Dies iræ lub Dies irae ( łac . Dzień gniewu) – początek napisanej na przełomie XII i XIII w. (prawdopodobnie przez Tomasza z Celano ) rymowanej sekwencji , która od XIV w. włączona została do mszału , a od czasu reformy trydenckiej śpiewana jest w liturgii Kościoła rzymskokatolickiego w mszach żałobnych w klasycznym rycie rzymskim , najczęściej jest to również określenie całej tej sekwencji, a przy ściślejszym podziale – jej początku (drugim fragmentem sekwencji jest wtedy Tuba mirum)^[1][2]. W nowym obrządku nie jest już powszechnie używana (ma charakter opcjonalny).

Opracowania muzyczne

Temat z chorału gregoriańskiego skomponowanego do słów Dies irae na potrzeby liturgii był często wykorzystywany przez kompozytorów zwłaszcza w wieku XIX i XX . Najbardziej znane kompozycje nawiązujące do tej melodii to Symfonia fantastyczna Berlioza , Totentanz Liszta oraz Rapsodia na temat Paganiniego Rachmaninowa .

Sam tekst wiersza spotkać można w mszach żałobnych pisanych przez różnych kompozytorów. Najsłynniejsze z takich kompozycji to Requiem d-moll Wolfganga Amadeusza Mozarta , Requiem B-dur Johanna Michaela Haydna , starszego brata Josepha, oraz Requiem Giuseppe Verdiego .

Nawiązania

• Z Dies irae pochodzi śpiewany współcześnie w Polsce na pogrzebach dwuwiersz "Dobry Jezu, a nasz Panie / Daj mu wieczne spoczywanie" (łac. "Pie Iesu Domine, dona eis requiem").
• W bibliografii Stanisława Przybyszewskiego znajduje się napisany w 1909 roku dramat pt. Gody życia, będący przeróbką powieści Dzień sądu. Synów ziemi część wtóra. Z kolei Jan Kasprowicz jest autorem hymnu pod takim tytułem.
• Dwie ostatnie linijki hymnu zostały także wykorzystane w filmie Monty Python i Święty Graal , gdzie pokutnicy z dwuwierszem na ustach tłuką się po głowach deskami .
• Niektóre wersy użyte są w utworze goatransowej grupy Juno Reactor pt. Conquistador part 1. Inne pojawiają się w twórczości zespołów hevymetalowych , jak np. Haggard i Theatres des Vampires .

Przypisy

Linki zewnętrzne

• przekład Anny Kamieńskiej
• przekład Jana Białobockiego