środkowego składały się pierwotne rośliny naczyniowe : psylofity ( ryniofity , trymerofity i zosterofilofity ). Pojawiają się pierwsze mszaki , skrzypy , paprocie zarodnikowe , widłaki jednozarodnikowe . W późnym dewonie pojawiają się widłaki różnozarodnikowe , klinolisty i pierwsze rośliny nasienne ( paprocie nasienne ). Po raz pierwszy pojawia się również drzewiasty pokrój roślin naczyniowych . Pod koniec dewonu wymierają psylofity .

Fauna

Morza

Wczesny dewon to ostatnia epoka życia planktonicznych graptolitów właściwych. Plankton tworzą tentakulity i małżoraczki o dużym znaczeniu biostratygraficznym . Rozwijają się rafy budowane przez koralowce ( koralowce czteropromienne i denkowce ), stromatoporoidy i gąbki . Rozwijają się znacznie ramienionogi i liliowce . Mniejsze znaczenie mają trylobity , pośród których w późnym dewonie wymierają Lichida, Odontopleurida i Phacopida. Pojawiają się pierwsze amonity (agoniatyty, goniatyty , wywodzące się z baktrytów , a w famenieklymenie , które z końcem dewonu wymierają). Rozwijają się w dalszym ciągu konodonty , które razem z amonitami dostarczają najważniejszych skamieniałości przewodnich . Wśród stawonogów pojawiają się przodkowie kikutnic (Palaeopantopodida) i muszloraczki (Conchostraca). Pod koniec dewonu wymierają tentakulity i pęcherzowce (Cystoidea).

W dewonie następuje silny rozwój ryb . Prócz istniejących już w sylurze bezszczękowców (Agnatha) , pierwszych szczękowych ryb fałdopłetwych (Acanthodii) i pierwszych ryb kostnochrzęstnych (Chondrostei) pojawiają się inne ryby chrzęstnoszkieletowe (prażarłacze Cladoselachii ) oraz zrosłogłowe (Holocephali) – ryby pancerne (tarczowce; Placodermi). Zaczynają występować również pierwsze ryby mięśniopłetwe (Sarcopterygii): trzonopłetwe (Crossopterygii) i dwudyszne (Dipnoi), przystosowane do życia w środowiskach słodkowodnych. Pod koniec dewonu wymierają ryby pancerne.

Lądy

We wczesnym dewonie pojawiają się pierwsze lądowe owady ( skoczogonki , np. Rhyniella), wije i pajęczaki (m.in. roztocze i zaleszczotki ). Natomiast w późnym dewonie pojawiają się formy przejściowe pomiędzy rybami a płazami ( Ichthyostega ), pochodzące od ryb trzonopłetwych , takich jak Tiktaalik .

Na przełomie franu i famenu dochodzi do wielkiego wymierania – jednego z pięciu największych kryzysów biotycznych fanerozoiku .

Dewon na ziemiach Polski

Zobacz też

Bibliografia

  • Włodzimierz Mizerski, Stanisław Orłowski, 2005: Geologia historyczna dla geografów. PWN
  • Stanisław Orłowski, Michał Szulczewski, 1990: Geologia historyczna. Wydawnictwa Geologiczne.


Inne hasła zawierające informacje o "Dewon":

Jura ...

Zlepieniec ...

Brama Lubawska ...

Parzydełkowce (obydwie formy). Największa liczba gatunków występuje w krainie indopacyficznej. FilogenezaSkamieniały Acervularia troscheri (sylur–Dewon)Szczątki kopalne przodków dzisiejszych parzydełkowców pochodzą z początku ery paleozoicznej (dolny kambr ), ...

Ziemia ...

Człowiek ...

Czwartorzęd ...

Ornitopody ...

Rekiny ...

Prekambr ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Dewon":

010. Dzieje Ziemi (plansza 8) DolomitAutor: Gvf Dzieje Ziemi W Dewonie (czwarty okres ery paleozoicznej, trwał ok. 48 mln lat) zakończyła się ...

Litosfera i wnętrze Ziemi (plansza 16) dwie najstarsze ery: archaiczna i proterozoiczna, które trwały ok. 4 mld lat. Prekambr Paleozoik Mezozoik Kenozoik Kambr Ordowik Sylur Dewon Karbon Perm Trias Jura Kreda Trzeciorzęd Czwartorzęd ...

003. Nasienne - grupa roślin naczyniowych (plansza 4) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie